Με μια απόφαση - σταθμό, το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) βάζει φραγμό στις νομιμοποιήσεις των αυθαίρετων, κρίνοντας ότι μετά το 1983 δεν είναι πλέον συνταγματικά ανεκτές. Το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ με την υπ' αριθμό 303/2002 απόφασή του κάνει μια σημαντική στροφή για τα ελληνικά δεδομένα και δίνει το μήνυμα στις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες ότι θα πρέπει να «παγώσει» το κτίσιμο και να μην εκδίδονται οικοδομικές άδειες για κύρια ή εξοχική κατοικία, εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί προηγουμένως το δίκτυο υποδομής.

Δηλαδή, το ΣτΕ λέει ότι δεν πρέπει να εκδίδονται οικοδομικές άδειες, αν δεν έχει εξασφαλιστεί η σύνδεση με ρεύμα, νερό, τηλέφωνο, το οδικό δίκτυο της περιοχής και δεν έχει ολοκληρωθεί το δίκτυο αποχέτευσης και η διαχείριση σκουπιδιών.

Η απόφαση του ΣτΕ με εισηγητή τον πάρεδρο Κ. Κουσούλη μπλόκαρε την έκδοση προεδρικού διατάγματος που θα νομιμοποιούσε περιοχή αυθαίρετων β΄ κατοικίας στο Δήμο Καλλικράτειας Χαλκιδικής, αλλά αφορά όλη τη χώρα και αποτελεί πιλότο για όλη την Ελλάδα. Το δικαστήριο κρίνει ότι η διαδικασία της νομιμοποίησης είναι αδύνατη για όσα αυθαίρετα κτίστηκαν μετά το νόμο Τρίτση το 1983. Ουσιαστικά, στέλνει μήνυμα ότι δε θα νομιμοποιηθούν τα αυθαίρετα της «νέας γενιάς».

Επίσης, κρίνει παράνομες τις χρήσεις γης, όπως πολεοδομικού κέντρου αλλά και τις κατατμήσεις μικρών οικοπέδων (π.χ. 200 τ.μ. ή και 400 τ.μ.) σε περιοχές β΄ κατοικίας. Και αυτό γιατί οι επιλογές αυτές ταιριάζουν μόνο σε αστικές περιοχές.

Παράλληλα, το ΣτΕ βάζει ουσιαστικά τέλος σε μια συνηθισμένη πρακτική της Πολιτείας που απέφευγε να εφαρμόσει το νόμο 2242/94, ο οποίος προβλέπει τη διαδικασία έγκρισης σχεδίου για τις περιοχές δεύτερης κατοικίας, αφού προηγηθεί πολεοδομικός σχεδιασμός.

Ωστόσο, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ με χτεσινές δηλώσεις της υπουργού Β. Παπανδρέου φαίνεται να αμφισβητεί ότι με την απόφαση του ΣτΕ παραμένει στον αέρα η νομιμοποίηση όλων των αυθαιρέτων που ανεγέρθηκαν μετά το 1983. Πρόκειται, δήλωσε, για απόφαση που αφορά μόνο τη Ν. Καλλικράτεια, η οποία έχει να κάνει με τα όρια αρτιότητας, προσθέτοντας ότι αυτό θα ξεπεραστεί με αλλαγή της μελέτης. Η υπουργός παραδέχτηκε, πάντως, ότι κατά τη διαδικασία ένταξης περιοχών αυθαιρέτων στα σχέδια πόλης, κάποια από αυτά που δεν καλύπτουν τους ισχύοντες όρους πολεοδόμησης θα χρειαστεί να κατεδαφιστούν. «Οχι όμως όλα όσα ανεγέρθηκαν μετά το 1983», υποστήριξε.