Το σύνθημα που εμφανίστηκε τις τελευταίες μέρες «100 στο χωράφι, 1.100 στο ράφι», χωρίς αμφιβολία έχει βάση. Μόνο που, αν δε συνειδητοποιηθεί ως σύνθημα που δείχνει το εύρος της κλοπής που γίνεται σε βάρος και των αγροτών - παραγωγών και των εργαζομένων -καταναλωτών αγροτικών προϊόντων, υπάρχει κίνδυνος να βγουν λανθασμένα συμπεράσματα. Και εδώ που τα λέμε ακριβώς αυτό επιδιώκουν κυβέρνηση και εκπρόσωποι του κεφαλαίου. Ομως, στις σύγχρονες συνθήκες εξέλιξης της αγοράς και της κυριαρχίας των μονοπωλίων οι τιμές στην ουσία καθορίζονται από τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους και από τους μεγαλεμπόρους. Και στον τομέα των οπωροκηπευτικών, ενώ κανονικά θα έπρεπε να διαμορφώνονται από τις συνθήκες παραγωγής και τις ιδιομορφίες της αγροτικής οικονομίας, στην πραγματικότητα καθορίζονται από τους όρους και τα συμφέροντα των γνωστών «μεσαζόντων», δηλαδή, κάποιων μεγαλεμπόρων που λυμαίνονται αγροτική παραγωγή και αγορά.

Η «μάχη του τελάρου», που χάραξαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ από τη δεκαετία του '80, το μόνο που έδειξε μετά από τόσα χρόνια είναι ότι, στο βαθμό που δεν αλλάζουν ριζικά τα δεδομένα στην αγροτική οικονομία (παραγωγή - επεξεργασία - εμπορία) και όσο δεν καθιερώνονται εντελώς διαφορετικά κριτήρια για την αξιολόγηση του ρόλου της στα πλαίσια της οικονομίας συνολικά, τόσο θα εντείνονται τα φαινόμενα υποβάθμισης του αγροτοκτηνοτροφικού τομέα, περιθωριοποίησης των φτωχών αγροτών, εισβολής των μεγάλων επιχειρήσεων στο χώρο, αύξησης των εισαγωγών, συνεχών ανατιμήσεων κ.ο.κ. Στις σημερινές συνθήκες, τα διάφορα επιμέρους μέτρα που μπορεί να παίρνονται, με αφορμή συγκυριακές καταστάσεις, δεν αποτελούν καν ασπιρίνες για την αντιμετώπιση έστω και ενός από τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η φτωχομεσαία αγροτιά και οι εργαζόμενοι της πόλης. Το αντίθετο μάλιστα. Αποβλέπουν στο να αποσπάσουν ακόμα μεγαλύτερο μέρος από τα εισοδήματα που παράγονται στην πρωτογενή παραγωγή, τα κοράκια του μεγάλου κεφαλαίου, είτε συνθλίβοντας τους αγρότες, είτε φουσκώνοντας τις τιμές είτε και τα δυο μαζί. Αλλωστε, για τα λαϊκά στρώματα το κύριο είναι το «100 στο χωράφι, 1.100 στο ράφι». Από εκεί και πέρα αποτελεί δευτερεύον ζήτημα αν το... χιλιάρικο το καταβροχθίζει ο μεσάζοντας-μεγαλέμπορας, ή ο πολυκαταστηματάρχης-μεγαλέμπορας... Αρα, ζητούμενο, είναι πώς η κοινωνία θα μπορέσει να απαλλαγεί από όλους αυτούς. Μόνο που κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες από τις σημερινές, με το λαό στην εξουσία.

