Πριν από μερικά χρόνια, σε ένα συνέδριο που είχε σχέση με το μέλλον των ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι ειδήμονες περιέγραφαν το σπίτι του μέλλοντος: Ενα σπίτι απόλυτα προγραμματισμένο, όπου όλα λειτουργούσαν με υπερσύγχρονο τρόπο και οι ένοικοί του δεν έβγαιναν σχεδόν ποτέ - αφού όλες τους οι ανάγκες καλύπτονταν μέσα στην κατοικία: ακόμα και η εργασία που γινόταν μέσα από κομπιούτερ δεν τους έβαζε στον κόπο να δρασκελίσουν την πόρτα τους: Η νεαρή περιποιημένη γυναίκα που ζούσε σ' αυτό το «σπίτι των ονείρων» φαινόταν τρισευτυχισμένη που δούλευε εκεί μέσα, έχοντας τα παιδιά να παίζουν κοντά της και συνδυάζοντας έτσι τις οικογενειακές της υποχρεώσεις με τη δουλιά που έστελνε στο γραφείο της μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή!

Αυτή ήταν βέβαια η ωραιοποιημένη εικόνα του μέλλοντος που βλέπαμε: Μια εικόνα που πολύ θα άρεσε στους σύγχρονους εργοδότες, αφού κανείς δεν ανέφερε αν η νεαρή εργαζόμενη μητέρα δούλευε με σύμβαση ή περιστασιακά, με το «κομμάτι», αν δούλευε με μερική απασχόληση, αν είχε επαφές με τους συναδέλφους της, κοινωνική ζωή, κάποια συνδικαλιστική ένταξη ή αναγκαζόταν να ξενυχτάει ή ακόμα να ξυπνάει ξημερώματα για να τελειώσει τη δουλιά της - την ώρα που όλοι στο σπίτι θα αναπαύονταν!

Η τηλεργασία, που γίνεται συχνά μέσα από το σπίτι του εργαζόμενου, έχει πάρει σήμερα μεγάλες διαστάσεις στην Ευρώπη, όπου έχει αυξηθεί ο αριθμός των αυτοαπασχολουμένων και επηρεάζει αρνητικά την πλήρη απασχόληση των εργαζομένων, καθώς οι εργοδότες προσπαθούν να την εκμεταλλευτούν προς όφελός τους. Χάριν της «ευελιξίας» και του ανταγωνισμού πολλές επιχειρήσεις λειτουργούν με ελάχιστο μισθωτό προσωπικό και τις υπόλοιπες δουλιές τις έχουν αναθέσει σε τηλεργαζόμενους που χαρακτηρίζονται σαν «αυτοαπασχολούμενοι». Στην πραγματικότητα πρόκειται για μερική απασχόληση ή δουλιά «με το κομμάτι» που γίνεται με... εκσυγχρονισμένο τρόπο. Ειδικότερα, για τις νέες γυναίκες που είναι μητέρες προβάλλεται σαν ένας τρόπος να είναι... προνομιούχες, ενώ στ' αλήθεια τις ξεζουμίζουν. Οι εργαζόμενοι/ες μ' αυτό τον τρόπο δεν έχουν συνήθως διαφορετική επιλογή και δουλεύουν ουσιαστικά με σχέση εξαρτημένης εργασίας, χωρίς καμιά επαγγελματική κατοχύρωση ή ασφαλιστική κάλυψη. Ενα νέο είδος προλεταριάτου γεννιέται, με την επέκταση της νέας τεχνολογίας. Η μερική απασχόληση δεν ταυτίζεται βέβαια με την τηλεργασία, όσο όμως θα περνούν τα χρόνια σε πολλούς κλάδους θα ταυτίζεται. Οι αλλαγές έχουν ήδη δρομολογηθεί και θα επιταχύνονται, όχι μόνο στις άλλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και στη χώρα μας.

Πανευρωπαϊκή συμφωνία για τη ρύθμιση της τηλεργασίας υπογράφτηκε πρόσφατα ανάμεσα σε εκπροσώπους εργαζομένων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων στις Βρυξέλλες. Η συμφωνία αυτή, που υπογράφτηκε, ανάμεσα σε άλλους, από την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίων Επιχειρήσεων, ρυθμίζει τους όρους τηλεργασίας, θεσπίζει ένα γενικό πλαίσιο συνθηκών εργασίας των τηλεργαζόμενων, σε ευρωπαϊκό επίπεδο και υποτίθεται ότι παρέχει στους τηλεργαζόμενους τον ίδιο βαθμό προστασίας σε σχέση με τους λοιπούς εργαζόμενους.

Η συμφωνία θα εφαρμοστεί μέσα σε διάστημα τριών χρόνων από την ημερομηνία υπογραφής της και οι συμβαλλόμενες οργανώσεις είναι υποχρεωμένες να υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με την εφαρμογή της. Σύμφωνα με τους αρμοδίους της ΕΕ είναι μια συμφωνία που αποσκοπεί «στην επίτευξη συμβιβασμού ανάμεσα στην ανάγκη για ασφάλεια των εργαζόμενων και την ανάγκη για "ευελιξία" των επιχειρήσεων». Κάτι που λέει πολλά!

