Ενας συνάδελφος που ασχολείται ιδιαίτερα με τα θέματα δεοντολογίας των δημοσιογράφων και τα γενικότερα προβλήματα του κλάδου, ο Γιάννης Ε. Διακογιάννης, κατέθεσε στην ΕΣΗΕΑ την παρακάτω επιστολή, με αφορμή τη χτεσινή σύσκεψη του Ζαππείου.

«Αγαπητέ Πρόεδρε, αγαπητοί σύμβουλοι της ΕΣΗΕΑ,

Μέσα στη φασαρία που γίνεται για τα ΜΜΕ, υπάρχει ανάγκη, όσο ποτέ άλλοτε, να πραγματοποιηθεί ένας μακρύς και ουσιαστικός διάλογος, κυρίως να ληφθούν αποφάσεις για την προάσπιση και ενίσχυση της δημοκρατίας και της ελευθεροτυπίας.

Νομίζω, λοιπόν, πως αν κάποιος πρέπει να προχωρήσει σ' ένα μακρύ και δύσκολο αγώνα, για να βελτιωθεί πάνω απ' όλα η - απαράδεκτη σε αρκετές περιπτώσεις - παρεχόμενη ενημέρωση του ελληνικού λαού, είναι ο ίδιος ο δημοσιογραφικός κόσμος.

Και αναφέρομαι ασφαλώς στους χιλιάδες δημοσιογράφους, που αγωνιούν να σταθούν ως πνευματικοί άνθρωποι στο ύψος των επιταγών του λειτουργήματός τους και όχι στους ελάχιστους, οι οποίοι αρέσκονται να συναγελάζονται σε πρεσβείες, εξωκοινοβουλευτικά κέντρα πολιτικής και οικονομικής εξουσίας, μόνον και μόνον για λόγους ματαιοδοξίας και συναγωνισμού των νεόπλουτων, που επιλέγουν να κολυμπάνε μόνον σε πισίνες, γιατί οι ακρογιαλιές μας - γι' αυτούς - είναι πολύ ...λαϊκές.

Γι' αυτό - κατά την ταπεινή μου γνώμη - η όποια «σύσκεψη Ζαππείου» πρέπει να αποδώσει σε πρώτη φάση μονάχα ιδέες και σκέψεις και όχι να πάρει αποφάσεις, αφού μπορεί να υποπτευθεί κανείς, μέσα από όσα έχει δει (σ.σ. κι εγώ έχω δει αρκετά στα 25 χρόνια που εργάζομαι, κάνοντας ρεπορτάζ σε 86 χώρες, πολλές φορές με δικά μου έξοδα) ότι ίσως και η σημερινή πολιτική εξουσία επιδιώκει να χειραγωγήσει το δημοσιογραφικό κόσμο.

Αλλωστε - για να μη δείχνω καχύποπτος - σας θυμίζω, για παράδειγμα, ότι δύο σημερινοί υπουργοί ζήτησαν στη Βουλή επί κυβερνήσεως Σημίτη τον κατάλογο των εργαζομένων στη Γραμματεία Τύπου. Και όσοι παρακολούθησαν αρχικώς το θέμα νόμισαν ότι αυτό γίνεται για να ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι. Συνέβη όμως το εντελώς αντίθετο. Πρώτον, ο αρμόδιος υπουργός, ο οποίος πίεζε κάποτε να επιστρέψουν οι δημοσιογράφοι από τη φλεγόμενη Βαγδάτη, έδωσε - γραπτώς - μια απάντηση με ονόματα, χωρίς φυσικά να μπει στον κόπο να καταγράψει ούτε πόσοι απ' αυτούς εργάζονταν και πόσοι ήταν αργόσχολοι, ούτε να δηλώσει ποίους και σε ποίες θέσεις αργομισθίας είχε αποσπάσει από άλλες κρατικές ή ημικρατικές υπηρεσίες. Δεύτερον, οι δύο υπουργοί δεν έδωσαν ποτέ στη δημοσιότητα τον κατάλογο. Μήπως γιατί τους ήταν χρήσιμος (κομματικά ή προσωπικά);

Φαντάζομαι, πάντως, ότι υπάρχουν ορισμένα ζητήματα, για τα οποία δε χρειάζεται καμία «σύσκεψη Ζαππείου», ώστε να πιέσει και να τα εφαρμόσει επιτέλους το πνευματικό μας - έτσι πιστεύω πρέπει να είναι - Σωματείο.