Μπορεί όμως η ντομάτα, η πατάτα, τα φρούτα και τα άλλα προϊόντα της πρωτογενούς παραγωγής να μην έχουν ούτε 100 στο χωράφι, ούτε 1.100 στο ράφι; Μπορούν οι φυσικοί παραγωγοί των αγροτικών προϊόντων να κερδίζουν περισσότερα και οι εργαζόμενοι καταναλωτές να πληρώνουν για τα ίδια είδη φτηνότερα; Οι κομμουνιστές, όχι μόνο λένε απερίφραστα ΝΑΙ, αλλά αγωνίζονται ώστε να μπορέσουν τα λαϊκά στρώματα να καταχτήσουν μια τέτοια προοπτική.

Βασική προϋπόθεση για την πλήρη ανατροπή των δεδομένων που υπάρχουν και στον τρόπο διαμόρφωσης των τιμών στα αγροτικά προϊόντα, είναι η ανατροπή της σημερινής και η εφαρμογή μιας άλλης φιλολαϊκής πολιτικής, γεγονός που θα εξασφαλίσει τους όρους για την ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας στα πλαίσια του συνολικού σχεδιασμού για την αξιοποίηση και την ανάπτυξη των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας, προς όφελος όλου του λαού. Ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας με κριτήρια, όπως η εξασφάλιση αξιοπρεπούς εισοδήματος για τους αγρότες, φτηνών και καλής ποιότητας προϊόντων για τα λαϊκά στρώματα. Ενταση των προσπαθειών για την πλήρη ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας σε αγροτικά προϊόντα. Αναγκαίες συνθήκες για τα παραπάνω είναι:

• Η απαγκίστρωση της αγροτικής μας οικονομίας από τις αποφάσεις της ΓΚΑΤΤ και της ΚΑΠ, αφού αυτές στοχεύουν στην πλήρη υποβάθμιση της πρωτογενούς παραγωγής στα πλαίσια του συνολικότερου καταμερισμού, ο οποίος γίνεται με φόντο τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στην ΕΕ.
• Η συνένωση των φτωχομεσαίων αγροτών σε παραγωγικούς συνεταιρισμούς.

Στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 16ο Συνέδριο του Κόμματος σημειώνεται ότι «ο παραγωγικός συνεταιρισμός, ενταγμένος στο πλαίσιο της λαϊκής οικονομίας και στον κεντρικό σχεδιασμό της, μπορεί να γίνει κύτταρο για την αύξηση και τη βελτίωση της ποιότητας στην αγροτική παραγωγή. Ταυτόχρονα, στηρίζει το αγροτικό νοικοκυριό, εξασφαλίζοντάς του φιλικό περιβάλλον και πλαίσιο δράσης. Στους παραγωγικούς συνεταιρισμούς ενώνονται και συνεργάζονται οι μικρομεσαίοι αγρότες σε όλες τις φάσεις της αγροτικής οικονομίας: από την παραγωγή, τη διαλογή και τη μεταποίηση των προϊόντων μέχρι την εμπορία και τη διάθεση. Αντιμετωπίζει τα διαρθρωτικά προβλήματα της αγροτικής οικονομίας, μειώνει το κόστος παραγωγής και βελτιώνει την παραγωγικότητα. Αξιοποιεί τις νέες τεχνικές και τεχνολογίες. Δίνει, δηλαδή, πόρους που βελτιώνουν την απασχόληση, το εισόδημα, το βιοτικό επίπεδο, τα κοινωνικά δικαιώματα των κατοίκων της υπαίθρου».

Η παραπάνω διατύπωση αποτελεί και την κωδικοποιημένη απάντηση για τα περισσότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η πρωτογενής παραγωγή, η μεγάλη πλειοψηφία των αγροτών και οι καταναλωτές αγροτικών προϊόντων. Η ιδέα, στο μέτρο που το μαζικό λαϊκό κίνημα κατορθώσει να οικοδομεί και να διευρύνει το Αντιιμπεριαλιστικό Αντιμονοπωλιακό Δημοκρατικό Μέτωπο, στηρίζεται ακριβώς στην ανάγκη και ταυτόχρονα στα πλεονεκτήματα που θα δίνει η Λαϊκή Οικονομία, στους ίδιους τους φυσικούς παραγωγούς των προϊόντων. Η ανάγκη της οργάνωσης των αγροτών σε συνεταιρισμούς αποτελεί την πεμπτουσία της πρότασης που διατυπώνουν οι κομμουνιστές, αφού μόνο έτσι θα μπορέσουν να ανατρέψουν τον υπάρχοντα κατακερματισμό των καλλιεργειών και να εξασφαλίσουν οικονομίες κλίμακας προς όφελος του συνόλου των συνεταιριστών.