Αλλά ας δούμε πρώτα ποιους και ποιες αφορά η συμφωνία για την τηλεργασία:

Τα δέκα εκατομμύρια τηλεργαζόμενων της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι οι:

- Μισθωτοί τηλεργαζόμενοι στην κατοικία τους, οι περισσότεροι από τους οποίους εργάζονται εναλλακτικά στο σπίτι τους και στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.

- Αυτοαπασχολούμενοι τηλεργαζόμενοι που συνήθως εργάζονται στην κατοικία τους.

- Μετακινούμενοι εργαζόμενοι που περνούν τουλάχιστον δέκα ώρες τη βδομάδα μακριά από την κατοικία τους ή τον κύριο χώρο εργασίας τους, όταν π.χ. λείπουν σε επαγγελματικά ταξίδια, ή όταν βρίσκονται στα γραφεία των πελατών τους, οπότε χρησιμοποιούν ηλεκτρονικούς υπολογιστές σε απευθείας σύνδεση.

- Περιστασιακοί εργαζόμενοι που θα μπορούσαν να ενταχθούν στην πρώτη ομάδα (εργαζόμενοι στην κατοικία τους), αλλά οι οποίοι εργάζονται κάτω από δέκα ώρες τη βδομάδα ως τηλεργαζόμενοι.

Ορισμένα κράτη έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες στον τομέα της τηλεργασίας, όπως νομοθετικά μέτρα σε εθνικό επίπεδο (Ιταλία), κώδικες δεοντολογίας (Ιρλανδία) και Συλλογικές Συμβάσεις (Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Σουηδία, Ιταλία).

Ολα δείχνουν ότι στο μέλλον ο αριθμός των ατόμων που θα τηλεργάζονται, συνεχώς θα αυξάνεται και ότι η τηλεργασία θα στηρίζει μορφές αυτοαπασχόλησης σε συνθήκες ανασφάλειας! Ενα παράδειγμα επαγγέλματος όπου διαρκώς επεκτείνεται η τηλεργασία - για να μειωθεί το εργατικό κόστος - είναι το δημοσιογραφικό επάγγελμα: και στη χώρα μας διαρκώς αυξάνονται οι νέοι που εργάζονται χωρίς Συλλογική Σύμβαση, με δελτία παροχής υπηρεσιών και συχνά με τηλεργασία. «Ολο και περισσότερο η δημοσιογραφική τηλεργασία θα μεταβάλει τις εργασιακές σχέσεις και θα ενισχύει τον αριθμό των αυτοαπασχολούμενων δημοσιογράφων (FREE LANCERS) οι οποίοι ήδη στην Ευρώπη των δεκαπέντε ξεπερνούν τις 40.000», γράφει ο Αθαν. Παπανδρόπουλος στην έρευνα «Ευκαιρίες Δημοσιογραφικής Απασχόλησης στην Αττική και Δυτική Μακεδονία». (Εκδόσεις «Παπαζήση»). Και συνεχίζει ο πρόεδρος της Ενωσης Συντακτών Περιοδικού Τύπου, αναφέροντας ότι στην περιοχή του λεκανοπεδίου Αττικής εργάζονται περίπου χίλιοι εξακόσιοι δημοσιογράφοι - κυρίως σε περιοδικά μηνιαία - αποκλειστικά με δελτίο παροχής υπηρεσιών.

Αλλά και στις εφημερίδες δεν είναι λίγοι οι δημοσιογράφοι που εργάζονται σε καθεστώς γαλέρας, κατά την προσφιλή έκφραση του Νίκου Καραντηνού, προέδρου του Συνδέσμου Αντιστασιακών Δημοσιογράφων, ιδίως οι νεότεροι. Σύμφωνα με έρευνα που έγινε για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ελληνίδων Δημοσιογράφων, το 22% των δημοσιογράφων που δε βρίσκονται σε μισθολόγιο είναι εντελώς ανασφάλιστο.

Ξεκρέμαστοι, ανασφαλείς, οι μελλοντικοί τηλεργαζόμενοι/ες εύκολα θα χειραγωγούνται και θα δημιουργηθούν - όπως και σε άλλες περιπτώσεις - εργαζόμενοι δύο ταχυτήτων. Γι' αυτό τα αρμόδια κλαδικά όργανα των εργαζόμενων θα πρέπει να κινητοποιηθούν έγκαιρα, ώστε να κατοχυρώσουν σε όσους θα τηλεργάζονται εργασιακά δικαιώματα, Συλλογικές Συμβάσεις, ασφάλιση, ανθρώπινους όρους δουλιάς. Και οι εργαζόμενοι να μην αρκεστούν στα ψιχία που θα τους δίνουν κάποιες συμφωνίες, αλλά να διεκδικήσουν μαζί με τις συνδικαλιστικές τους οργανώσεις, πλήρη επαγγελματική απασχόληση, δώρα, άδειες, συγκεκριμένες ώρες εργασίας, ποσότητα δουλιάς κ.ά. Οχι να γίνουν σκλάβοι που θα βρίσκονται ON LINE 24 ώρες το εικοσιτετράωρο στην υπηρεσία του εργοδότη τους!