Πάνε πάρα πολλά χρόνια, από τότε που επισκέφτηκα την πανέμορφη γη της Λακωνίας, που θαύμασα το Μυστρά, το βράχο της Μονεμβασιάς και τα πυργόσπιτα της Μάνης. Που είδα τους βυζαντινούς ναούς, σπαρμένους στην περιοχή, να μοιάζουν με παπαρούνες την άνοιξη. Πάνε πολλά χρόνια που πέρασα από τα σπήλαια του Διρού, από το φαράγγι της Καρδαμύλης, από το ακρωτήρι του Ταίναρου και δε θυμάμαι καλά τι περισσότερο μου αρέσει. Ενα δεν έχω ξεχάσει, πώς θα μπορούσα άλλωστε; Τον Ταΰγετο. Η διαδρομή Καλαμάτα - Σπάρτη είναι χαραγμένη με σινική μελάνη στη μνήμη μου και τίποτε, ούτε ακόμη και αυτός πανούργος, ο ανελέητος, χρόνος κατάφερε να την αλλοιώσει. Θα επιστρέψω και σήμερα στη Λακωνία και θα μείνω όσο κρατά ένα κυριακάτικο όνειρο. Τόσο πολύ. Τόσο λίγο. Θα με ακολουθήσετε;

Η Λακωνία είχε κατοικηθεί από το 6000 π.Χ. από Λέλεγες, Αχαιούς και Ιωνες. Οσο για τους Δωριείς, αυτοί ήρθαν αργότερα, στα 1100 π.Χ. περίπου. Μέχρι την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Σπάρτη ήταν, μαζί με την Αθήνα, η μεγαλύτερη πόλη - κράτος της Ελλάδας, η πόλη με τους δικούς της νόμους, τη δική της παιδεία, τη δική της παράδοση, τη δική της ιστορία. Το 146 π.Χ. υποτάχτηκε στους Ρωμαίους και αργότερα στους βυζαντινούς χρόνους αποτελούσε θέμα της Πελοποννήσου. Ενα από τα πιο σημαντικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην περιοχή ήταν η υποταγή στους Φράγκους και η ίδρυση του Δεσποτάτου του Μυστρά 1263-1460 και η τουρκική κατάκτηση - στη Μάνη, που ποτέ δεν παραδόθηκε, χορηγήθηκε ιδιαίτερο καθεστώς. Ομως, καταλυτικός ήταν ο ρόλος των κατοίκων της Λακωνίας κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821.

Τέσσερις δήμοι, τέσσερα στολίδια, τέσσερα πολύτιμα πετράδια, συναγωνίζονται σε φυσικό κάλλος, ιστορική κληρονομιά, γοητεία, πεντακάθαρες παρθένες παραλίες, καταγάλανες πεντακάθαρες θάλασσες, μνημεία, κάστρα, φαράγγια, καταπράσινους κάμπους, ταβερνάκια, παραδοσιακά καφενεία. Δεν ξέρω από πού να αρχίσω την επίσκεψή μου. Από το Δήμο του Μυστρά, το Δήμο Οινούντος, τη Μονεμβασιά ή τη Ζάρακα;

Αποφάσισα να σταματήσω στη Λακωνική Μάνη. Θα ξεκινήσω από την Αρεόπολη και θα διαβώ τη βραχώδη και άνυδρη χερσόνησο της Μάνης, που χωρίζεται από τον Ταΰγετο στη δυτική Σκιερή και στην Προσηλιακή Μάνη. Θα περπατήσω όσο μπορώ και όταν κουραστώ και σταματήσω να ξαποστάσω σε ένα βράχο, ανάμεσα στα άλλα, θα θυμηθώ ότι: «Η Μάνη διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στον Αγώνα του 1821 και, στη συνέχεια, ήρθε σε προστριβή με το νεοσύστατο κράτος. Οι εξεγέρσεις των ετών 1860 - 1870 είχαν σαν αποτέλεσμα τη νίκη της κεντρικής εξουσίας και την καταστροφή τμημάτων των πύργων. Κατά τον 20ό αιώνα, η Μάνη άρχισε να νιώθει τα συμπτώματα της ερήμωσης, αφού οι περισσότεροι Μανιάτες εγκαταστάθηκαν στον Πειραιά». Συνεχίζω να περπατώ. Με ενδιαφέρουν οι τύποι των λαϊκών η εκκλησιαστικών κτιρίων, που, μερικά από αυτά, χρονολογούνται από τον 9 αιώνα! Θα προσκυνήσω στην ιστορική εκκλησία των Ταξιαρχών που ανακαινίστηκε το 1789, στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη με τις εξαιρετικές τοιχογραφίες (17 αι.), θα πάω στον Πύργο του Καπετανάκου, για να καταλήξω στο Λιμένι, το επίνειο της Αρεόπολης, που είναι πράγματι ένα από τα γραφικότερα παραλιακά χωριά.

Πρέπει να κάνω γρήγορα, με περιμένουν η Βάθεια, η παλιά μανιάτικη πολιτεία, η Βέσθενα, ο Γέρακας, ο παραλιακός οικισμός, που περιβάλλεται από το τραχύ και επιβλητικό τοπίο. Το Γεράκι, το πανέμορφο χωριό που είναι χτισμένο στα πόδια του Πάρνωνα, ο Γερολιμένας, ο γραφικός μανιάτικος οικισμός, χτισμένος δίπλα στη θάλασσα, το κατοικημένο από την Προϊστορική Εποχή Γύθειο με την αρχαία πόλη, το Μαραθονήσι και την Ομηρική πόλη Λας. Εχω ακόμα πολλά να δω, πολλά να σκεφτώ, πολλά να κάνω εκεί, λέω να μείνω μέχρι την ερχόμενη Κυριακή. Δεν τελειώνει κανείς έτσι εύκολα με τόση συγκεντρωμένη ομορφιά, ή δε θέλει να τελειώσει. Ευλογημένος είναι αυτός ο τόπος. Δεν είναι;