Η Αλγερία διέρχεται από μεγάλη κρίση εκτιμά, μιλώντας στο «Ρ», ο Ραχίντ, εκπρόσωπος του Αλγερινού Κόμματος για τη Δημοκρατία και το Σοσιαλισμό, που υποστηρίζει ότι τα «εχέγγυα εκδημοκρατισμού» που παρέχουν στην αλγερινή ηγεσία οι ΗΠΑ και η ΕΕ, με πλείστα ανταλλάγματα, δε συνεπάγονται πραγματικές αλλαγές για τις ολοένα δυσκολότερες, και όλο και πιο καταπιεστικές, συνθήκες διαβίωσης του αλγερινού λαού.

- Πώς σχολιάζετε τα αποτελέσματα των πρόσφατων βουλευτικών εκλογών στην Αλγερία; Το κόμμα σας, όπως και αρκετά άλλα, τις μποϊκοτάρισαν. Γιατί;

- Οντως, το κόμμα μας δε συμμετείχε στις εκλογές. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν εργαζόμαστε μέσα στην αλγερινή κοινωνία, δίπλα στους εργαζόμενους, στη νεολαία, στους κατοίκους της υπαίθρου. Παλεύουμε ενάντια στις φασιστικές δυνάμεις που κρύβονται πίσω από τη μάσκα των ισλαμιστών. Παλεύουμε για δημοκρατικές ελευθερίες, για τα εθνικά μας συμφέροντα, ενάντια στα σχέδια που υπαγορεύει το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα για τη χώρα μας, για τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Των βουλευτικών εκλογών που διεξήχθησαν πριν από λίγες εβδομάδες, έχουν προηγηθεί άλλες τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις: Οι προεδρικές εκλογές του 1995, οι βουλευτικές του Γενάρη του 1997 και την ίδια χρονιά, τον Οκτώβρη, πραγματοποιήθηκαν και τοπικές εκλογές, ενώ προεδρικές εκλογές έγιναν και το 1999. Σε όλες αυτές τις εκλογικές αναμετρήσεις, ενισχύσαμε, όσο περισσότερο μπορούσαμε, τις προοδευτικές δυνάμεις. Στις προεδρικές υποστηρίξαμε την προοπτική να υπάρξει ανεξάρτητος υποψήφιος και στις βουλευτικές την προοπτική να καταρτιστούν ανεξάρτητες λίστες.

Δυστυχώς, ο συσχετισμός δύναμης στην Αλγερία είναι τέτοιος που δε μας επέτρεψε να πετύχουμε ανεξάρτητη υποψηφιότητα στις προεδρικές. Η προσπάθειά μας έγινε δυσκολότερη λόγω του ρεαλιστικού φόβου να εξασφαλίσουν σημαντική εκλογική δύναμη υποψήφιοι και δυνάμεις προσκείμενες στους φασίστες - ισλαμιστές. Προτρέψαμε σε υποστήριξη κάποιου από τους άλλους υποψηφίους, μόνο και μόνο ως ανάχωμα σε τυχόν επέλαση των ισλαμιστών.

Στις τελευταίες εκλογές, όμως, η κατάσταση ήταν διαφορετική. Από τη μία υπήρχαν τα γεγονότα στην επαρχία της Καμπυλίας. Οι εκεί λαϊκές επιτροπές, που έχουν συσταθεί εδώ και μήνες, αποφάσισαν να μη συμμετάσχουν στις εκλογές, όπως και τα πολιτικά κόμματα που έχουν τις ρίζες τους στην επαρχία, ως έκφραση διαμαρτυρίας. Από την άλλη, δεν κατέστη δυνατό για τις προοδευτικές δυνάμεις να παρουσιάσουν ανεξάρτητες λίστες. Κατ' αρχάς, προϋποτίθεται ένας εξαιρετικά μεγάλος, για τις δυνατότητές μας, οικονομικός προϋπολογισμός. Επίσης, πολλές προσωπικότητες, που είχαν αποδεχτεί να συμμετάσχουν, αποκλείστηκαν από τις αρχές με το πρόσχημα διαφόρων νομικών κωλυμάτων.

