Η σημερινή κατάσταση στη Λατινική Αμερική, η συνεργασία της Κούβας με τη Βενεζουέλα σε διάφορους τομείς, καθώς και οι πρόσφατες εξελίξεις στις σχέσεις της Κούβας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, είναι ορισμένα από τα θέματα που συζητήσαμε με τον Μαρτίνες Κορδοβές, αναπληρωτή υπεύθυνο του Διεθνούς Τμήματος της ΚΕ του ΚΚ Κούβας, που αντιπροσώπευε το κόμμα του στο 17ο Συνέδριο του ΚΚΕ.

- Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από τις μέχρι τώρα διαδικασίες του 17ου Συνεδρίου του ΚΚΕ;

-- «Η πρώτη μου εντύπωση ήταν πως παρευρίσκομαι σε συνέδριο του κόμματος που βρίσκεται στην εξουσία, αναφερόμενος τόσο για το επίπεδο της οργάνωσης, την επιχειρηματολογία, όσο και για το περιεχόμενο των συζητήσεων. Υστερα ξύπνησα από το όνειρό μου και συνειδητοποίησα πως πρόκειται για ένα κόμμα που πάει για την εξουσία. Για να πετύχει αυτόν το στόχο, υπάρχουν μια σειρά ζητήματα και τρόποι αντιμετώπισης, στα οποία αναφέρθηκε τόσο η εισηγητική ομιλία της Αλέκας Παπαρήγα, όσο και οι τοποθετήσεις των υπόλοιπων αντιπροσώπων. Και πολλές από τις τοποθετήσεις που αναφέρθηκαν στην εισηγητική ομιλία συμπίπτουν με τις δικές μας θέσεις. Για παράδειγμα, μια βασική αρχή που ακολουθεί το ΚΚΕ και εμείς είναι αυτή του μαρξισμού - λενινισμού και ο καίριος στόχος είναι η κατάκτηση του σοσιαλισμού. Και μόνο να το λες αυτό στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, είναι κάτι γενναίο. Πολλοί το σκέφτονται, αλλά δεν το λένε. Και εκτός από γενναιότητα να λες κάτι τέτοιο ανοιχτά, δείχνει και πόσο δυνατό είναι το Κόμμα και ιδεολογικά και στην πράξη. Αυτές είναι οι πρώτες μου εντυπώσεις».

- Ποια είναι σήμερα η κατάσταση γενικά στη Λατινική Αμερική και ειδικότερα μετά την επανεκλογή του Μπους;

-- «Αυτή τη στιγμή, οι άνθρωποι στη Λατινική Αμερική ζουν μια στιγμή μεγάλων προσδοκιών. Πρόκειται για μια ήπειρο, όπου οι κανόνες του νεοφιλελευθερισμού έχουν εφαρμοστεί κατά κανόνα. Τα τελευταία χρόνια, η ψαλίδα ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς έχει μεγαλώσει σημαντικά. Και οι προτάσεις του νεοφιλελευθερισμού δεν αποτελούν εναλλακτική λύση για τη Λατινική Αμερική. Γι' αυτό, τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τάση αναζήτησης δικού τους δρόμου ενάντια στις επιταγές του νεοφιλελευθερισμού, με δικές τους συνταγές και όχι με ξενόφερτες. Πιστεύω ότι η Λατινική Αμερική αυτά τα χρόνια έχει διεξάγει μεγάλο αγώνα ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό, και οι πολίτες της έχουν βαλθεί να σαρώσουν - ακόμα και με την εκλογική διαδικασία - όλες τις κυβερνήσεις που είναι φιλικές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και προς το νεοφιλελευθερισμό.

Αυτός είναι και ο λόγος της εμφάνισης μιας σειράς νέων κυβερνήσεων της αριστεράς - κεντροαριστεράς, που επιχειρούν να λύσουν τα προβλήματα με τους δικούς τους τρόπους, ανάλογα με τις δικές τους ανάγκες και τις δικές τους πραγματικότητες. Ενα παράδειγμα είναι και η περίπτωση της Βενεζουέλας του Ούγκο Τσάβες, όπου εκεί συντελείται μια πραγματική κοινωνική επανάσταση. Υπάρχει και η περίπτωση της Βραζιλίας, όμως με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Εχουμε, επίσης, και τις εκλογές στην Ουρουγουάη και την κυβέρνηση της Αργεντινής που εκλέχθηκε μετά τις τελευταίες εκλογές, αλλά και την Παραγουάη. Και το 2006 αναμένεται να διεξαχθούν εκλογές στη Βολιβία, όπου η μεγάλη πλειοψηφία των ιθαγενών επιθυμεί βαθιές ριζικές αλλαγές και στρέφεται σε ένα κίνημα προς το σοσιαλισμό. Συνεπώς, πιστεύω ότι η κατάσταση στη Νότια Αμερική δεν έχει υπάρξει ποτέ τόσο επαναστατική. Φυσικά, η συγκεκριμένη κατάσταση είναι πολύ διαφορετική απ' ό,τι στην Ευρώπη».

