Πέμπτη 18 Νοέμβρη 2004
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 18
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΙΔΡΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΣΕΚΕ)
Μια προσωπική μαρτυρία για ένα άγνωστο περιστατικό

Ο Σταμάτης Κόκκινος περιγράφει την έναρξη του ιδρυτικού Συνεδρίου του ΣΕΚΕ και μια παρέμβαση των κρατικών κατασταλτικών μηχανισμών στη δράση του Κόμματος

Στην επέτειο των 86 χρόνων από την ίδρυση του ΚΚΕ, δημοσιεύουμε σήμερα, για πρώτη φορά, ένα απόσπασμα από το βιογραφικό του Σταμάτη Τ.Κόκκινου , που παραδόθηκε από το γιο του πριν από χρόνια στο Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ.

Πρώτα όμως να πούμε ποιος ήταν ο Σταμάτης Κόκκινος . Γεννήθηκε το 1882 στο χωριό Μπαλιά Κοτεραΐδου (Μεταλλεία) της Μικράς Ασίας. Μηχανοδηγός στο επάγγελμα και απόφοιτος του Πολυτεχνείου της Αθήνας. Ο παππούς του, Δρόσος Τ.Κόκκινος , γεννημένος στην Αμφισσα το 1781, υπήρξε λοχαγός στη φάλαγγα υπό τον Γ. Καραϊσκάκη και τραυματίστηκε σοβαρά στη μάχη κατά των Τούρκων στο Νέο Φάληρο.

Ο Σταμάτης Κόκκινος το 1916 εκλέχτηκε, όπως αναφέρει στο βιογραφικό του, Γραμματέας της Σοσιαλιστικής Οργάνωσης Πειραιά. Στις αρχές του 1918 ζητήθηκε από την οργάνωση αυτή ένας αντιπρόσωπος, για να συμπληρωθεί πενταμελής οργανωτική επιτροπή, με σκοπό να οργανώσει Συνέδριο όλων των Σοσιαλιστικών Οργανώσεων της Ελλάδας για να ιδρυθεί Σοσιαλιστικό Κόμμα. Η Σοσιαλιστική Οργάνωση του Πειραιά έστειλε τον Στ. Κόκκινο και η οργανωτική επιτροπή τον εξέλεξε πρόεδρο, Γραμματέα τον Αριστ. Αρβανίτη (καπνεργάτη σε εργοστάσιο του Πειραιά) και Ταμία τον Μπερουμπή της Σοσιαλιστικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης. Μέλη δε τους Αβραάμ Μπεναρόγια και Σ. Σαραντίδη.

Η έναρξη του Συνεδρίου

Είναι καλύτερα όμως να αφήσουμε εδώ να τα πει, όπως τα γράφει με τη δική του γλώσσα, ο Στ. Κόκκινος .

«Το Α΄ Συνέδριο συνήλθε σε αίθουσα, προσφερθείσα από τον φίλο μου πρόεδρον του Συλλόγου των Μηχανικών Μαντούδην. Η πρώτη Συνεδρίασις του Συνεδρίου συνήλθε υπό την προεδρίαν μου κατά την οποίαν εχαιρέτησα τους συνέδρους εκ μέρους της οργανωτικής επιτροπής, με την ευχήν οι διαφωνίες που μας κράτησαν σε διαίρεση σε Γιαννικούς και Δημητρακικούς να θαφτούν έξω από το Συνέδριο για να βγούμε από εδώ μέσα ηνωμένοι σε ένα κόμμα συμπαγές.

Εκλήθησαν οι σύνεδροι να εκλέξουν προεδρείον και διά μυστικής ψηφοφορίας εξελέγη πρόεδρος ο καπνεργάτης Πίνχας Αντζελ (Η αίθουσα ήτανε διακοσμημένη με φωτογραφίας ηρώων του ιερού αγώνος του 1821, μεταξύ αυτών ήταν ανηρτημένες και οι φωτογραφίες του Κουντουριώτη και Δαγκλή).

Εις το συνέδριον παρεκάθησεν και η παράταξις Νικολάου Γιαννιού, με τον ίδιον, με τον Δελαζάνο και τον Χατζημιχάλη. Εις μίαν διαφωνίαν του ο Νικ. Γιαννιός, ο οποίος παρίστατο ως έφεδρος αξιωματικός με στολή λοχαγού και πιστόλι, απολέσας την ψυχραιμίαν του εφώναξε οργισμένος: Υπάρχουν μερικά ζητήματα που τα λύνει το πιστόλι και απεχώρησε του Συνεδρίου μετά της παρατάξεώς του.

Το Συνέδριο καθόρισε τις γραμμές του κόμματος στο οποίον έδωσε τον τίτλο Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος (ΣΕΚΕ) και εξέλεξε Κεντρική Επιτροπή εκ Νικολάου Δημητράτου, Γεν. Γραμματέα, φοιτητή Νομικής, Δημοσθένη Λιγδόπουλου, Ταμία, φοιτητή Πανεπιστημίου, Γεωργ. Δούμα, φοιτητή Φιλολογίας, Μιχ. Σιδέρη, τεχνίτη, και Σταμάτη Κόκκινου , Μηχανικού Μηχανολόγου.

