Σοβαρές ανησυχίες προκαλεί στη Ρωσία η ανάδειξη ενός ζητήματος που οι αρχές προσπαθούν να διατηρήσουν μυστικό. Πρόκειται για την κατασκευή κοντά στην πόλη Τσελιάμπινσκ μιας τεράστιας «Αποθήκης Διαχωρισμένων Υλικών» (ΑΔΥ), στην οποία θα φιλοξενηθούν τόνοι πυρηνικής «γέμισης» από τις πυρηνικές κεφαλές της Ρωσίας, που αφοπλίζονται, μετά τις ανάλογες συμφωνίες με τις ΗΠΑ. Λόγος γίνεται για μια «αποθήκη» 400 τόνων ουρανίου και πλουτωνίου, που μάλιστα θα τεθεί σε λειτουργία από το φετινό Σεπτέμβρη!

Η ιστορία αυτή ξεκινά με την υπογραφή το 1993 της ρωσο-αμερικανικής συμφωνίας, που υπέγραψε στην Ουάσιγκτον ο τότε Ρώσος πρωθυπουργός Β. Τσερνομίρντιν. Με τη συμφωνία αυτή η Ρωσία αναλάμβανε την υποχρέωση να πουλήσει στις ΗΠΑ σε εξευτελιστική τιμή 500 τόνους ουρανίου, που θα αφαιρούνταν από τις πυρηνικές κεφαλές των όπλων της. Συνολικά, η Ρωσία θα κερδίσει μόλις 11,9 δισεκατομμύρια δολάρια, την ώρα, που σύμφωνα με τον Λ. Μαξίμοφ, διευθυντή του Ινστιτούτου Φυσικο-τεχνολογικών Ζητημάτων Μεταλλουργίας και Ειδικής Μηχανοκατασκευής, θα μπορούσε να κερδίσει 8 τρισεκατομμύρια δολάρια! Πρέπει να σημειώσουμε ότι το ουράνιο θα χρησιμοποιηθεί από τις ΗΠΑ ως καύσιμο για τους ατομικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Οπως σημειώνει και το σχετικό με τα ζητήματα αφοπλισμού armscontrol.ru, το ουράνιο θα πρέπει να παραδοθεί στις ΗΠΑ απεμπλουτισμένο ή σε φυσική κατάσταση και η πυκνότητα του U-235 θα είναι περίπου της τάξης του 4%. Στη συμφωνία υπάρχει ρήτρα που υποχρεώνει τη Ρωσία να δίνει αποκλειστικά ουράνιο που προέρχεται από τον αφοπλισμό των ρωσικών όπλων. Για τον έλεγχο αυτού του όρου, Ρωσία και ΗΠΑ επεξεργάστηκαν ένα σύστημα ελέγχου των όρων υλοποίησης της συμφωνίας. Εκτός αυτού, οι ΗΠΑ δεν είναι σε θέση άμεσα να απορροφήσουν όλους αυτούς τους τόνους ουρανίου και για το λόγο αυτό αποφασίστηκε στην περιοχή του Τσελιάμπινσκ να κατασκευαστεί η «Αποθήκη Διαχωρισμένων Υλικών» (ΑΔΥ).

Κι εδώ αρχίζουν τα ακόμη πιο «παράξενα» αυτής της υπόθεσης. Οι ΗΠΑ έχουν αναλάβει να χρηματοδοτήσουν τα 2/3 των εξόδων κατασκευής της ΑΔΥ με 800 εκατομμύρια δολάρια και σύμφωνα με την εφημερίδα «Νεζαβίσιμαγιε Ομποζρένιε» (23/7/2003) έχουν επιβάλει τους όρους τους και στην κατασκευή της συγκεκριμένης τεράστιας ΑΔΥ. Οπως σημειώνεται: «Ολα γίνονται κάτω από ένα βαθύ πέπλο μυστικότητας. Ολες οι προσπάθειες των ελεγκτικών δομών του ρωσικού κράτους να γνωριστούν με τα σχέδια κατασκευής απέτυχαν. Ετσι η κρατική Ατομική Επιτροπή Ελέγχου (που ήταν ανεξάρτητη από το υπουργείο Ατομικής Ενέργειας) είχε την εντολή από τον Πρόεδρο Γιέλτσιν μετά το 1993 να ελέγχει όλες τις ατομικές εγκαταστάσεις, μεταξύ των άλλων και τις στρατιωτικές. Το 1995, όταν εγκρίθηκε το σχέδιο κατασκευής της ΑΔΥ στην περιοχή του Τσελιάμπινσκ, με άλλο διάταγμά του ο Γιέλτσιν "έκλεισε" την πρόσβαση αυτής της επιτροπής στα σχέδια κατασκευής της ΑΔΥ. Επίσης, το 2000 ο νέος Πρόεδρος της Ρωσίας (ο Β. Πούτιν) με άλλο διάταγμα κατάργησε την κρατική οικολογική επιτροπή, τη μόνη επιτροπή που είχε απομείνει και μπορούσε να ασκήσει έλεγχο στην ΑΔΥ». Σύμφωνα με το δημοσίευμα, μετά από την επιμονή των Αμερικανών, από το 1991 με απόφαση που υπέγραψε ο υφυπουργός Ατομικής Ενέργειας έχει «κλείσει» κάθε πρόσβαση σε πληροφορίες για την ΑΔΥ. Την ίδια ώρα, παρά τις δυσκολίες στα ΜΜΕ καταφτάνουν πληροφορίες για τον τρόπο κατασκευής και τα ερωτηματικά πληθαίνουν.