Ας αναφέρω δύο παραδείγματα:

1ον: Υπάρχει κανένας λόγος να απαιτείται μία «σύσκεψη Ζαππείου», για να επιβάλει το αυτονόητο που ορίζει το «άρθρο 6» της Συλλογικής Σύμβασης ΕΣΗΕΑ και εκδοτών ότι δηλαδή, όπως αναφέρει (το άρθρο), «η εργασία των εσωτερικών συντακτών κατά κανόνα θα πρέπει να δημοσιεύεται επώνυμα» και ότι «δεν επιτρέπονται αλλαγές στα επώνυμα κείμενα των εσωτερικών ή εξωτερικών συντακτών χωρίς τη συγκατάθεσή τους»;

2ον: Εχει ανάγκη ο δημοσιογραφικός κόσμος να συγκληθεί μία «σύσκεψη Ζαππείου», για να εφαρμοστούν οι παράγραφοι «δ» και «ε» του άρθρου «9» του καταστατικού της ΕΣΗΕΑ, όπου καθορίζεται ότι «διαγράφεται από την Ενωση με απόφαση του ΔΣ κάθε δόκιμο, τακτικό και αντεπιστέλλον μέλος αν αναλάβει τακτική έμμισθη υπηρεσία στο Δημόσιο ή σε Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου ή σε Δημόσια Επιχείρηση», αλλά και ότι διαγράφεται όποιο «εργαζόμενο μέλος ασκήσει επάγγελμα που είναι διάφορο από το επάγγελμα του δημοσιογράφου»;

Αγαπητέ Πρόεδρε και μέλη του ΔΣ της ΕΣΗΕΑ, επειδή ακούγονται πολλά για λίστες και για ...ληστές πρέπει κάποτε να ξεκαθαριστούν ορισμένα ζητήματα και αυτό είναι ευθύνη όλων μας.

Ας αναφέρω και πάλι ορισμένα παράδειγμα:

Α. Ελεγε αλήθεια (ή όχι) ο πρώην πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, όταν έκανε λόγο για «μαύρες σακούλες των μυστικών κονδυλίων του υπουργείου Εξωτερικών προς ορισμένους δημοσιογράφους»; Και - για το ίδιο θέμα - γιατί δεν μπόρεσαν πολλοί, όπως ο Πρόεδρος της Βουλής Απόστολος Κακλαμάνης (σ.σ. το υποσχέθηκε το '93) να ξεσκεπάσει με ονόματα όσους ελάχιστους του Σωματείου μας «χρηματίστηκαν δήθεν για να σώσουν την πατρίδα και την εθνική ασφάλεια της χώρας»;

Β. Χρησιμοποιήθηκαν ή όχι διάφοροι μηχανισμοί - π.χ. οι Ολυμπιακοί Αγώνες - για να χρηματοδοτηθούν, έμμεσα ή άμεσα, ορισμένοι για να διαφημίσουν δήθεν τη χώρα μέσα από ακριβοπληρωμένα προγράμματα, ενώ θα ήταν εθνικά αποδοτικότερο αν τα χρήματα αυτά διοχετεύονταν στο εξωτερικό για την προβολή της χώρας;

Γ. Υπήρξαν περιπτώσεις, δημοσιογράφοι να αξιοποιήθηκαν από την εκάστοτε πολιτική εξουσία σε διατεταγμένη υπηρεσία ακόμη και εναντίον συναδέλφων τους; Π.χ. αποσπάστηκε άτομο σε πρωθυπουργικό (και υπουργικό) γραφείο, το οποίο αξιοποίησε τη θέση του αυτή, για να συλλέξει υλικό για «τους αντιαμερικανούς δημοσιογράφους στην Ελλάδα»; Και μπορεί στη συνέχεια το ίδιο άτομο να προσέφερε το «προϊόν» σε κάθε ενδιαφερόμενο (ακόμη και σε μεγάλη πρεσβεία);

