Τίτλοι που πηγαινοέρχονται με μεγάλα γράμματα στις μικρές οθόνες και στον Τύπο: «Η εκπαιδευτική κοινότητα πενθεί», «εθνικό πένθος» «ασύδοτοι οδηγοί», «ανεφάρμοστοι νόμοι», «τρομο-φορτίο». Λόγια μεγάλα, που έρχονται να συσκοτίσουν τα αίτια της τραγωδίας και να αποτρέψουν την κάθαρση. Παράλληλοι σχολιασμοί και εικόνες καταλογίζουν υπαρκτές ευθύνες σε υπουργούς, στην κυβέρνηση, σε παρανομίες μεταφορικών εταιριών, σε παρατυπίες κατασκευαστικών κοινοπραξιών κλπ. Ομως, το τελικό συμπέρασμα όλων αυτών των επιδερμικών και οργισμένων αναλύσεων είναι ότι νόμοι και κανονισμοί υπάρχουν, αλλά δεν εφαρμόζονται από τον απείθαρχο Ελληνα ή τους μεμονωμένους κερδοσκόπους, ενώ ένα ολόκληρο κράτος έχει παραλύσει και δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα παθογόνα αυτά συμπτώματα. Με άλλα λόγια, για όλα είμαστε όλοι υπεύθυνοι και, ταυτόχρονα, ανεύθυνοι. Το πρόβλημα, κατά τη γνώμη τους, είμαστε εμείς, και θα λυθεί με την παραδειγματική τιμωρία των ενόχων ή τη βελτίωση της παιδείας οδήγησης και μέσα από την εισαγωγή του μαθήματος της «κυκλοφοριακής αγωγής» στο σχολείο! Κανείς τους, εντέλει, δε θέλει να μιλήσει για τα πραγματικά αίτια που υπάρχουν στην άβυσσο του κοινωνικού - πολιτικού συστήματος και των οικονομικών του νόμων, που είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για τα κάθε είδους ανθρώπινα δράματα των καιρών. Ετσι, όσο η οδύνη μπορεί να επιτρέψει, γιατί είναι δύσκολος ο μετασχηματισμός της σε δίκαιη αγανάκτηση, οργή, ρήξη και αγώνα, ας ψηλαφίσουμε τα σημάδια της αλήθειας και των καρφιών. Εκτός από τις μεταφορικές, κατασκευαστικές εταιρείες, υπάρχουν και οι εφοπλιστικές ή οι βιομηχανικές, που ευθύνονται για τους νεκρούς του «Σαμίνα», των σεισμών, των καθημερινών εργατικών ατυχημάτων. Υπάρχει, δηλαδή, η ασύδοτη αυθαιρεσία του κεφαλαίου, που οι κυβερνήσεις του τη νομιμοποιούν και τη στηρίζουν. Αλήθεια, ποιος σ' αυτούς θα βάλει νόμο;

Στην προκειμένη περίπτωση των 21 νεκρών μαθητών, βαρύτατες ευθύνες έχει το εκπαιδευτικό σύστημα στη φάση αναδιάρθρωσής του, η κυρίαρχη πολιτική και η αρμόδια πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΠΘ. Κανείς δεν ασχολήθηκε μέχρι τώρα με το χαρακτήρα που έχουν αποκτήσει σήμερα οι πολυήμερες σχολικές εκδρομές, οι οποίες πολλαπλασιάστηκαν και επεκτάθηκαν σκόπιμα σε όλες τις τάξεις του Λυκείου και στα Γυμνάσια, για δήθεν πολιτιστικούς, περιβαλλοντικούς και άλλους εκπαιδευτικούς σκοπούς, μετά τη «μεταρρύθμιση». Πραγματικός τους στόχος είναι να εκτονώσουν τη μαθητική νεολαία από σχολικούς χώρους αφόρητης συμπίεσης, εξεταστικού άγχους, ανυπαρξίας παιδείας, διάλυσης προσωπικοτήτων, χώρους μικρογραφίες του κοινωνικού κόσμου και να καταστείλουν την εξεγερτική παρορμητικότητα της εφηβείας. Κυκλώματα πρακτορείων εκδρομών, ξενοδοχειακών συγκροτημάτων, κέντρων φτηνής διασκέδασης, διακίνησης ναρκωτικών συμμετέχουν σ' αυτόν τον τραγικό χορό απόγνωσης και θανάτου, γιατί έτσι απαιτούν η εμπορευματοποίηση, η κερδοσκοπία, η συναλλαγή, ο αμοραλισμός, όλα αυτά τα άνθη του κακού στην κοινωνία της αγοράς, που τρέφονται από το ανθρώπινο αίμα, το μόχθο και τον πόνο.

Πρέπει, λοιπόν, η κοινή γνώμη να κατευναστεί, να παρασυρθεί και να πιστέψει πως η αυστηρή τιμωρία των δήθεν ενόχων, η εύκολη και αδιέξοδη λύση της απαγόρευσης των σχολικών εκδρομών, ή, σε τελευταία ανάλυση, η εναλλαγή μιας κυβέρνησης από μιαν άλλη με την ίδια πολιτική, μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα και να φτιάξουν καλύτερους δρόμους, καλύτερα σχολεία, καλύτερους ανθρώπους. Αν ήταν έτσι απλά τα πράγματα, ο κόσμος θα ήταν καλύτερος και «απ' την κοιλάδα των Τεμπών δε θα 'τανε κανείς απών», που λέει και το τραγούδι. Πριν ζήσουμε κι άλλους Αλιάκμονες και ακόμη πιο πολύνεκρα Τέμπη και σκοτεινές κοιλάδες μιας νεολαίας, που χτυπιέται σήμερα ανελέητα από την ανεργία, την αμορφωσιά, την καθημερινή πνευματική και βιολογική νάρκωση, τη βίαιη επιβολή των προτύπων της βαρβαρότητας του καπιταλισμού, ας ψάξουμε να βρούμε και να κοιτάξουμε κατάματα την αλήθεια: Η μόνη λύση είναι ο συλλογικός αγώνας για τη ριζική αλλαγή του εκπαιδευτικού και κοινωνικού συστήματος, αφού αυτό ουσία και φύση του έχει την εκμετάλλευση, τη συσσώρευση του κέρδους στα χέρια των λίγων, την εξαθλίωση των πολλών και τη διόγκωση των αδιεξόδων σε βάρος του ανθρώπου και της ζωής του. Πέρα από τις υποκρισίες, τις μεγαλοστομίες και την εμπορευματοποίηση του πένθους και του θανάτου, εκείνο που μπορεί κανείς, σαν επιτύμβιο στους 21 νεκρούς μαθητές, να απευθύνει, είναι ένα νανούρισμα ελπίδας: