Σήμερα 26 Απρίλη, στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας Βίλνιους, αναμένεται να αρχίσουν οι εργασίες του δικαστηρίου, το οποίο θα εξετάσει την έφεση που έχουν ασκήσει τα 6 καταδικασμένα σε φυλάκιση ηγετικά στελέχη του ΚΚ της Λιθουανίας. Οι 6 κομμουνιστές καταδικάστηκαν τον Αύγουστο του 1999 με την κατηγορία της «ανατροπής της νόμιμης εξουσίας». Πρόκειται για τους:

1/ Μικόλας Μπουρακιάβιτσιους - Α` Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚ Λιθουανίας, καθηγητή Πανεπιστημίου, που καταδικάστηκε σε 12 χρόνια σε φυλακή καταναγκαστικών έργων.

2/ Γιούζας Γιερμαλάβιτσιους, επίσης πανεπιστημιακό, μέλος της ΚΕ του ΚΚΛ, σε 8 χρόνια φυλακή.

3/ Γιούζας Κουόλιαλις, Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΛ, σε 6 χρόνια φυλακή.

4/ Στανισλάβ Μιτσκιάβιτσιους, διευθυντή του ραδιοσταθμού «Σοβιετική Λιθουανία», που καταδικάστηκε ερήμην σε 4 χρόνια φυλακή. Να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος, που στο μεταξύ έχει πάρει τη ρωσική υπηκοότητα, κατάφερε να αποδράσει και βρίσκεται στη Μόσχα.

5/Τον ταγματάρχη της αστυνομίας Γιαν Προκόποβιτς σε 4 χρόνια φυλακή.

6/ Τον Λαόνας Μπαρτασιάβιτσιους, διευθυντή του εκδοτικού της ΚΕ του ΚΚΛ.

Για την ίδια υπόθεση, είναι κατηγορούμενοι και καταζητούνται άλλοι 45 κομμουνιστές και στελέχη του σοβιετικού κράτους, τα οποία οι αρχές ασφαλείας της χώρας δεν μπορούν ακόμη να βρουν. Ανοίγοντας εδώ μια παρένθεση να σημειώσουμε ότι, τόσο ο Μικόλας Μπουρακιάβιτσιους, όσο και ο Γιούζας Γιερμαλάβιτσιους είχαν καταφύγει στη γειτονική Λευκορωσία, όπου οι αρχές της χώρας τούς είχαν δώσει πολιτικό άσυλο. Ομως μια ομάδα των ειδικών δυνάμεων της Λιθουανίας κατάφερε το 1994 παράνομα να τους συλλάβει (σε ξένο έδαφος) και να τους απαγάγει.

Στην ουσία, οι παραπάνω κατηγορούμενοι κατηγορούνται γιατί προσπάθησαν να αποτρέψουν την απόσχιση της ΣΣΔ της Λιθουανίας από την ΕΣΣΔ και τη διάλυση της τελευταίας. Ως σοβαρότερη κατηγορία εναντίον τους, αναφέρονται τα γεγονότα που έγιναν στις 13 Γενάρη του 1991 έξω από τον τηλεοπτικό σταθμό του Βίλνιους. Εκεί, κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης τμημάτων του σοβιετικού στρατού με εθνικιστές διαδηλωτές, είχαν χάσει τη ζωή τους 13 πολίτες.

Στις σχετικές έρευνες που έκαναν μετά τα γεγονότα οι σοβιετικές εισαγγελικές αρχές (έως τη διάλυση της ΕΣΣΔ) αποδεικνυόταν ότι τα θύματα είχαν πυροβοληθεί από ψηλά, κι όχι από τις θέσεις όπου βρίσκονταν οι Σοβιετικοί στρατιώτες. Επίσης, ένα τουλάχιστον θύμα είχε χτυπηθεί από σφαίρα όπλου, που δε χρησιμοποιούσε ο σοβιετικός στρατός. Ηταν φανερό πως επρόκειτο για προβοκάτσια σε βάρος του σοβιετικού στρατού και της ΕΣΣΔ, με στόχο να ενισχυθούν οι εθνικιστικές - αποσχιστικές τάσεις στη Λιθουανία.

Βέβαια, οι νέες αρχές της Λιθουανίας πέταξαν στον κάλαθο των αχρήστων όλα τα πορίσματα των ερευνών, που έγιναν επί περιόδου ΕΣΣΔ. Ομως, νέα στοιχεία και μαρτυρίες έρχονται πλέον να αποδείξουν τους πραγματικούς υπεύθυνους της τραγωδίας του Βίλνιους. Πρόκειται για τη μαρτυρία του Αουντριους Μποτκιάβιτσιους, επικεφαλής το 1991 των ένοπλων παραστρατιωτικών δυνάμεων του εθνικιστικού κινήματος «Σαγιούντις». Ο τότε 30χρονος Μποτκιάβιτσιους στη συνέχεια τέθηκε επικεφαλής της λιθουανικής αντιπροσωπείας στις συνομιλίες για την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από τη Λιθουανία και για κάποια περίοδο είχε αναλάβει και τα καθήκοντα του υπουργού Ασφαλείας.

Αργότερα απομακρύνθηκε και στάλθηκε για «μετεκπαίδευση» σε στρατιωτική σχολή της Αγγλίας. Το 1998 ο ίδιος προσπάθησε να ξανάρθει στα «πράγματα», αλλά συνελήφθη και καταδικάστηκε σε 5 χρόνια φυλακή, με την κατηγορία ότι στο παρελθόν είχε δωροδοκηθεί με 15 χιλιάδες δολάρια. Αφού κάθισε δύο χρόνια στη φυλακή, απολύθηκε λόγω «καλής συμπεριφοράς» και πριν μερικές μέρες, στην εβδομαδιαία λιθουανική εφημερίδα «Ομπζόρ», παραδέχτηκε ότι οι παραστρατιωτικοί του «Σαγιούντις» ευθύνονται για τα θύματα της 13ης Γενάρη.

Η δολοφονία των πολιτών ήταν μια προσχεδιασμένη ενέργεια του «Σαγιούντις» (μόνο;), που εκτελέστηκε από ελεύθερους σκοπευτές - παραστρατιωτικούς που είχαν ακροβολιστεί στις στέγες σπιτιών σε γειτονικά κτίρια. Την πληροφορία αναδημοσιεύει στις 25/04/2000 η ρωσική εφημερίδα «Νεζαβίμαγια Γκαζέτα».

Σύμφωνα με τα λόγια του, «τέτοιοι ήταν τότε οι όροι του παιχνιδιού, τους οποίους έπρεπε να τηρήσουμε για τις ανάγκες του ψυχολογικού πολέμου» ενάντια βέβαια στην ΕΣΣΔ. Η παραπάνω δήλωση, αποκαθιστώντας την αλήθεια μετά από σχεδόν 10 χρόνια, έσκασε σαν βόμβα στη Λιθουανία και οπωσδήποτε αποτελεί ένα ακόμη σοβαρό στοιχείο υπέρ της δικαίωσης των 6 καταδικασμένων κομμουνιστών της Λιθουανίας.