Τις πρωτόδικα επιδικασθείσες αποζημιώσεις, στην πλοιοκτήτρια εταιρία του «ΣΑΜΙΝΑ», μειώνει με απόφασή του το Εφετείο Πειραιά. Στο σκεπτικό της απόφασης, η οποία εκδόθηκε πρόσφατα - πριν καν γίνει η ποινική δίκη - το δικαστήριο αποφαίνεται ότι μοναδικοί υπεύθυνοι του ναυαγίου είναι το πλήρωμα, ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο, για να δοθεί συγχωροχάρτι στην εταιρία.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σε μία εκ των περιπτώσεων, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Πειραιά, είχε επιδικάσει στους συγγενείς των θυμάτων, αποζημιώσεις της τάξης των 120.000 και 60.000 ευρώ, που το Εφετείο, έχοντας στη διάθεσή του τα ίδια στοιχεία, που υπαγόρευσαν την πρωτόδικη απόφαση, τις μετέτρεψε σε 45.000 και 30.000 ευρώ, αντίστοιχα.

Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με την πρωτόδικη απόφαση, το δικαστήριο δέχτηκε αμέλεια των εκπροσώπων της πλοιοκτήτριας εταιρίας, παράλληλα με την υπαιτιότητα του πλοιάρχου και του υποπλοιάρχου. Συγκεκριμένα, οι ευθύνες της εταιρίας, που, σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, συντέλεσαν σημαντικά στη βύθιση του πλοίου, εντοπίζονται πρώτον, στο ότι «η ηλεκτρογεννήτρια ανάγκης, λόγω παντελούς συντήρησης και κατασκευαστικής αστοχίας, έπαυσε να λειτουργεί κατά το χρόνο μετά την πρόσκρουση και τούτο επέδρασε σημαντικά στη βύθιση του πλοίου, αφού δεν ήταν πλέον δυνατές ορισμένες λειτουργίες που συμβάλλουν στην επιβίωσή του μετά την πρόσκρουση». Το έργο της διάσωσης δυσχέρανε, ακόμα περισσότερο, η συσκότιση, που προκλήθηκε.

Ακόμα, η εταιρία, σύμφωνα με το Πρωτοδικείο Πειραιά, φέρει ευθύνη για τα σωστικά μέσα, τα οποία χαρακτηρίζονται «ανεπαρκή προς την ποιότητα και την ετοιμότητα λειτουργίας τους και επομένως αναποτελεσματικά». Το σύστημα γενικού συναγερμού, επίσης «ήταν κακώς συντηρημένο και δε λειτούργησε στον κρίσιμο χρόνο». Παράλληλα, «υπήρξε ελλιπής οργάνωση του πληρώματος, το οποίο δεν είχε σωστή κατάρτιση και εξοικείωση με τη χρήση των σωστικών μέσων». Τέλος, «η πλοιοκτήτρια δε φρόντισε, να διαθέτει εγκεκριμένο σύστημα καταγραφής από το ΥΕΝ, των ατόμων που ταξίδευαν στο πλοίο», ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότερη έρευνα και ασφάλεια.

Τα παραπάνω έρχεται να ανατρέψει, το Εφετείο Πειραιά, δίνοντας ουσιαστικά συγχωροχάρτι στην πλοιοκτήτρια εταιρία του «ΣΑΜΙΝΑ» στηριζόμενο: στο Εγχειρίδιο Ασφαλούς Ναυσιπλοΐας του ΥΕΝ και το πόρισμα του Ανακριτικού Συμβουλίου Ναυτικών Ατυχημάτων. Πόρισμα που συντάχθηκε, μετά τις δηλώσεις του τότε υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας, Χρήστου Παπουτσή, ο οποίος υποστήριζε ότι υπάρχουν αυστηροί κανόνες ασφαλείας στην ελληνική ναυτιλία, ενώ χαρακτήριζε το «ΣΑΜΙΝΑ» αξιόπλοο και τους υπεύθυνους του καραβιού «στραβούς», γιατί δεν είδαν τα βράχια...

