Παλιότερα ο λαός επιδίωκε τις «χρονιάρες μέρες» να τις απολαύσει, να τις δέσει περισσότερο με «γήινα στοιχεία». Οπως λέει στο «Ρ» ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μ.Μερακλής «οι μεγάλες χριστιανικές γιορτές ήταν και μεγάλες λαϊκές γιορτές, γιατί από παλιά η συμμετοχή ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων στην τέλεσή τους, έδωσε ενδοκοσμική διάσταση, πέρασε στοιχεία της θεωρίας τους. Ο λαός, τις βίωνε και τις βιώνει, επιδιώκοντας ταυτόχρονα και την απόλαυση της ζωής, δόξαζε τη ζωή». Σήμερα το έθιμο, η συνήθεια, η ανταλλαγή των δώρων έχει μετατραπεί, στην άγρια καπιταλιστική αγορά, σε «αυξημένη υποχρέωση». Εντονότερα τις μέρες αυτές αυξάνεται το επίπεδο της κοινωνικής προσδοκίας για εργαζόμενους και άνεργους και δεν μπορούν ν' αντεπεξέλθουν.

«Το έθιμο της ανταλλαγής δώρων, χαρακτηριστικό γνώρισμα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς -όπως μας λέει ο καθηγητής Μ. Μερακλής- γεννήθηκε από μια τάση του λαού να πιστεύει ότι κάθε φορά που αρχίζει μια νέα χρονική περίοδο, οφείλει να επιδιώξει, η πρώτη μέρα να πάει καλά, να είναι τυχερή με μια μαγική αναλογική σκέψη. Ετσι, φρόντιζαν όσους η ευτυχία τους είχε σημασία γι' αυτούς και τους πρόσθεταν σε ό,τι είχαν, κάτι επιπλέον».

Στις σειρές των άνεργων στον ΟΑΕΔ, πολλοί μας είπαν ότι δεν μπορούν ν' ανταποκριθούν στις αυξημένες υποχρεώσεις των ημερών γιατί τα χρήματα δε φτάνουν και προσπαθούν να το προσπεράσουν όσο πιο ανώδυνα γίνεται. Τα παιδιά, τα εγγόνια όμως τους αυξάνουν τη στεναχώρια και το άγχος. Γι' αυτό το θέμα, ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών επισήμανε ότι «υπάρχει το οξύμωρο, μέσα στον ορυμαγδό της διαφήμισης, το κυριότερο όπλο της καπιταλιστικής αγοράς, να συγχύζεται ο νους του ανθρώπου και να φτάνει στο σημείο παραβλέποντας τα ουσιώδη, να ικανοποιεί ψευτοανάγκες όχι γιατί ο ίδιος έχει στρεβλή άποψη για την πραγματικότητα, αλλά γιατί υπάρχουν τα παιδιά που θέλουν αυτά τ' ανόητα παιχνίδια, που εν πολλοίς προσφέρει η αγορά. Ολα αυτά ανακυκλώνουν μια ανώμαλη κατάσταση, γιατί η ανεργία οξύνεται. Ετσι ο αγοραστής γίνεται δυστυχής, οργίζεται, γιατί δεν μπορεί να συμμετάσχει σ' αυτό το πανηγύρι της σημερινής αστικής κοινωνίας και του αστικού πολιτισμού».

Αυτή, λοιπόν, η καπιταλιστική αγορά ζητά από εργαζόμενους και ανέργους, με διάφορα τερτίπια να συμμετέχουν αυτές τις μέρες και τους προτείνει καταναλωτικά δάνεια. «Γιατί σήμερα -συνεχίζει ο Μ.Μερακλής-, η καταναλωτική κοινωνία, σχεδόν υποχρεώνει να συμμετέχουν ως καταναλωτές, κι αυτούς που έχουν και αυτούς που δεν έχουν. Ενώ το τέχνασμα των δανείων, παίρνω ένα δάνειο για ν' αγοράσω κάτι, άλλο για να το ξεπληρώσω και η Τράπεζα με κυνηγάει να μου πάρει κι ό,τι είχα, δεν κάνει ανθρώπινη τη ζωή του κάθε εργαζόμενου».