Στα μοναδικά κόμματα που επιτράπηκε να συμμετάσχουν στις εκλογές, πλην των κομμάτων που πρόσκεινται στην κυβέρνηση, ήταν τα κόμματα εθνικιστικής ή ισλαμιστικής κατεύθυνσης. Επιπλέον, όλα αυτά τα κόμματα στηρίζουν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τις δομικές αλλαγές που υπαγορεύουν το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, τάσσονται υπέρ της προοπτικής ένταξης της Αλγερίας στο ΝΑΤΟ και απεργάζονται την, κατ' αρχήν, σύνδεσή της με την ΕΕ, ανεξαρτήτως των συνεπειών που η πορεία αυτή θα έχει για τη χώρα μας.

Κατά των ισλαμιστών - φασιστών και υπέρ των δημοκρατικών ελευθεριών υποτίθεται ότι αγωνίζονται και μια σειρά κόμματα που συμμετείχαν στις εκλογές, αλλά ουσιαστικά δε στηρίζουν τις δυνάμεις τους στην αλγερινή κοινωνία, αλλά στο στρατό. Οι απόψεις τους θα μπορούσαν κάλλιστα να οδηγήσουν στην επιβολή ενός καθεστώτος, ανάλογου με αυτό που επικρατεί στην Τουρκία. Για εμάς, φυσικά, ούτε αυτή η προοπτική μπορεί να γίνει αποδεκτή.

- Είναι, πάντως, γεγονός ότι το ποσοστό της αποχής ήταν πρωτοφανώς υψηλό για τη χώρα. Θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι ένα, αρκετά σημαντικό, ποσοστό του αλγερινού εκλογικού σώματος συμμερίζεται, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, τις απόψεις και τις ενστάσεις που εκφράσατε μόλις τώρα;

- Οχι μόνο ήταν μεγάλη, αλλά φαίνεται ότι ήταν πολύ μεγαλύτερη από το 44% που ανακοινώθηκε επισήμως. Οι αιτίες που οδήγησαν τόσους ψηφοφόρους στην αποχή ποικίλλουν. Παραδείγματος χάριν, στην Καμπυλία η αποχή ήταν αναμενόμενη, με δεδομένες τις τελευταίες βίαιες συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής. Σε άλλες περιοχές της χώρας, θα έλεγα ότι το μήνυμα της αποχής ήταν πιο πολιτικό, αφού φαίνεται ότι ένα μεγάλο κομμάτι των ανέργων, των χαμηλόμισθων, των φτωχών δεν πίστεψε τις προεκλογικές δεσμεύσεις των κομμάτων.

Εκ πρώτης όψης η αποχή αυτή είναι θετική. Εντούτοις, επισημαίνουμε ότι δεν αρκούν τέτοιου είδους αυθόρμητες, στιγμιαίες αντιδράσεις για να αλλάξει πραγματικά η κατάσταση. Χρειάζεται καθημερινός αγώνας, καθημερινή αντιπαράθεση με τα εθνικιστικά στοιχεία, με τους ισλαμιστές - φασίστες, με τη λογική και τα μέτρα του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, με όλους αυτούς, δηλαδή, τους παράγοντες με τους οποίους ο αλγερινός πληθυσμός έρχεται καθημερινά σε αντιπαράθεση.

- Ο Πρόεδρος Μπους έσπευσε να συγχαρεί την αλγερινή ηγεσία και να «νομιμοποιήσει» το αποτέλεσμα παρά τις καταγγελίες για νοθεία. Τι σημαίνει αυτό;

- Εφόσον ο Λευκός Οίκος, όπως άλλωστε και η ΕΕ, έσπευσαν να εκφράσουν τα συγχαρητήριά τους και την υποστήριξή τους στον Μπουτεφλίκα, αλλά και στον πρωθυπουργό Μπενφλίς, του οποίο το κόμμα αναδείχτηκε και πάλι πρώτο, νομίζω ότι η αλγερινή ηγεσία έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένη. Η στήριξη που της παρέχουν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της αφήνει το πεδίο ελεύθερο να δράσει.

Η κατάσταση είναι πραγματικά εξαιρετικά ιδιόμορφη. Από τη μία υπάρχει ένα καθεστώς που έχει λάβει διαπιστεύσεις εκδημοκρατισμού από τις ξένες δυνάμεις. Από την άλλη, υπάρχει ο αλγερινός λαός, που σε μεγάλο ποσοστό, για διαφορετικούς λόγους, δε συμμετείχε σε αυτήν την εκλογική διαδικασία.