Αλήθεια, πόσο αυστηρή είναι μια νομοθεσία, όταν ένα τέτοιο «σαπάκι» διαθέτει όλα τα απαραίτητα πιστοποιητικά, ώστε να του επιτρέπεται ο απόπλους και να παρασύρει στο θάνατο τόσες ζωές;

Επανεξετάζοντας, λοιπόν, τα στοιχεία, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, κατέληξε στα εξής: Βάσει του Εγχειριδίου Ασφαλείας Ναυσιπλοΐας αρ. 1 του ΥΕΝ, οι παράγοντες που επηρεάζουν την ασφάλεια του πλοίου και των επιβαινόντων, είναι οι ακόλουθοι, «α) ο επαρκής όγκος και το αναγκαίο ύψος εξάλων μετά της καταλλήλου σιμότητας, β)ισχυρή κατασκευή σκελετού και στεγανότητα περιβλήματος, γ) στεγανή υποδιαίρεση, δ)ικανοποιητική ευστάθεια, επαρκή σωστικά, πυροσβεστικά τηλεπικοινωνιακά και λοιπά μέσα, ικανά να συμβάλουν στη διάσωση του πλοίου σε περίπτωση κινδύνου και στ) καλή κατάσταση κυρίων μηχανών και βοηθητικών μηχανημάτων και των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων και δικτύων». Σύμφωνα με το δικαστήριο «από τα προαναφερόμενα αποδεικτικά στοιχεία, προέκυψε ότι, το πλοίο "ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ", ήταν αξιόπλοο, με την έννοια, ότι συνέτρεχαν οι πιο πάνω παράγοντες με τα στοιχεία α έως και δ». Την εκτίμηση αυτή τη στηρίζει στην έκθεση πραγματογνωμοσύνης, αλλά και στο 67/2003 πόρισμα του Ανακριτικού Συμβουλίου Ναυτικών Ατυχημάτων (ΑΣΝΑ). Στις εκθέσεις αυτές σημειώνεται ότι η έλλειψη συντήρησης της ηλεκτρογεννήτριας, συνιστά ευθύνη του υπεύθυνου ηλεκτρολόγου και του Α' μηχανικού. Η εταιρία, βάσει της απόφασης, δε φέρει ευθύνη «αφού η εν λόγω ηλεκτρογεννήτρια πληρούσε τις νόμιμες προδιαγραφές και ο Α' μηχανικός είχε διαβεβαιώσει ότι δεν είχε απολύτως κανένα πρόβλημα».

Παράλληλα, αναφέρεται, ότι το πλοίο διέθετε επαρκή αριθμό σωστικών μέσων, σύμφωνα με τους προβλεπόμενους κανονισμούς. Το γεγονός ότι δεν απέδωσαν οφείλεται, σύμφωνα με την απόφαση, στην καθυστέρηση επίδοσης εντολής εγκατάλειψης του πλοίου, καθώς και στην ολιγωρία και ανετοιμότητα του πληρώματος, που δε φρόντισε, να καθοδηγήσει τους επιβάτες. Αναφορικά με την κακή κατάσταση των σωσιβίων, το δικαστήριο δέχεται ότι «δεν ήταν άψογη στο βαθμό που είχαν βεβαιώσει οι αρμόδιοι επιθεωρητές», σύμφωνα όμως και με την έκθεση του ΑΣΝΑ, «στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι εξαιτίας της κακής κατάστασης των σωσιβίων πνίγηκαν οι 80 ναυαγοί, δεν προέκυψαν»!. «Εξάλλου, συνεχίζει η απόφαση, είναι γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός επιβατών που τελικά πνίγηκαν, δεν κατόρθωσαν τελικά να εγκαταλείψουν εγκαίρως το πλοίο, διότι τα μέλη του πληρώματος, που είχαν την ευθύνη για την οργάνωση της εγκαταλείψεως του πλοίου, δε φρόντισαν να τους καθοδηγήσουν σχετικά και να τους υποδείξουν τον τρόπο με τον οποίο θα εγκατέλειπαν το πλοίο, χρησιμοποιώντας τα υπάρχοντα σωστικά μέσα, με αποτέλεσμα να παραμείνουν στο πλοίο, το οποίο και τους παρέσυρε κατά τη βύθισή του»...

