Παπαγεωργίου Βασίλης |
Μόλις πριν 200 εκατομμύρια χρόνια η Γη ήταν μια ήπειρος και η σχηματοποίηση των σημερινών ηπείρων ήταν προϊόν τεράστιων εκρήξεων και μετακινήσεων. Οι τεκτονικές πλάκες και σήμερα μετακινούνται, χωρίς πάντα να είναι ...απαραίτητη η συμβολή των σεισμών. Αν οι πληροφορίες που έχουμε από το πολύ μακρινό παρελθόν βασίζονται περισσότερο σε εκτιμήσεις, σενάρια και μοντέλα προσομοίωσης, της επιστημονικής κοινότητας, υπάρχουν στοιχεία ελεγμένα που κάνουν λόγο για ένα παρόμοιο φαινόμενο, εξίσου καταστροφικό, στη Σουμάτρα, δηλαδή μόλις εκατό χιλιόμετρα από το επίκεντρο του πρόσφατου σεισμού, πριν πάρα πολλά χρόνια, με εξίσου καταστροφικά αποτελέσματα. Κι ας μην ξεχνάμε ότι 45 χρόνια πριν ένας σεισμός στη Χιλή δημιούργησε παλιρροϊκά κύματα, προξενώντας 65 θανάτους στη Χαβάη. Μια απόσταση δηλαδή 6.200 μιλίων... Τα 140.000 θύματα τα οποία πιθανόν να αυξηθούν δραματικά σύντομα, αφού χιλιάδες είναι οι αγνοούμενοι και στις πληγείσες χώρες οι μηχανισμοί ελέγχου και αποτίμησης της κατάστασης ουσιαστικά είναι ανύπαρκτοι και ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος των μολύνσεων και των επιδημιών θέτουν για άλλη μια φορά πολλαπλά ερωτήματα... Ερωτήματα των οποίων οι απαντήσεις είτε θα αγνοηθούν, είτε θα «στρογγυλοποιηθούν», τόσο από τις κυβερνήσεις - καρικατούρες στις περισσότερες από τις εν λόγω χώρες, όσο - κυρίως - από τις χώρες του πλούσιου Βορρά που εξακολουθούν να εκμεταλλεύονται τις πρώτες με ληστρικό τρόπο, απομυζώντας τους φυσικούς πόρους και στερώντας τους τοπικούς πληθυσμούς από το δικαίωμα στη ζωή.
Την τελευταία εικοσαετία οι «αναπτυγμένες» χώρες ανακάλυψαν τους παραδείσους του εξαθλιωμένου Νότου. Η τουριστική εκμετάλλευση επιτεύχθηκε σε χρόνους ρεκόρ, θυμίζοντας τους ντοπαρισμένους αθλητές των Ολυμπιάδων. Τεράστιες ξενοδοχειακές μονάδες στήθηκαν πάνω στις παραλίες και εντός περιοχών που στον «πολιτισμένο» Βορρά θα χαρακτηρίζονταν ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και θα προστατεύονταν με ειδικά νομοθετήματα. Οι τουρίστες έπρεπε να απολαμβάνουν τη φύση «εντός της» με τις όποιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις συνοδεύονταν από τις συγκεκριμένες δραστηριότητες. Εκχερσώσεις τροπικών δασών, ηχορύπανση, μετακινήσεις τοπικών πληθυσμών (για να μην ενοχλείται η «αισθητική» των Ευρωπαίων και των Βορειοαμερικάνων με τους ...βαρβάρους, οι οποίοι αντιμετωπίζονται στην καλύτερη περίπτωση ως φολκλόρ στις τοπικές αγορές), ισοπέδωση οικισμών, καταστροφή της χλωροπανίδας κ.ά. Η εντυπωσιακή αύξηση των τουριστών μπορεί να συνοδεύτηκε με εισροή συναλλάγματος, αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό τους επανεξάγεται, μια και τα συγκροτήματα ανήκουν σε πολυεθνικές εταιρίες, όπως οι ενοικιάσεις αυτοκινήτων, οι αεροπορικές εταιρίες, οι εταιρίες τροφίμων, καυσίμων κτλ. Τα ελάχιστα χρήματα που μένουν στις χώρες αυτές προέρχονται από πωλήσεις ειδών λαϊκής τέχνης και τους μισθούς πείνας που δίδονται στο κατώτερο προσωπικό που απασχολείται στον τριτογενή τομέα. Οι επονομαζόμενοι παράδεισοι λειτουργούν ως τέτοιοι μόνο για τους επισκέπτες κι όχι για τους γηγενείς. Ετσι μετά την καταλήστευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών τους, οι καπιταλιστικές χώρες βρήκαν μια νέα πηγή πλουτισμού με συγκριτικά - σε σχέση με τα κέρδη που αποκομίζουν - ελάχιστες επενδύσεις.
Οι φυσικές καταστροφές στις χώρες αυτές δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Οι μεγάλες πληθυσμιακές συγκεντρώσεις και η έλλειψη υποδομών έχει ως αποτέλεσμα κάθε χρόνο να θρηνούνται χιλιάδες θύματα. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, το διάστημα 1970-2000 έχασαν τη ζωή τους πάνω από 3.000.000 άνθρωποι. Ούτε η μεγάλη ένταση του σεισμού (8,9 Ρίχτερ), ούτε οι επελθούσες καταστροφές ήταν αυτές που «συγκίνησαν» τις κυβερνήσεις του Βορρά. Απλά αυτή τη φορά συνέπεσε στα θύματα να υπάρχει ένα ποσοστό της τάξης του 2-3% που ανήκε στον «αναπτυγμένο» κόσμο. Αυτό τους συγκλόνισε. Εξ ου και ο βομβαρδισμός των εικόνων από τα τηλεοπτικά δίκτυα, τα οποία αποσιωπούν συστηματικά τις γενοκτονίες στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Σομαλία, την Παλαιστίνη κ.ο.κ. Συστήματα για τον εντοπισμό του «τσουνάμι» υπάρχουν, όπως και η τεχνογνωσία για την αντιμετώπισή του. Μόνο που απουσιάζουν στον Ινδικό ωκεανό. Γιατί οι χώρες που βρίσκονται στην περιοχή αυτή κατοικούνται, σύμφωνα με την άποψη των επικυρίαρχων, από «παιδιά ενός κατώτερου θεού». Αλλά και η υποκρισία έχει τα όριά της, αν σκεφτούμε την «προσφορά» των 150.000 ευρώ που δόθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ στην Ινδία (η οποία, ορθώς, δεν τα δέχτηκε) και η αρχική προσφορά των ΗΠΑ, στις 11 χώρες που υπέστησαν καταστροφές, ύψους 35 εκατομμυρίων δολαρίων (η οποία δεκαπλασιάστηκε κάτω από την πίεση της κοινής γνώμης). Μόνη λύση η χειραφέτηση των λαών της περιοχής και η απαγκίστρωσή τους από το άρμα των ΗΠΑ και των πολυεθνικών. Μόνο αυτό μπορεί να δώσει λύση στο άμεσο μέλλον. Γιατί οι δήθεν ελεημοσύνες όχι μόνο δε θα τους βγάλουν από το τούνελ της υπανάπτυξης και της εξαθλίωσης, αλλά θα τους προσθέσουν επιπλέον προβλήματα.