Είναι σαφές, νομίζω, ότι υπάρχει κρίση. Εμείς είμαστε πεπεισμένοι ότι η στήριξη των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στη συγκεκριμένη κυβέρνηση αποτελούν το αντάλλαγμα για τις εγγυήσεις που έδωσε ότι θα προχωρήσει σε σειρά παραχωρήσεων. Εχει, ήδη, ξεκινήσει μια διαδικασία ιδιωτικοποιήσεων όλων των δημοσίων επιχειρήσεων, του συνόλου δηλαδή της εθνικής υποδομής: του ηλεκτρικού, του νερού, των πετρελαίων.

Δεν είναι μυστικό ότι τα πετρελαϊκά κοιτάσματα, που ανακαλύφθηκαν προσφάτως, τα εκμεταλλεύονται κατά το ήμισυ, τουλάχιστον, αμερικανικές επιχειρήσεις. Από αυτήν την άποψη, λοιπόν, δόθηκε πληθώρα «εγγυήσεων» εκ μέρους της αλγερινής ηγεσίας προκειμένου να διασφαλιστεί η διεθνής υποστήριξή της.

Επίσης, η Αλγερία είναι έτοιμη να υπογράψει συμφωνία συνεργασίας με την ΕΕ, ενώ ο αλγερινός στρατός βρίσκεται ήδη στη διαδικασία ένταξής του στο δυναμικό του ΝΑΤΟ. Κατά συνέπεια, το γεγονός ότι, στα τέλη της περασμένης χρονιάς, ο Μπουτεφλίκα ήταν ο πρώτος Αλγερινός Πρόεδρος που επισκέφθηκε το Λευκό Οίκο, δε θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη. Ούτε είναι έκπληξη το ότι αλλεπάλληλες είναι οι επισκέψεις αξιωματούχων του ΝΑΤΟ στην Αλγερία και μάλιστα προσφάτως ο αλγερινός στρατός πραγματοποίησε ασκήσεις μαζί με τον αμερικανικό στόλο.

Παρ' όλα αυτά, είναι αυταπάτη να πιστεύει η αλγερινή ηγεσία και όσοι την υποστηρίζουν ότι στις επιλογές της δε θα συναντήσει λαϊκή αντίδραση.

- Η Αλγερία, μετά από αρκετά χρόνια, μοιάζει να εξέρχεται από το καθεστώς διεθνούς απομόνωσης, στο οποίο είχε περιπέσει. Μάλιστα, η αλγερινή κυβέρνηση επιδεικνύει μοναδική ζέση στον «αντιτρομοκρατικό πόλεμο» από τις 11 Σεπτεμβρίου και μετά: Εχουν γίνει συλλήψεις, έχουν παρασχεθεί πληροφορίες και αυτά είναι όσα επισήμως γνωρίζουμε. Εντούτοις, η χώρα μαστίζεται ακόμη από τη δράση των εξτρεμιστών ισλαμιστών και προσφάτως παρατηρείται και έξαρση των αιματηρών επιθέσεων. Πώς το σχολιάζετε αυτό;

- Μεγάλο κομμάτι των στελεχών του Μετώπου Ισλαμικής Σωτηρίας (FIS), του παραδοσιακού εκφραστή των ισλαμιστών στη δεκαετία του '80, και συμπαθούντων του απορροφήθηκαν από τα υπάρχοντα κόμματα, με χαρακτηριστικό, ίσως, παράδειγμα την περίπτωση του Μετώπου Σοσιαλιστικών Δυνάμεων (FFS). Εκτός του ότι το συγκεκριμένο κόμμα δεν έχει καμία σχέση με τις σοσιαλιστικές ιδέες, ίσως το πλέον βασικό είναι ότι με τη συνεργασία και ορισμένων άλλων δυνάμεων προσπαθεί, και έχει πετύχει ως ένα βαθμό, να παρουσιάσει τους ισλαμιστές εξτρεμιστές ως θύματα της στρατιωτικής δικτατορίας, όπως ονομάζει το αλγερινό καθεστώς. Διαμορφώνεται, δηλαδή, ως ένα βαθμό ένα κλίμα συμπάθειας σε μια μερίδα του πληθυσμού, που συνδυαζόμενο με το φόβο λειτουργεί υπέρ των φασιστών.