Οπως σημειώνεται στο παραπάνω δημοσίευμα: «Επί Σοβιετικής Ενωσης οι σχετικές αποθήκες ήταν υπόγειες, μικρού μεγέθους, καλά προστατευμένες από εκρήξεις, ακόμη και ατομικές, από ρίψεις αεροπορικών βομβών και πτώσεις αεροπλάνων, από επιβουλές τρομοκρατών. Εκτός αυτού, οι υπόγειες αποθήκες είναι πιο εύκολες στη φύλαξη. Αντί αυτών εδώ μας επέβαλαν τους αμερικανικούς όρους και τεχνολογίες».

Το πρώτο ερώτημα που δημιουργείται, με βάση τα παραπάνω, είναι ότι εδώ κατασκευάζεται μια τεραστίων μεγεθών αποθήκη, στην οποία ουσιαστικά θα μπει η συντριπτική πλειοψηφία των στρατηγικών αποθεμάτων ουρανίου και πλουτωνίου της Ρωσίας. Κάτι τέτοιο δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο! Μάλιστα, επί ΕΣΣΔ αυτά τα υλικά φυλάσσονταν σε μικρά κοντέινερ, ειδικά κατασκευασμένα για τη φύλαξή τους κάτω από τη γη. Οι Αμερικανοί επέβαλαν τώρα τη φύλαξη σε δικά τους, μεγάλου μεγέθους κοντέινερ, τα οποία αυξάνουν κατά πολύ το μέγεθος της ΑΔΥ και κάνουν αδύνατη την τοποθέτησή τους κάτω από τη γη, αφού αυξάνουν κατά πολύ το κόστος κατασκευής. Ετσι για πρώτη φορά, κατά παράβαση όλων των σχετικών κανόνων φύλαξης αυτών των υλικών που ίσχυαν στη Ρωσία, η ΑΔΥ θα είναι στην επιφάνεια και τα υπόστεγά της θα φτάνουν το ύψος των 17 μέτρων (!), ενώ σε έκταση θα καλύπτει μερικά ποδοσφαιρικά γήπεδα.

Το δεύτερο σοβαρό πρόβλημα, που σημειώνει το «Κέντρο στρατηγικής του μέλλοντος», στο οποίο εργάζονται πολλά πρώην στελέχη της ΚΑ-ΓΚΕ-ΜΠΕ της ΕΣΣΔ είναι ότι τα αμερικανικά κοντέινερ έρχονται «σφραγισμένα» στη Ρωσία και έως το Τσελιάμπινσκ δεν έχει το δικαίωμα να τα ανοίξει κανείς, ακόμη και η Ρωσική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (η FSB είναι ο σημερινός «διάδοχος» της ΚΑ-ΓΚΕ-ΜΠΕ). Οπως σημειώνεται, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο μιας μεγάλης δολιοφθοράς σε βάρος της Ρωσίας, αφού διαφόρου είδους εκρηκτικών δεν ανιχνεύονται εύκολα! Στο δημοσίευμα υποστηρίζεται ότι υπάρχει ειδική έκκληση της FSB προς τον Πρόεδρο Β. Πούτιν να επιληφθεί του θέματος, μια και «το ενδεχόμενο δολιοφθοράς είναι ιδιαίτερα υψηλό».

Ενα ακόμη πρόβλημα, που επισημαίνεται, είναι ότι οι ΗΠΑ επέβαλαν τη φύλαξη των υλικών σε μεταλλική μορφή, που είναι και η πιο επικίνδυνη και εύφλεκτη. Οπως σημειώνεται στο δημοσίευμα της «Νεζαβίσιμαγιε Ομποζρένιε»: «Το μεταλλικό ουράνιο καίγεται με μια τεράστια "μπλε" φλόγα και κανένα γνωστό χημικό μέσο δεν μπορεί να σβήσει μια τέτοια φωτιά».