Οι συνεταιρισμοί, θα δραστηριοποιούνται σε όλο τον κύκλο - διαδικασία της αγροτικής οικονομίας. Από την παραγωγή και την επεξεργασία μέχρι και τη διακίνηση των προϊόντων που παράγουν. Γι' αυτό ακριβώς το λόγο θα πρέπει να υπάρχει πλήρης διασύνδεση της αγροτικής παραγωγής με τη βιομηχανία και τους φορείς του εμπορίου. Με δυο λόγια, οι αγρότες θα είναι σε θέση να αξιοποιούν το σύνολο των πλεονεκτημάτων που θα προσφέρει το καθεστώς της Λαϊκής Οικονομίας. Από τις φάσεις που προηγούνται της παραγωγής μέχρι και την τελική υλοποίηση των προϊόντων. Ο συνδυασμός Λαϊκή Οικονομία - Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, δηλαδή η ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας στα πλαίσια της Λαϊκής Οικονομίας, θα δώσει όχι μόνο φιλί ζωής και οξυγόνο στην ελληνική ύπαιθρο και τους αγρότες, αλλά θα οδηγήσει στη δυναμική ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγής συνολικά. Αν θα ήθελε κανείς εντελώς επιγραμματικά να αναφερθεί στα νέα δεδομένα - πλεονεκτήματα που θα υπάρξουν για την αγροτιά από μια τέτοια εξέλιξη μπορεί σ' αυτά να συμπεριλάβει την:

• Εξασφάλιση γης για τις καλλιέργειες.
• Εκπόνηση μελετών για την ανάπτυξη της παραγωγής, με βάση την πείρα που έχει αποκομιστεί από το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων.
• Εφαρμογή προγραμμάτων για την προώθηση της ανάπτυξης δυναμικών καλλιεργειών και θερμοκηπιακών καλλιεργειών.
• Υλοποίηση επενδύσεων σε αναγκαίες για το κοινωνικό σύνολο καλλιέργειες.
• Πραγματοποίηση σύγχρονων εγγειοβελτιωτικών έργων, που θα αποβλέπουν στην καλύτερη απόδοση της γης.
• Ανάπτυξη των αρδευτικών συστημάτων για την κάλυψη των αναγκών της καλλιεργητικής παραγωγής.
• Προμήθεια με σπόρους, λιπάσματα, φυτοφάρμακα σε φτηνές και μη αυξανόμενες τιμές.
• Εφαρμογή και υλοποίηση προγραμμάτων αποτροπής ακραίων καιρικών φαινομένων για την προστασία της παραγωγής.
• Πλήρη κάλυψη του εισοδήματος των συνεταιριστών, σε περίπτωση καταστροφών από φυσικές ή άλλες αιτίες.
• Ανάπτυξη ολοκληρωμένων προγραμμάτων ψεκασμού και προστασίας της παραγωγής.
• Χρήση σύγχρονων αγροτικών μηχανημάτων και εργαλείων.
• Κεντρικό σχεδιασμό και υλοποίηση των αναγκαίων προγραμμάτων για τη συγκέντρωση των διαφόρων προϊόντων.