Απορρίπτεται και ο ισχυρισμός του πλοιάρχου ότι δε λειτούργησε το σύστημα συναγερμού, αφού δεν υπάρχει απόδειξη, ότι πάτησε το κουμπί! Επιρρίπτονται δε ευθύνες, στον πλοίαρχο, «γιατί εκείνο που έπρεπε να πράξει και δεν έπραξε - εκτός από τη σήμανση συναγερμού- ήταν να χρησιμοποιήσει τα μεγάφωνα του πλοίου και να ενημερώσει το πλήρωμα και τους επιβάτες για την κατάσταση και να δώσει οδηγίες για την αντιμετώπισή της».

Σχετικά με το γεγονός ότι δεν υπήρξε καμία απολύτως οργάνωση σχεδίου εγκατάλειψης του πλοίου και το πλήρωμα φάνηκε ανίκανο να αντιμετωπίσει την κατάσταση, το Εφετείο αποφάνθηκε ότι ουδεμία ευθύνη φέρει η εταιρία, αφού τα γυμνάσια και η εκπαίδευση, συνιστούν υποχρεώσεις του πλοιάρχου, (πάλι «λάδι βγαίνει» η εταιρία), ο οποίος «ουδεμία εντολή έδωσε στο πλήρωμα προς εγκατάλειψη του πλοίου, ούτε ο ύπαρχος άσκησε με τον προσήκοντα τρόπο τα καθήκοντά του, ως υπεύθυνος αξιωματικός, για την οργανωμένη εγκατάλειψη του πλοίου, ώστε να τεθεί σε εφαρμογή, από τα μέλη του πληρώματος, το σχέδιο εγκαταλείψεως του πλοίου και να εφαρμόσουν όσα, υποτίθεται, είχαν μάθει κατά την εκπαίδευσή τους»...

Το ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής επιβατών του πλοίου, δεν υπήρχε μεν, αλλά η έλλειψή του δε συνδέεται «αιτιωδώς με το επελθόν αποτέλεσμα του θανάτου»!.

Στις ευθύνες του πλοιάρχου, οφείλεται και το ότι οι στεγανές θύρες ήταν ανοιχτές, γεγονός που επιτάχυνε τη βύθιση του πλοίου...

Καταλήγοντας, το Εφετείο Πειραιά, κρίνει ότι «όχι μόνο η γενόμενη πρόσκρουση του πλοίου στους βράχους, αλλά και η ταχύτατη βύθιση αυτού και ο θάνατος των 80 επιβαινόντων, οφείλεται πρωτίστως σε πράξεις και παραλείψεις των προστιθέντων από την εναγόμενη εταιρία μελών του πληρώματος». Η πλοιοκτήτρια εταιρία, κρίνεται ένοχη μόνο, «σε σχέση με την παράλειψη αυτής να ελέγξει την ύπαρξη των απαιτούμενων ουσιαστικών προσόντων του ως υποπλοιάρχου ναυτολογηθέντος Α. Ψυχογιού».

Η απόφαση του Εφετείου, ουσιαστικά, απαλλάσσει την εταιρία, αποδίδοντας τις ευθύνες στο πλήρωμα.

Αθώο, λοιπόν, το εφοπλιστικό κεφάλαιο, που εξάντλησε τα όρια του πλοίου και των εργαζομένων, για την ελληνική Δικαιοσύνη. Ενοχοι το πλήρωμα, αφού σύμφωνα με τους ειδικούς «δεν έπραξαν τα δέοντα και άφησαν τους επιβάτες στην τύχη τους»... Αθώα και η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, που κατά τη θητεία της, επέτρεψε την παράταση ζωής σε αναξιόπλοα πλοία, προσυπέγραψε την υπερεντατικοποίηση της εργασίας των ναυτεργατών και «υπαγόρευσε» θετική, προς τους εφοπλιστές, έκθεση του ΑΣΝΑ...