Λίγες ημέρες μετά την λήξιν του Συνεδρίου εκλήθημεν εις συνεδρίασιν η Κεντρική Επιτροπή του ΣΕΚΕ, στο σπίτι του μέλους της Εξελεγκτικής Επιτροπής του ΣΕΚΕ, Αβραάμ Μπεναρόγια, στην Πλατεία του Ψυρρή στην Αθήνα. Μας ανεκοινώθη από τον Γεν. Γραμματέα Νίκο Δημητράτο, ότι κατά τηλεγράφημα του Γραμματέα του Τμήματος Βόλου του Κόμματος, Φασούλα, καλείται η Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος, από το Εργατικό Κέντρο Βόλου, να αναλάβει τη διεξαγωγή της πανεργατικής απεργίας του Βόλου. Κατόπιν συζητήσεως απεφασίσθη να μεταβεί εις Βόλον το μέλος της ΚΕ, σ. Σταμάτης Κόκκινος , να αναλάβει την διεύθυνσιν της πανεργατικής απεργίας. Ετσι την επομένην λίαν πρωί ανεχώρησα διά Βόλον.

Και ενώπιον του στρατηγού

Αφού πέρασαν λίγες εβδομάδες από την ίδρυσιν του ΣΕΚΕ κάλεσε ο Διοικητής του Α΄ Σώματος Στρατού Αθηνών Στρατηγός Γενίσαρλης την ΚΕ του ΣΕΚΕ, τον Αβραάμ Μπεναρόγια, τον Νικόλαο Γιαννιό με την παράταξή του να παρουσιαστούν ενώπιόν του. Κατά την παρουσίαση των ανωτέρω στο στρατηγό, στόχο του ο στρατηγός έβαλε το Ν. Γιαννιό, ντυμένο λοχαγό. Και πιστόλι βρε; του φώναξε. Θα στα ξηλώσω βρε τα γαλόνια! Πού το 'δες βρε; Λοχαγός του Ελληνικού Στρατού Σοσιαλιστής; Απάντησέ μου!

- Στρατηγέ μου (άρχισε ο Γιαννιός) σε όλες τις πολιτισμένες χώρες... Εκεί τον διέκοψε ο στρατηγός λέγων: Εδώ είναι Ελλάδα.

- Και η Ελλάς στρατηγέ μου είναι πολιτισμένη χώρα, δεν είναι καθυστερημένη.

- Βρε συ δεν τ' ακούω εγώ αυτά, φώναξε ο στρατηγός, θα στα ξηλώσω τα γαλόνια.

- Εάν στρατηγέ μου κατηγορηθώ και αποδειχθεί ότι στο στρατό ασκώ αντίθετον της από της ηγεσίας χαραχθείσαν διαφώτισιν, τότε είμαι ανάξιος στολής στρατιωτικής και δη αξιωματικού. Τέτοια κατηγορία όμως δεν μου έχει επιβληθεί και εάν στρατηγέ μου μου ξηλώσετε τα γαλόνια διότι έχω σοσιαλιστικές αρχές, τούτο θα είναι αυθαίρετον.

Ο στρατηγός δεν απήντησε αλλά εβάδιζε δώθε κείθε μέσα από το γραφείο του περιεργαζόμενος όλους μας.

- Για πείτε μου τι θέλετε, τι ζητάτε με το σοσιαλισμό σας, βλέποντας κατάματα το Γιαννιό.

- Επιτρέπετε; ρωτάει ο Γιαννιός

- Αφού σε ρωτάω, βέβαια, απάντησε, και ο Γιαννιός αρχίζοντας από την εθνικοποίηση των μέσων παραγωγής και συγκοινωνίας προχωρούσε με ευγλωττίαν και ο στρατηγός τον άκουε με θρησκευτικήν ευλάβειαν και τελικά κάθησε στην πολυθρόνα του, ακούμπησε τους αγκώνας του επάνω στο γραφείο του και κρεμάστηκε από τη γλώσσα του Γιαννιού. Κάποτε σηκώθηκε όρθιος. Με την δεξιάν του ένευσε του Γιαννιού να σταματήσει .

- Αρκετά, είπεν ο στρατηγός. Βλέπεις ότι σε άφησα να ξεθυμάνεις για την κατσάδα που σου 'δωσα. Ομολογώ ότι μ' αρέσανε όσα είπες, πρώτη φορά τα άκουσα αυτά. Απασχολημένοι με τα στρατιωτικά εμείς, πού έχουμε καιρό να διαβάσουμε κοινωνιολογικά, είμαστε σκράπες.

Το μάτι του στρατηγού έπεσε στο Μιχ. Σιδέρη και τον ρώτησε τι δουλιά κάνει. Τεχνίτης σιδηρουργός είπε και τον πρόσεξε ο στρατηγός γιατί ήταν με τα ρούχα της δουλιάς και λίγο μουντζουρωμένος.