Δ. Τι ιδιαίτερο βάρος (και για πόσο βάθος χρόνου) έχει η σοβαρή καταγγελία του πρώην υπουργού Θεόδωρου Πάγκαλου στη Βουλή ότι «υπάρχουν υπουργοί με 10 δημοσιογράφους»; Και τι βαθύτερο σημαίνει αυτό που είπε, πως «εάν ένας υπουργός έχει δέκα δημοσιογράφους στο υπουργείο του και δίνει έναν επιπρόσθετο μισθό, έναν δεύτερο μισθό, αυτό είναι μέσο τεράστιου επηρεασμού και διαπλοκή»;

Ε. Υπήρξαν και υπάρχουν ορισμένοι δημοσιογράφοι - δρώντας πολυποίκιλα σε βάρος συναδέλφων τους - που δεν είναι απλά σε πολλές φανερές και κρυφές θέσεις, αλλά και αργόσχολοι, παίζοντας το παιχνίδι κάποιων πολιτικών (ούτε καν κάποιου κόμματος); Και είναι δυνατόν αυτοί οι ελάχιστοι - για τους οποίους ο ελληνικός λαός γνωρίζει τα πάντα - να «χρωματίζουν» με την απέραντη απρέπεια και ανηθικότητά τους το δημοσιογραφικό κόσμο; Αλλά και - ακόμη χειρότερα - μπορεί ελάχιστοι που υπηρέτησαν τη χούντα με πολλούς φανερούς και κρυφούς τρόπους, που τους γνωρίζει μάλιστα ο λαός μας αλλά και η μεγάλη πλειονότητα του δημοσιογραφικού κόσμου, να είναι οι τιμητές των πάντων και μάλιστα από κορυφαίες θέσεις στα MME ή ακόμα και στα επαγγελματικά Σωματεία των δημοσιογράφων;

Θα μπορούσε κανείς, κύριε Πρόεδρε και κύριοι σύμβουλοι, να αναφέρει πολλά παραδείγματα. Εσείς όμως με την πολύ μεγαλύτερη από εμένα πείρα γνωρίζετε πολλά περισσότερα.

Νομίζω, ωστόσο, ότι είναι καιρός να προχωρήσετε (προχωρήσουμε) άμεσα σε τρεις τουλάχιστον κινήσεις:

Πρώτον: Πέραν της ανοιχτής συζήτησης, η οποία πρέπει να γίνει στον κλάδο μας για όλα αυτά τα προβλήματα, θα πρέπει να καταστήσετε(καταστήσουμε) σαφές προς όλες τις κατευθύνσεις - και αυτό να γίνει πράξη - ότι θα τηρηθούν απαρέγκλιτα καταστατικό, συμβάσεις και κώδικες δεοντολογίας. Είναι π.χ. ντροπή να κάνεις το ρεπορτάζ σ' ένα Μέσο Ενημέρωσης, να ελέγχεις -υποτίθεται - την εξουσία και ταυτοχρόνως να εργάζεσαι ή ακόμα χειρότερα να είσαι αργόσχολος εκεί που ασκείς έλεγχο!

Δεύτερον: Πρέπει να ξεκαθαριστεί μια για πάντα η ιστορία με τις λίστες. Να γνωρίζει ο κόσμος ότι αυτός που τον πληροφορεί - και το παίζει καμιά φορά και γενικός εισαγγελέας - πού και για ποίον δουλεύει (φανερά ή κρυφά), αν έχει εταιρίες, αν έχει γραφείο δημοσίων σχέσεων πολιτικών και οικονομικών παραγόντων, αν είναι και πού Γραφείο Τύπου, κ.λπ.

Και, τρίτον, πρέπει και εμείς οι δημοσιογράφοι, που τόσο συχνά γράφουμε για τις περιουσίες των πολιτικών να δεχτούμε έναν ουσιαστικό - και σε βάθος χρόνου - έλεγχο των πραγματικών «πόθεν έσχες» μας. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να μη γνωρίζει ο κόσμος, ούτε για τους χιλιάδες ...ταλαίπωρους δημοσιογράφους, ούτε για τους λίγους προνομιούχους των πολλαπλών ταμείων, που πολλές φορές το παίζουν κήνσορες των πάντων.

Επιτέλους, οι δημοσιογράφοι - και αυτό πρέπει να το καταστήσουμε σαφές - δεν είμαστε καφετζήδες, για να φτιάχνουμε τον καφέ όπως μας τον παραγγέλλουν!

Με τιμή (και αγωνία για το πνευματικό σωματείο μας)

Γιάννης Ε. Διακογιάννης»