Την, πάντα, επίφοβη ισορροπία μεταξύ «απαστράπτοντος» και ουσίας, φαίνεται πως επιχειρεί φέτος το 45ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (19-28/11) αν ένα από τα δύο προκύψει ως «άλλοθι» για το άλλο... ακυρώνοντας τελικά τα πάντα, εξαρτάται από την ικανότητα του «ισορροπιστή». Σε κάθε περίπτωση είναι ευπρόσδεκτη κάθε προβολή που θα ενισχύσει το αισθητικό κριτήριο του θεατή.

Στα φετινά αφιερώματα του Φεστιβάλ ξεχωρίζουν γνωστά και λιγότερο γνωστά ονόματα του διεθνούς κινηματογράφου και δύο Ελληνες σκηνοθέτες, οι οποίοι έχουν «γράψει» το προσωπικό τους κεφάλαιο στην εθνική κινηματογραφία. Ξεκινώντας από τους πρώτους, το ενδιαφέρον σίγουρα θα επικεντρωθεί στον Ιρανό δημιουργό Αμπάς Κιαροστάμι (Κιαροσταμί, όπως τονίζουν οι Ιρανοί το όνομά του), αφού το Φεστιβάλ θα φιλοξενήσει μια πλήρη αναδρομή στο έργο του, που μετράει 33 δημιουργίες! Ξεκινάει από το 1970 και τις πρώτες του μικρού μήκους ταινίες, στέκεται στις άγνωστες τηλεοπτικές του δουλιές και στα ντοκιμαντέρ και φτάνει μέχρι την τελευταία του ταινία, «Πέντε». Θυμίζουμε ότι πρόκειται για τον πρώτο σκηνοθέτη, ο οποίος έκανε τον κινηματογράφο της χώρας του γνωστό σε όλο τον κόσμο, ενώ η ταινία του «Γεύση του Κερασιού», κέρδισε το Χρυσό Φοίνικα στις Κάνες το 1997. Το αφιέρωμα θα συνοδεύεται από την έκδοση μονογραφίας και δύο εκθέσεις με φωτογραφίες του.

Ακολουθεί ο Ισπανός Βίκτορ Ερίκε. Γεννημένος το 1940, σκηνοθετεί την πρώτη του ταινία το 1969, γίνεται γνωστός το 1973 με το «Πνεύμα το Μελισσιού» και έκτοτε γυρίζει μόλις μια ταινία ανά δεκαετία. Θα προβληθεί το σύνολο των πέντε ταινιών του, συμπεριλαμβανομένης της σπονδυλωτής «Ten Minutes Older: the trumpet» («Δέκα λεπτά μεγαλύτερος: η τρομπέτα» - 2002), που συνυπογράφει με σκηνοθέτες όπως ο Βέρνερ Χέρζοκ (Werner Herzog), o Τζιμ Τζάρμους (Jim Jarmusch), o Σπάικ Λι (Spike Lee) και ο Βιμ Βέντερς (Wim Wenders).

Σειρά για έναν άγνωστο στη χώρα μας δημιουργό, τον Ιάπωνα Kiyoshi Kurosawa (Κιγιόσι Κουροσάβα), ο οποίος, από το 1983 μέχρι σήμερα έχει γυρίσει 23 ταινίες. Θεωρείται εκπρόσωπος του γιαπωνέζικου «νέου κύματος» στον κινηματογράφο, αφού συντέλεσε στην αναβίωση του ιαπωνικού θρίλερ. Κινήθηκε για χρόνια στα περιθώρια του εμπορικού κινηματογράφου της χώρας του, ανάμεσα στο b-movie και την καλλιτεχνική δημιουργία, μέχρι να λάβει διεθνή αναγνώριση σε πολλά διεθνή φεστιβάλ, όπως αυτά του Λοκάρνο και των Κανών. Θα προβληθούν έξι ταινίες του, σε πρώτη προβολή.

Πλήρη αναδρομή στο έργο του και έκδοση μονογραφίας περιλαμβάνει το αφιέρωμα στον Κώστα Σφήκα. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1927, εργάστηκε ως ταχυδρόμος και το 1961 σκηνοθέτησε τη μικρού μήκους ταινία «Εγκαίνια». Αυτοδίδακτος, θα σκηνοθετήσει επτά χρόνια αργότερα το μικρού μήκους ντοκιμαντέρ «Θηραϊκός Ορθρος» μαζί με τον Σταύρο Τορνέ. Η ταινία αγοράστηκε αργότερα από το «ΜΟΜΑ» της Νέας Υόρκης. Ταγμένος στον πειραματικό κινηματογράφο, ο Κώστας Σφήκας έχει γυρίσει εννέα ντοκιμαντέρ και ταινίες μυθοπλασίας και συνεχίζει να δημιουργεί.

Τρεις ταινίες ενίοτε αρκούν για να κατατάξουν ένα δημιουργό στις κορυφές της τέχνης του. Ο Αλέξης Δαμιανός ίσως να το γνωρίζει αυτό καλύτερα από τον καθένα. Το τρίπτυχο του έργου του ξεκινά το 1966 με το «Μέχρι το πλοίο», ακολουθεί το 1971 η «Ευδοκία», η καλύτερη, για πολλούς, ελληνική ταινία όλων των εποχών και φτάνει μέχρι το 1995 και τον «Ηνίοχο».

Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής για το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα θα είναι ο Μίκλος Γιάντσo, ενώ το Φεστιβάλ αναμένει να ανταποκριθούν στις προσκλήσεις του πολλοί δημιουργοί και παράγοντες του κινηματογράφου. Μεταξύ αυτών και της Γαλλίδας ηθοποιού Ιζαμπέλ Ιπέρ.