- Για πες μου εσύ τι σχέση έχεις με το σοσιαλισμό; Τεχνίτης άνθρωπος είσαι όπως σε βλέπω, κατάλαβες τίποτα απ' αυτά που μου ανέπτυξε ο Γιαννιός;

- Στρατηγέ μου, απάντησε ο Σιδέρης, δεν τα άκουσα αυτά για πρώτη φορά και τα έχω διαβάσει, θα μπορούσα να σας τα πω κι εγώ αν μου κάνατε την τιμή να με ρωτήσετε εμένα αντί για το σύντροφο Γιαννιό.

- Για ξαναπέστο αυτό, πώς τον είπες τον Λοχαγό;

- Σύντροφο, είπε ο Σιδέρης.

- Γιατί τον είπες σύντροφο και όχι κύριο.

- Γιατί κύριος είναι μόνο ο Θεός και μεις οι άλλοι είμαστε σύντροφοι, διότι... κι άρχισε να αναπτύσσει τη λέξη σύντροφος.

- Δε μου λες παιδί μου, ποιο Πανεπιστήμιο έβγαλες, και μου 'ρθες εδώ μουντζουρωμένος να με ξεγελάσεις, είσαι δικηγόρος.

- Στρατηγέ μου, ρωτήστε τηλεφωνικώς στο ηλεκτρικό εργοστάσιο Νέου Φαλήρου τι δουλιά κάμνω.

- Πού είναι ο αρχηγός σας; ρώτησε ο στρατηγός. Δεν έχετε αρχηγό;

Ο Νίκος Δημητράτος επροχώρησε ένα βήμα και ζήτησε το λόγο. Δεν έχουμε ακόμα αρχηγό, έχουμε Κεντρική Επιτροπή με Γενικό Γραμματέα.

- Μα πώς γίνεται κόμμα χωρίς αρχηγό; ρώτησε ο στρατηγός. Τίνος αρχηγού είναι το κόμμα αυτό, θα σε ρωτήσουν κι οι άλλοι.

- Τα σοσιαλιστικά κόμματα δεν είναι κόμματα προσωπικά αλλά κόμματα αρχών, απάντησε ο Νίκος Δημητράτος. Ο αρχηγός θα εκλεγεί μέσα από τα μέλη μεταξύ των ικανότερων συντρόφων, θαρραλέων και πιστών, με δράση και πίστιν, που να εγγυώνται διά την ανάδειξιν εις αρχηγόν, και ήρχισε να αναπτύσσει το πρόγραμμα του κόμματος εις ερώτησιν του στρατηγού.

Εξαφνα τον διακόπτει ο στρατηγός και ρωτάει: Ο Μπεναρόγιας δεν είναι ο αρχηγός σας; Τον ζήτησα, γιατί δεν μου τον φέρατε;

Ο Μπεναρόγιας που ήτανε μπροστά και ερχότανε σε επαφή με το γραφείο του στρατηγού και μικροσκοπικός όπως ήτανε δεν του γέμισε το μάτι του στρατηγού. Εδώ είμαι από την αρχή, εψέλλισε στο άκουσμα αυτών των λεχθέντων του στρατηγού.

- Ακολούθησε μια κωμικοτραγική σκηνή. Ο στρατηγός ξαφνιάζεται, σηκώνει τα χέρια ψηλά, τρέχοντας πισώπλατα και κολλώντας στον τοίχο.

Μωρέ, εσύ είσαι ο Μπεναρόγιας; Μωρέ συ μια χαψιά άνθρωπος είσαι και ξεσήκωσες τον κόσμο στο ποδάρι; Πήγαινε κι ερχότανε ο στρατηγός μέσα από το γραφείο του επεξεργαζόμενος τον Μπεναρόγια, κουνώντας δώθε κείθε το κεφάλι του εκφράζων απορίαν.

- Μωρέ εγώ περίμενα να δω ένα γίγαντα, όχι άνθρωπο μιανής χαψιάς. Τώρα να σε ακούσω και σένα "σύντροφε" Μπεναρόγια, για πες μου έτσι είναι που μου τα είπανε οι "σύντροφοι" για κρύπτεται τίποτα άλλο;

- Εγώ στρατηγέ μου δεν έχω να προσθέσω τίποτε για να μη σας απασχολήσω, τα ίδια θα έλεγα κι εγώ, παραιτούμαι.

- Αμέτε στην ευχή του Χριστού και της Παναγίας γιατί αν μείνετε λίγο ακόμα θα με κάμετε σοσιαλιστή, λέει ο στρατηγός.

Μας έδωσε το χέρι σε όλους και στον Μπεναρόγια και του χάιδεψε τους ώμους. Μας ξεπροβόδισε ως την είσοδο του γραφείου του και περιεργαζότανε τον Μπεναρόγια κάμνοντας γκριμάτσες στο πρόσωπό του».

  • Οι υπότιτλοι του «Ρ»

Δημήτρης ΣΕΡΒΟΣ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