Επίσης, δεν είναι λίγες οι φορές που πρώην αποικιοκρατικές δυνάμεις, π.χ. η Γαλλία, προσπαθούν να προωθήσουν την άποψη ότι είναι ο στρατός που διαπράττει ορισμένες σφαγές και τις «ρίχνει» στους ισλαμιστές. Εμείς δε συμφωνούμε καθόλου με αυτήν την άποψη. Ξέρουμε ποιοι είναι οι εξτρεμιστές ισλαμιστές και ξέρουμε ότι είναι ικανοί για τις χειρότερες αγριότητες. Εντούτοις, και αυτό καλλιεργεί μια σύγχυση και ίσως μια «συμπάθεια».

Αυτό στο εσωτερικό της χώρας. Σε διεθνές επίπεδο, το «χαρτί του ισλαμιστικού εξτρεμισμού» οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις θα το έπαιζαν στην Αλγερία, είτε υπήρχαν είτε δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις, προκειμένου να την πιέσουν και να εγκαταλείψει οριστικά τον αντιιμπεριαλιστικό της δρόμο. Η Αλγερία του 2002 δεν έχει καμία σχέση με την Αλγερία του 1979 ή του 1980.

Εχουμε μια δημοκρατία «βιτρίνας» που εξυπηρετεί τα συμφέροντα μόνο συγκεκριμένου κομματιού της αλγερινής κοινωνίας, της αστικής τάξης. Υπάρχει σειρά οικονομικών και συνταγματικών εμποδίων με στόχο να φιμωθεί κάθε αντίθετη φωνή, να καταστεί εξαιρετικά δύσκολο στις προοδευτικές δυνάμεις να οργανωθούν.

Οι διοικούντες έχουν δικαίωμα ζωής και θανάτου όσον αφορά στη σύσταση και στη λειτουργία των κομμάτων και, με πρόσχημα, πάντα, την απειλή των ισλαμιστών - φασιστών, περιορίζουν τις ατομικές ελευθερίες, το δικαίωμα σύστασης κομμάτων που τάσσονται ενάντια στην ακολουθούμενη πολιτική. Παραδείγματος χάριν, στις τελευταίες εκλογές απαγορεύτηκε η σύσταση ενός κόμματος, ξεκάθαρα φιλο-ισλαμιστικού, ταυτόχρονα όμως απαγορεύτηκε, σχεδόν με την ίδια επιχειρηματολογία, και ένα κόμμα - μέτωπο των προοδευτικών δυνάμεων.

Εννοείται ότι χρησιμοποιείται και η στυγνή καταστολή, όπως έγινε πέρσι το καλοκαίρι, με τις μεγάλες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας για την άθλια οικονομική κατάσταση, όπου υπήρχαν και νεκροί και τραυματίες.

Κατά συνέπεια, οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που χρησιμοποίησαν τους ισλαμιστές - φασίστες στη δεκαετία του 1980 πέτυχαν το στόχο τους, αφού ουσιαστικά οδήγησαν στην ανάδειξη ενός καθεστώτος που εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους και τα συμφέροντα της ντόπιας αστικής τάξης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και χωρίς αντιδράσεις, αφού, με το πρόσχημα της τρομοκρατίας, καταπατιέται κάθε έννοια ελεύθερης έκφρασης. Είναι αλήθεια ότι η Αλγερία εξέρχεται από τη διεθνή απομόνωση τα τελευταία χρόνια. Ομως, αυτό δεν είναι απαραίτητα καλό για τον αλγερινό λαό, εφόσον γίνεται με όρους ανάλογους με τα καθεστώτα τύπου Πακιστάν ή κάποιων δικτατοριών της Λατινικής Αμερικής.

Φυσικά, η κυβέρνηση αξιοποιεί στο μέγιστο τη δράση των ισλαμιστών - φασιστών. Με αφορμή την ισλαμιστική δράση, η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, δηλαδή ο στρατός ελέγχει την ασφάλεια, όλη την τελευταία δεκαετία.

- Μια τελευταία ερώτηση σχετικά με την Καμπυλία. Υπάρχουν δύο απόψεις: η μία εκτιμά ότι η ένταση αφορά αποκλειστικά τα εθνικιστικού χαρακτήρα αιτήματα των Βερβέρων. Η άλλη άποψη αναφέρει ότι, εκτός από τα αιτήματα του βερβερικού πληθυσμού, η ένταση στην Καμπυλία προκαλείται από την εντονότερη αντίδραση των κατοίκων στη συνολική κυβερνητική πολιτική, που έχει οδηγήσει σε κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας, σε φτώχεια, σε μιζέρια κλπ. Τι ακριβώς συμβαίνει;

- Το θέμα της Καμπυλίας δεν είναι απλό. Από τη μία υπάρχουν, όντως, οι εθνικές πολιτιστικές ιδιαιτερότητες και από την άλλη η επαρχία βιώνει την όξυνση των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, όπως και ολόκληρη η χώρα. Αναμφισβήτητα, είναι δίκαια τα αιτήματα του βερβερικού πληθυσμού για αναγνώριση και σεβασμό της πολιτιστικής του ταυτότητας. Ως κομμουνιστές, φυσικά και τασσόμαστε υπέρ της ικανοποίησής τους.