- Επανερχόμενοι στο θέμα της Βενεζουέλας, θα θέλαμε να μας πείτε κάτι παραπάνω για τη χώρα αυτή, καθώς και για τη συνεργασία της Κούβας μαζί της σε διάφορους τομείς.

-- «Η περίπτωση της Βενεζουέλας αφορά μια διαδικασία που ξεκίνησε με ορισμένα απλά αιτήματα, αλλά στην πορεία έχει μεταβληθεί σε μια διαδικασία ριζικών αλλαγών. Και στο να γίνει αυτή η διαδικασία πιο ριζοσπαστική, συνέβαλε πάρα πολύ η κυβέρνηση, η ολιγαρχία της χώρας που στηρίζει μια κυβέρνηση που ακολουθεί τις επιταγές των ΗΠΑ. Είναι μια πολύ πλούσια χώρα με πάρα πολλούς πόρους, κυρίως πετρέλαιο, και το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου της χώρας περνούσε στα χέρια του 20% του πληθυσμού - το πολύ. Το υπόλοιπο 80% του πληθυσμού ζούσε σε ακραία φτώχεια, γιατί στην πραγματικότητα πρόκειται για μια χώρα υπανάπτυκτη. Και αυτή είναι η βάση, στην οποία στηρίζεται η συγκεκριμένη διαδικασία. Ετσι εξηγείται γιατί κάθε φορά ζητούνται ακόμα περισσότερα υπέρ της μεγάλης μάζας του λαού.

Μία διαφορά με την Κούβα είναι ότι η Βενεζουέλα - που βρίσκεται σε επαναστατική διαδικασία - είναι μια χώρα πλούσια σε πόρους, μια πολύ πλούσια χώρα. Εμείς, επειδή δεν είχαμε αρκετούς πόρους, καθυστερήσαμε σε πολλούς ζωτικούς τομείς, όπως η Υγεία και η Παιδεία, ενώ στη Βενεζουέλα αυτές οι διαδικασίες μπορούν να γίνουν πιο σύντομες, λόγω του ότι υπάρχει ο πλούτος.

Ενα παράδειγμα αφορά στην εκστρατεία αναλφαβητισμού στην Κούβα, η οποία ξεκίνησε το 1961. Εκείνη την εποχή, η Κούβα είχε 6 εκατομμύρια κατοίκους περίπου, από τους οποίους το 1,5 εκατομμύριο περίπου ήταν αγράμματο - αμόρφωτο. Επιστρατεύτηκαν 250.000 δάσκαλοι, καθηγητές και φοιτητές για να τους διδάξουν. Στη Βενεζουέλα όμως, όπου τους βοηθούμε σ' αυτό τον τομέα, τόσο με την εμπειρία, όσο και με νέες τεχνολογίες, έχει μορφωθεί 1,5 εκατομμύριο από τον πληθυσμό της χώρας σε πολύ πιο σύντομο χρόνο απ' ό,τι έγινε στην Κούβα.

Με βάση αυτούς τους διαφορετικούς πόρους της μιας χώρας και της άλλης, πραγματοποιείται αυτή η πολύ στενή συνεργασία ανάμεσά μας. Εμείς είμαστε πλούσιοι σε ό,τι αφορά το ανθρώπινο δυναμικό. Μέσα στα 46 χρόνια της Επανάστασης, έχουμε δημιουργήσει ένα πολύ μεγάλο δυναμικό επιστημόνων και ανθρώπων με καλή κατάρτιση και αυτό για μας είναι μεγάλος πλούτος. Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή, για να βοηθήσουμε το σύστημα Υγείας της Βενεζουέλας, έχουμε στείλει εκεί γύρω στους 20.000 Κουβανούς γιατρούς, νοσηλευτές και ανθρώπους με παρα-ιατρικά επαγγέλματα. Επίσης, έχουμε στείλει και χιλιάδες δασκάλους, προπονητές για τον αθλητισμό και έτσι διαδραματίζουμε και εμείς ένα μικρό ρόλο στη διαδικασία αυτή των βαθιών κοινωνικών αλλαγών στη χώρα αυτή.

Και εφόσον, όπως είπαμε πριν, η Βενεζουέλα είναι μια χώρα με πλούσιους πόρους, μας βοηθά και εκείνη από την πλευρά της, στέλνοντάς μας κυρίως πετρέλαιο, προχωρά σε κάποιες άλλες επενδύσεις, που είναι σημαντικές για την οικονομία της Κούβας. Ετσι, και οι δύο χώρες μαζί, συμβάλλουμε σε μια αρχή του Σιμόν Μπολίβαρ που ήταν η αμερικανική ολοκλήρωση, αλλά με το δικό του σκεπτικό, φυσικά».

