Δεν είναι λιθουανικό χωριό. Είναι μόνο μία σκηνή από το κεντρικό στούντιο της Λιθουανίας, την υποδομή του οποίου χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί για ένα κομμάτι ψωμί

Η καταστροφή που επέφερε (και) στον κινηματογραφικό και τον οπτικοακουστικό τομέα η καπιταλιστική παλινόρθωση στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες - μεταξύ τους συγκαταλέγονται και οι πρόσφατα ενταγμένες στην ΕΕ - αναδείχτηκε στη χτεσινή, τελευταία μέρα της διάσκεψης για το «Μέλλον του ευρωπαϊκού κινηματογράφου και του οπτικοακουστικού τομέα μετά τη διεύρυνση», που διοργάνωσε η Ελληνική Προεδρία στο «Ολύμπιον» της Θεσσαλονίκης.

Βέβαια, οι εκπρόσωποι αυτών των χωρών δεν κατήγγειλαν την ανατροπή του σοσιαλισμού ως βασική αιτία των δεινών, που οι ίδιοι ανέφεραν. Ηταν φανερή η αυταπάτη τους για «στήριξη» από την ΕΕ, αλλά η εικόνα που μετέφεραν είναι αποκαλυπτική.

Ο Λιθουανός, Τόμας Ντονέλα, εκπρόσωπος της Ενωσης Λιθουανών Σκηνοθετών, τόνισε ότι «βρισκόμαστε πίσω ακόμη και από την Εσθονία σε παραγωγή, παρότι είμαστε πληθυσμιακά περισσότεροι. Οι Εσθονοί παράγουν 4-5 ταινίες μεγάλου μήκους το χρόνο, εκτός από τις μικρού μήκους και τα ντοκιμαντέρ. Εμείς παράγουμε μία ταινία. Στις δεκαετίες του '60 και του '70 ήμασταν περήφανοι για τον κινηματογράφο μας. Μικρός θυμάμαι μάθαινα να διαβάζω από τις αφίσες των ταινιών στους δρόμους. Τώρα, δεν μπορώ να πάω την κόρη μου στον κινηματογράφο, γιατί προβάλλονται μόνο αμερικανικές ταινίες και εκτός των άλλων δεν προλαβαίνει να διαβάζει τους υπότιτλους. Με ρωτάει πότε θα δει ταινίες και κινούμενα σχέδια στα λιθουανικά. Είναι 11 χρόνων και της λέω πως ελπίζω αυτό να γίνει μέχρι να παντρευτεί...».

Επιπλέον, ο αμερικανικός κινηματογραφικός κολοσσός «Warner» σε λιθουανικά στούντιο γυρίζει τις τηλεοπτικές σειρές του, λόγω του χαμηλού κόστους, «ξεσπιτώνοντας» έτσι τους Λιθουανούς κινηματογραφιστές! Την ίδια στιγμή, η Λιθουανία «κατάφερε» να μην έχει καν Ταινιοθήκη.

Ανάλογη είναι η εικόνα στη Σλοβενία. Ο Ιγκορ Κόρσιτς, πανεπιστημιακός καθηγητής και εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού προγράμματος κινηματογραφικής παραγωγής «Eurimages», σημείωσε με σαρκασμό ότι στις αρχές του '90 «υπήρχε ισχυρή πολιτική βούληση... εξαφάνισης του κινηματογράφου μας». Μόνο η πίεση των, «πανικοβλημένων» όπως τους χαρακτήρισε, Σλοβένων κινηματογραφιστών είχε ως αποτέλεσμα να ψηφιστεί ένας νόμος που συγκράτησε κάπως την κατρακύλα, χωρίς όμως να λύσει τα προβλήματα. Χαρακτηριστικά γι' αυτήν την κατρακύλα είναι τα ποσοστά της διανομής: Μόλις 3-5% της «πίτας» μοιράζονται οι σλοβενικές και άλλες ευρωπαϊκές ταινίες, ενώ κατά 95-97% είναι αμερικανικές!

Πτώση κατά 10% της εθνικής κινηματογραφικής παραγωγής σημειώθηκε και στην Τσεχία το 2002, έναντι του 2001. Ο Ιβο Αντερλε, εκπρόσωπος της Διεθνούς Ενωσης Κινηματογραφικών Λεσχών, είπε ότι από τις 15-20 μεγάλου μήκους ταινίες που παράγονται ετησίως στην Τσεχία, μόνο οι πέντε τα πάνε κάπως καλά ταμειακά, αν και εξέφρασε αμφιβολίες για την ποιότητα του περιεχομένου τους.

Τέλος, ο Καρόλ Γιακούμποβιτς, μέλος του Συμβουλίου Δημόσιας Τηλεόρασης της Πολωνίας, σημείωσε ότι ενώ σύμφωνα με μελέτες της ίδιας της ΕΕ το 37% του κόστους παραγωγής μιας ταινίας στην Ανατολική Ευρώπη δίνεται από τη δημόσια τηλεόραση και είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό στη Δυτική Ευρώπη, η ΕΕ «δεν ενδιαφέρεται για τη δημόσια τηλεόραση και έτσι η ιδιωτικοποίησή της συνεχίζεται». «Η ΕΕ θα πρέπει να δημιουργήσει ασφαλιστικές δικλείδες για τις δημόσιες μεταδόσεις και αυτό πρέπει να κατοχυρώνεται και στο Σύνταγμά της. Θα το κάνει ή θα υποκύψει στις πιέσεις της αγοράς; Δεν το ξέρω, αλλά το δεύτερο είναι και το πιθανότερο», κατέληξε.