Τέλος, σ' ό,τι αφορά τα ζητήματα της κατασκευής, ερωτηματικά προκαλεί η ανθεκτικότητα του «υπόστεγου» της ΑΔΥ, που σχεδιάστηκε να αντέχει, σε περίπτωση ατυχήματος, την πτώση αεροπλάνου βάρους έως 20 τόνων, που πέφτει με ταχύτητα 200 μέτρων το δευτερόλεπτο, χαρακτηριστικά που θεωρούνται πολύ ξεπερασμένα σε σχέση με τα σημερινά αεροπλάνα. Πολύ περισσότερο που η ΑΔΥ προβλέπεται να έχει διάρκεια λειτουργίας 100 χρόνων. Κι όλα αυτά τη στιγμή, που όπως ισχυρίζονται οι ειδικοί, στην περιοχή του Κρασναγιάρσκ υπάρχουν σκαμμένα ολόκληρα βουνά, γιγάντια τούνελ, ανθεκτικά να αντέξουν και πτώση ακόμη ατομικής βόμβας, που σήμερα μένουν άδεια!

Εκείνο που σημειώνεται σε άρθρο της ρωσικής εφημερίδας «Ντουέλ» είναι πως με βάση την παραπάνω συμφωνία που υπέγραψε ο Τσερνομίρντιν η Ρωσία θα αναγκαστεί να πουλήσει στις ΗΠΑ 500 τόνους εμπλουτισμένου ουρανίου, δηλαδή περίπου το σύνολο του αποθέματός της, που στα τέλη της δεκαετίας του 1990 ήταν 550-600 τόνοι. Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ διατηρούν στο ακέραιο τα δικά τους αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου.

Εκτός αυτού, όπως γράφει σε άρθρο της η ιστοσελίδα pravda.ru: «η συγκέντρωση όλων των αποθεμάτων εμπλουτισμένου ουρανίου και πλουτωνίου σε ένα μέρος και κάτω από τον έλεγχο της αμερικανικής πλευράς δημιουργεί συνθήκες για πραγματοποίηση επιχείρησης δολιοφθοράς, η οποία ακόμη και με τη χρήση απλών εκρηκτικών μπορεί σε συνέπειες να σκεπάσει την τραγωδία του Τσερνόμπιλ και να αποτελέσει τον εκπυρσοκροτητή για τη διάλυση της ίδιας της Ρωσικής Ομοσπονδίας».

Σύμφωνα με δήλωση του απόστρατου στρατηγού Λεονίντ Ιβασόφ, που να σημειωθεί ότι μέχρι το 2001 ήταν επικεφαλής της Διεύθυνσης Διεθνούς Στρατιωτικής Συνεργασίας του υπουργείου Αμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, η κατασκευή αυτής της ευάλωτης ΑΔΥ δίνει στους Αμερικανούς το πρόσχημα να ζητήσουν οποιαδήποτε στιγμή την είσοδο στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στη Ρωσία, δήθεν για την υπεράσπιση της διεθνούς ασφάλειας. Ουσιαστικά, κάτι τέτοιο θα σημάνει την κατοχή της χώρας. Οπως σημειώνει ο απόστρατος αξιωματικός και σήμερα παράγοντας της ρωσικής αντιπολίτευσης, η πρόκληση μιας αναγκαίας «τρομοκρατικής ενέργειας» ή καταστροφής σε μια ευάλωτη εγκατάσταση και η δημιουργία αφορμής για την κατοχή δεν είναι δύσκολη.

Αυτό το σενάριο, που στο παρελθόν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κι ως «σενάριο επιστημονικής φαντασίας», αντιμετωπίζεται πλέον με ιδιαίτερη σοβαρότητα από τα κόμματα της ρωσικής αντιπολίτευσης. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο «Ρ» ο Βίκτορ Τιούλκιν, συμπρόεδρος της ΚΕ του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (ΚΕΚΡ-ΚΚΡ), είχε επίσης αναφερθεί σε παρόμοια επικίνδυνα σενάρια.

Το θέμα απασχόλησε το φετινό Μάρτη την Κρατική Δούμα, όπου οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες προσπάθησαν να καθησυχάσουν τις ανησυχίες των Ρώσων βουλευτών, ενώ στις 19 Μάρτη 2003 και το Συμβούλιο της Ομοσπονδίας (η Ανω ρωσική Βουλή) ζήτησε από τον Πρόεδρο της Ρωσίας να επανεξεταστεί το ζήτημα της «συμφωνίας ουρανίου», εξαιτίας των ζητημάτων εθνικής ασφάλειας που εμφανίζονται από την υλοποίησή της. Πάντως η ανακοίνωση πως η ΑΔΥ θα αρχίσει να λειτουργεί από το φετινό Σεπτέμβρη, δείχνει πως μέχρι στιγμής επικρατούν εκείνα τα οικονομικά -πολιτικά συμφέροντα, που όπως χαρακτηριστικά τιτλοφορεί το δημοσίευμα της «Νεζαβίσιμαγιε Ομποζρένιε» επιδιώκουν να εγκαταστήσουν «έναν "δούρειο ίππο" έξω από Τσελιάμπινσκ».