Αυτή είναι σε νούμερα η πραγματικότητα, όπως αποτυπώθηκε και χτες στη διάρκεια της πρώτης συνεδρίασης της Εθνικής Επιτροπής για την Κοινωνική Προστασία που έγινε στο Ζάππειο. Τα λόγια περίσσεψαν απ' όλους τους συμμετέχοντες. Στην πράξη, όμως, αυτό που μένει για τα θύματα της εφαρμοζόμενης πολιτικής είναι ένα ξερό «φάτε μάτια ψάρια». Τα δισεκατομμύρια που αναφέρθηκαν από τα κυβερνητικά στελέχη ως απόδειξη για την ύπαρξη «κοινωνικού κράτους» δεν αφορούν όσους πραγματικά δεινοπαθούν στην καθημερινότητά τους, δεν αφορούν καθόλου στο τμήμα της εργατικής τάξης που εξασφαλίζει ένα μεροκάματο (αυτοί ειδικά θεωρούνται προνομιούχοι από το ΠΑΣΟΚ), δεν αφορούν ούτε όσους από τον αγροτικό πληθυσμό διατηρούν τον κλασικό κήπο της αγροτικής οικογένειας. Αυτοί όλοι, μαζί τους και οι χιλιάδες «ιδιοκτήτες κατοικιών» που χρωστούν τα μαλλιά της κεφαλής τους στις τράπεζες, θεωρούνται με βάση τα 18 κριτήρια που καθορίστηκαν στο Λάακεν για τον κοινωνικό αποκλεισμό, περίπου προνομιούχοι! Με βάση αυτά τα 18 κριτήρια, η ελληνική κυβέρνηση καταρτίζει το δικό της Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ενσωμάτωση, που πρέπει να κατατεθεί μέχρι το Σεπτέμβρη στις Βρυξέλλες και να έχει εγκριθεί μέχρι τον Δεκέμβρη, ώστε να ισχύει από το 2004. Από εκείνη τη χρονική στιγμή και μετά, οι δείκτες ευημερίας, με βάση τα νέα κριτήρια, θα εκτιναχτούν στα ύψη.

Στόχος αυτού του σχεδίου είναι -στα πλαίσια της στρατηγικής της Λισαβόνας για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση- να εμφανίσει μείωση του αριθμού των κοινωνικά αποκλεισμένων, χωρίς να διατεθούν πρόσθετα κονδύλια, αντίθετα, αυτό να συμβεί με την ένταξη στην παραγωγική διαδικασία κι άλλων στρωμάτων. Στην πράξη αυτό που επιδιώκεται είναι περισσότεροι και φτηνότεροι εργαζόμενοι. Στις δύο βασικές προτεραιότητές του είναι οι γυναίκες που καλούνται να μπουν μαζικότερα στην παραγωγή, αλλά όχι με όρους σταθερής, πλήρους εργασίας και πλήρη δικαιώματα και οι ηλικιωμένοι που καλούνται να παρατείνουν τον εργάσιμο βίο τους και μετά τα 65. Παράπλευρα, διάφορες άλλες ομάδες πληθυσμού καλούνται να στηρίξουν με την ανοχή τους το «νέο κοινωνικό κράτος». Αυτό, που, όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά στη χτεσινή συνεδρίαση, «δε θα είναι το κράτος των επιδομάτων αλλά των υπηρεσιών». Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Πάλι μ' ένα παράδειγμα από τη χτεσινή συνεδρίαση: Ο εκπρόσωπος της ΚΕΔΚΕ ευχαρίστησε την κυβέρνηση γιατί: «Ενας τρόφιμος στο γηροκομείο, είπε, κοστίζει 6 εκατομμύρια το χρόνο. Τώρα, με το πρόγραμμα "βοήθεια στο σπίτι", με 12 εκατομμύρια το χρόνο εξυπηρετούμε 70 ανθρώπους στο σπίτι τους». Το παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό του πώς μπλέκοντας μήλα με πορτοκάλια τα επιτελεία της ΕΕ και κατ' ακολουθία η κυβέρνηση, μεθοδεύουν το γκρέμισμα όποιων κοινωνικών κατακτήσεων και με μια στεγνή λογιστική λογική επιδιώκουν να πείσουν την κοινωνία ότι η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός δεν είναι πρόβλημα του συστήματος, αλλά μόνο διαχείρισης, για την οποία μάλιστα έχουν ευθύνη και τα ίδια τα θύματα.