Αντίθετα, η κυβέρνηση δε συμμερίζεται αυτή την άποψη και έχει, επανειλημμένως, προσπαθήσει βιαίως να καταστείλει τις σχετικές κινητοποιήσεις των Βερβέρων, στις οποίες, σχεδόν πάντα, υπάρχουν και αιτήματα ανάλογα με αυτά που θέτει το σύνολο του αλγερινού πληθυσμού: Αντιμετώπιση της ανεργίας, της οικονομικής κρίσης, των ιδιωτικοποιήσεων.

Ο αγώνας του βερβερικού πληθυσμού είναι σαφώς δημοκρατικός. Κανείς δεν μπορεί να ανεχτεί την εν ψυχρώ δολοφονία ενός νεαρού Βερβέρου, άνευ λόγου, σε ένα αστυνομικό τμήμα, χωρίς να αντιδράσει, κάτι που «συμβαίνει» αρκετά συχνά στην Καμπυλία. Δεν είναι εθνικιστικό το να αντιδρά κανείς σε μια απαξιωτική κατάσταση, σε μια κατάσταση σκληρής καταστολής και αυταρχισμού, που οι αρχές εξευτελίζουν και δολοφονούν χωρίς να δίνουν λόγο σε κανέναν.

Εκτός από τον ιδιαίτερο αυτό χαρακτήρα, το κίνημα στην Καμπυλία είναι απολύτως συνδεδεμένο με την υπόλοιπη χώρα. Είχε, μάλιστα, καταληχθεί μια κοινή πλατφόρμα δράσης, στην οποία συμπεριλαμβάνονταν τόσο τα ξεχωριστά αιτήματα των Βερβέρων, όσο και τα γενικότερα κοινωνικοπολιτικά και οικονομικά αιτήματα του αλγερινού λαού.

Τα κόμματα που συνδέονται με την Καμπυλία, όπως το FFS, που σας ανέφερα, μετά από μικρό χρονικό διάστημα, αποφάσισαν να αφαιρέσουν από το συγκεκριμένο πλαίσιο τα αιτήματα εκείνα που συνδέονται με τη γενικότερη κατάσταση, υποστηρίζοντας ότι πρέπει να αναδειχτούν τα εθνικά ζητήματα των Βερβέρων. Δυστυχώς, η κίνηση αυτή αποδυναμώνει το κίνημα στην Καμπυλία, γιατί το απομονώνει από τον υπόλοιπο λαό. Κατά τη γνώμη μας, η κίνηση αυτή ωφέλησε εξαιρετικά την αλγερινή ηγεσία, που προχώρησε σε αναγνώριση, σχεδόν όλων, των αιτημάτων ταυτότητας του βερβερικού πληθυσμού. Πλέον έχει απομείνει μόνο μια αντιπαράθεση για το αν θα ονομαστεί επίσημη ή ανεπίσημη η βερβερική γλώσσα.

Εντούτοις, δε λύθηκαν τα υπόλοιπα προβλήματα της Καμπυλίας, που είναι η καλπάζουσα ανεργία, η οικονομική κρίση, ο αυταρχισμός και η καταστολή, φαινόμενα που μαστίζουν ολόκληρη τη χώρα. Κατά τη γνώμη μας, ήταν μεγάλο λάθος εκ μέρους των μεγάλων κομμάτων της Καμπυλίας, που έπεσαν θύματα της τακτικής του διαίρει και βασίλευε της αλγερινής κυβέρνησης, που εμμένει στις προσπάθειές της να εξαπατήσει τον βερβερικό πληθυσμό, ξεχωρίζοντας τον από τον υπόλοιπο λαό, διασπείροντας ακόμη και την ιδέα της αυτονομίας και άλλα παρόμοια, προκειμένου να τον αποσπάσει από το κίνημα.