Ολα τα παραπάνω αποτελούν ορισμένα από τα σημαντικά ζητήματα που αφορούν στην παραγωγή, και αποβλέπουν και θα εξασφαλίσουν την αισθητή μείωση του κόστους παραγωγής. Από εκεί και πέρα ιδιαίτερα σημαντικές θα είναι οι δυνατότητες, για τα στάδια που ακολουθούν μέχρι την τελική διάθεση των προϊόντων. Ανάμεσα στα άλλα, για τους αγρότες και την παραγωγή τους, μέσω των συνεταιρισμών και σε συνεργασία με την κεντρική διοίκηση θα εξασφαλίζεται:

• Εγγυημένη σταθερή τιμή παραγωγής για κάθε προϊόν. Ο παραγωγός, εντελώς απελευθερωμένος από τον εκβιαστικό πονοκέφαλο «τι τιμή θα μου δώσει ο έμπορος», ασχολείται με την παραγωγή και τη βελτίωση των προϊόντων που παράγει ο συνεταιρισμός του, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι το εισόδημά του είναι εξασφαλισμένο.
• Οι τιμές παραγωγής που καθορίζονται για τα προϊόντα των συνεταιρισμών είναι τέτοιες που οι συνεταιρισμοί συνολικά καλύπτουν πλήρως το κόστος λειτουργίας τους και εισπράττουν και ένα μικρό κέρδος που αξιοποιείται για την ανάπτυξη του ίδιου του συνεταιρισμού και την εξασφάλιση ικανοποιητικών απολαβών των μελών τους.
• Ενδεχόμενες αποκλίσεις (για παράδειγμα λόγω «κακής χρονιάς» ή καιρικών φαινομένων), μεταξύ του κόστους λειτουργίας του συνεταιρισμού και των εσόδων του, θα μπορούν να καλύπτονται κατά περίπτωση από τον κρατικό προϋπολογισμό.
• Εγκαιρη συγκέντρωση του συνόλου της παραγωγής και προώθηση των προϊόντων είτε σε σταθμούς συγκέντρωσης - διακίνησης, είτε σε μονάδες μεταποίησης, είτε σε κεντρικές και σύγχρονες αποθήκες - ψυγεία.
• Από τους σταθμούς συγκέντρωσης - διακίνησης, με ευθύνη των συνεταιρισμών, τα προϊόντα θα προωθούνται προς τις λιανικές αγορές και τα καταστήματα.
• Οι ίδιοι οι συνεταιρισμοί, αναπτυγμένοι σε καθετοποιημένη μορφή, θα έχουν άμεση σύνδεση και ουσιαστικά στη διάθεσή τους μεταποιητικές μονάδες για την επεξεργασία, κονσερβοποίηση ή συσκευασία των προϊόντων.
• Με ευθύνη των συνεταιρισμών και σε συνεργασία με τους φορείς εξαγωγικού εμπορίου μέρος της παραγωγής θα προωθείται για εξαγωγή σε χώρες, με τις οποίες θα αναπτυχτεί αντίστοιχη συνεργασία, στη βάση το αμοιβαίου συμφέροντος και τις δυνατότητες.

Οι παραπάνω όροι που σκιαγραφούν σε πολύ γενικές γραμμές τις δυνατότητες και τις προοπτικές που θα αποκτήσει η αγροτική οικονομία σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες από τις σημερινές, αποτελούν ταυτόχρονα και τη βασική προϋπόθεση, να σταματήσει επιτέλους να αποτελεί θύμα των μεγαλεμπόρων και ο εργαζόμενος καταναλωτής. Κι αυτό, γιατί σε τέτοιες συνθήκες ο καθορισμός των τιμών διάθεσης των προϊόντων στην αγορά, θα γίνεται στα πλαίσια του συνολικού σχεδιασμού της κεντρικής διοίκησης και με αποκλειστικό κριτήριο την εξασφάλιση σταθερών τιμών στα οπωροκηπευτικά που διατίθενται στην αγορά, ενώ η όποια διαφορά ανάμεσα στο κόστος παραγωγής κι τη σταθερή τιμή πώλησης θα επιδοτείται από την κεντρική διοίκηση.