Η ίδια η σύνθεση της Εθνικής Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας είναι τέτοια που ο ένας κόβει κι ο άλλος ράβει. Ετσι ακόμα και φωνές που υποτίθεται πως αντιπολιτεύονται την κυβερνητική λογική, στην πράξη τη στηρίζουν. Χαρακτηριστική η περίπτωση του καθηγητή κ. Ρωμανιά, επιστημονικού συνεργάτη του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ που χτες εμφανίστηκε στην επιτροπή ως εκπρόσωπος της ΠΑΣΕΓΕΣ. Τα στοιχεία που παρουσίασε συνέτειναν να αποδείξουν όχι πως δεν υφίσταται «κοινωνικό κράτος», αλλά πως η κυβερνητική πρόταση «στερείται ιδεολογικής συνέπειας». Ενίσχυσε την κυβερνητική επιχειρηματολογία με στοιχεία που δείχνουν αύξηση κοινωνικών δαπανών και έκανε κριτική για το γεγονός ότι αυτές είναι όλο και περισσότερο εκροές του κρατικού ταμείου, που βασίζονται σε όλο και μεγαλύτερες εισφορές των εργοδοτών! Στην ίδια ακριβώς κατεύθυνση, ο εκπρόσωπος των εμπόρων κ. Κεφάλας εξέφρασε την αγανάκτησή του, γιατί το κράτος πληρώνει επιδόματα κατάρτισης, ενώ αυτό το κόστος θα έπρεπε να το αναλαμβάνουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι! Διάφορα στελέχη του ΠΑΣΟΚ (από τον Πολίτη της ΓΣΕΕ έως τον Μίχα της Νομαρχίας Πειραιά), σε ρόλο εκπροσώπου της κοινωνίας, αρκέστηκαν να διαβεβαιώσουν την κυβέρνηση ότι θα καταθέσουν τις προτάσεις τους για έναν εποικοδομητικό διάλογο. Οι αντιλήψεις του ΣΥΝ εκπροσωπήθηκαν στη συζήτηση από τον Ν. Σκορίνη που ως εκπρόσωπος της ΓΣΕΒΕΕ μετέφερε στο τραπέζι την άποψη της γυναίκας του (!) για το ποιο πρέπει να είναι το κοινωνικό κράτος!

Αυτό που δεν μπόρεσε κανείς να κρύψει είναι μια απλή απορία που εξέφρασε ένας από τους ομιλητές: «Κι όταν το 2006 κλείσει η κάνουλα των επιδοτήσεων τι θα κάνουμε;». Απάντηση δεν έδωσε στο κλείσιμο ούτε ο υπουργός Εργασίας. Δίνει όμως απάντηση το ίδιο το κείμενο θέσεων για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ενσωμάτωση. Σ' αυτό ευθέως δηλώνεται πως ό,τι χρήμα ήταν να δοθεί έχει δοθεί. Το βάρος τώρα πέφτει στην «ποιότητα των κοινωνικών παροχών», φράση που μεταφράζεται σε αναδιανομή μεταξύ αυτών που έχουν ανάγκη κοινωνικής προστασίας, αναδιανομή που σημαίνει περικοπή δικαιωμάτων από κατηγορίες που με τα νέα κριτήρια φτώχειας δε θεωρούνται φτωχοί. Αυτό σε πρώτο - άμεσα εκλογικά χρηστικό - επίπεδο. Γιατί στην πράξη το σχέδιο που παρουσιάστηκε με στόχευση το 2010 προδιαγράφει πολύ χειρότερα πράγματα για το σύνολο του χώρου της Πρόνοιας, της Υγείας, της Ασφάλισης, αλλά και του εργασιακού περιβάλλοντος.