- Πρόσφατα υπήρξε ψήφισμα στο Ευρωκοινοβούλιο, που «ζητά από τις αρχές της Κούβας να ανοίξουν διάλογο με αντιφρονούντες για τη μετάβαση». Ποιο είναι το σχόλιό σας;

-- «Η μετάβαση για την οποία αναφέρονται αφορά το σχέδιο των Γιάνκις. Δε μιλάνε, βέβαια, για τη μετάβαση από το σοσιαλισμό στον κομμουνισμό, αλλά από το σοσιαλισμό στον καπιταλισμό της αγοράς ως πρώτο βήμα και ως δεύτερο βήμα την προσάρτηση του νησιού στις ΗΠΑ. Η Ευρωπαϊκή Ενωση συμμετέχει σ' αυτήν την εκστρατεία.

Εξαιτίας κάποιων μέτρων που χρειάστηκε να πάρει η κυβέρνηση της Κούβας για να αποφύγει την πολιτική αποσταθεροποίηση - εξαιτίας της πολιτικής των ΗΠΑ - μπήκε και η ΕΕ στο ίδιο παιχνίδι αντιπαράθεσης με την Κούβα. Τα μέτρα αυτής της αντιπαράθεσης είναι να σταματήσουν οι διαδικασίες ανταλλαγών μεταξύ Κούβας και ΕΕ, να διακοπούν οι πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ τους, και, τέλος, να καλούνται σε πρεσβείες των χωρών της ΕΕ οι λεγόμενοι αντιφρονούντες, κάποιοι Κουβανοί δηλαδή, που είναι μεν Κουβανοί, αλλά εμείς τους θεωρούμε προδότες. Πρόκειται για Κουβανούς που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ για να αναπαρασταίνουν μια εικόνα της Κούβας άλλης από αυτήν της πραγματικότητας. Πρόκειται για Κουβανούς, που κανένας στην Κούβα δε γνωρίζει και δεν έχουν καμία βάση για να στηρίξουν όσα ισχυρίζονται. Εμφανίζονται ως αντιπολίτευση, αλλά πρόκειται για μια αντιπολίτευση φανταστική. Πρέπει να σημειώσω ότι η κυβέρνηση Μπους έχει εγκρίνει σχέδιο για τη χρηματοδότηση της ανατροπής της κυβέρνησης της επανάστασης και μέσα σ' αυτό το σχέδιο, εντάσσονται και αυτοί οι Κουβανοί και όλες αυτές οι ενέργειες. Την εμπειρία της ανατολικής Ευρώπης, των πρώην σοσιαλιστικών χωρών προσπαθούν να την εφαρμόσουν και στην Κούβα.

Με βάση λοιπόν τις δικές τους ενέργειες, βρεθήκαμε και εμείς υποχρεωμένοι να διακόψουμε τις εμπορικές μας σχέσεις και τις συναλλαγές μας με τις πρεσβείες των χωρών αυτών που βρίσκονται στην Κούβα. Αυτή η διαδικασία κράτησε ένα χρόνο περίπου. Ωστόσο, πρέπει να αναφέρω ότι η πλειοψηφία των κρατών της ΕΕ που συμμετείχε σ' αυτήν τη διαδικασία συνειδητοποίησε πως η λήψη τέτοιων μέτρων αποτελούσε πολύ σοβαρό λάθος. Ομως, υπάρχουν κάποιες χώρες της ΕΕ, που, παρ' όλα αυτά, θεώρησαν πως πρέπει να υπάρξουν τέτοια μέτρα και πρέπει οι εκπρόσωποι της ΕΕ να έχουν την ευκαιρία να συζητούν με κάποιους λεγόμενους εκπροσώπους των αντιφρονούντων. Κάτι στο οποίο επιμένουν. Ευτυχώς όμως, υπάρχει και μια ομάδα σημαντικών χωρών της ΕΕ, που δεν επιθυμεί τη λήψη τέτοιων μέτρων και θέλουν να επιστρέψουμε στο στάτους κβο που ίσχυε πριν από ένα χρόνο. Και, βέβαια, η θέση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας είναι πως δεν πρέπει να ανοίξει χώρος διαλόγου με αυτούς τους ανθρώπους, γιατί κάτι τέτοιο θα άνοιγε ένα χώρο στους αντεπαναστάτες να προσπαθήσουν να ρίξουν την επανάσταση στην Κούβα. Γι' αυτό εμείς επιθυμούμε την εξομάλυνση της κατάστασης και οι αποκαλούμενοι αντιφρονούντες και αντιπολιτευόμενοι να επιστρέψουν στο στάτους που είχαν πριν».