Η εκδήλωση το βράδυ του Σαββάτου ξεκίνησε με την κατάθεση λουλουδιών στο μνημείο του ΔΣΕ. Εκ μέρους της Κεντρικής Επιτροπής κατέθεσε ο Νεκτάριος Τριάντης, από την ΕΠ Ηπείρου - Κέρκυρας, η Μαρία Ανδρεάδου, από το ΣΠ Ηπείρου - Κέρκυρας - Λευκάδας της ΚΝΕ, η Κάλια Κοτζιά και ο εκλεγμένος με τη «Λαϊκή Συσπείρωση» του δήμου Κόνιτσας, Τάκης Σδούκος.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο Δημήτρης Γόντικας, μέλος της ΚΕ το ΚΚΕ, η Διαμάντω Μανωλάκου, μέλος της ΚΕ και βουλευτής του ΚΚΕ, όπως και ο Νίκος Εξαρχος, βουλευτής του ΚΚΕ.

Στο άνοιγμα της εκδήλωσης η Κατερίνα Μιχαλιού, μέλος της ΕΠ, ανέφερε ότι αυτή τη χρονιά αναδεικνύονται ακόμη πιο επίκαιρα τα διδάγματα από τη δράση του ΔΣΕ, δίνοντάς μας πείρα για τη σημερινή σκληρή ταξική πάλη. Από την επίθεση στον εργάσιμο χρόνο και τις ανυπολόγιστες καταστροφές, από τις εγκληματικές πυρκαγιές και στην Ηπειρο έως και τη γενοκτονία του Παλαιστικού λαού, όλα εντάσσονται στους ανταγωνισμούς για τα κέρδη και τα συμφέροντα των καπιταλιστών. Ενώ σημείωσε πως από την εκδήλωση στάλθηκε και πάλι το μήνυμα ότι οι κομμουνιστές δεν τρομοκρατούνται, όπως επιχειρήθηκε να γίνει, με επίθεση ομάδας φασιστών σε κλιμάκιο του Κόμματος που προπαγάνδιζε την εκδήλωση (βλ. και δίπλα θέμα).

Στη συνέχεια πήρε τον λόγο για την παρουσίαση του κεντρικού θέματος της εκδήλωσης, τον θεσμό του Πολιτικού Επιτρόπου στον ΔΣΕ, η Φιλιώ Τόλια, Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας και συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΕ. Με πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία η ομιλήτρια ανέδειξε τον αναντικατάστατο ρόλο του ΚΚΕ στην καθοδήγηση του ΔΣΕ και της ταξικής πάλης και παρουσίασε τον ρόλο των Πολιτικών Επιτρόπων του ΔΣΕ, οι οποίοι καλούνταν να διοχετεύουν τις αποφάσεις του ΚΚΕ στα τμήματα και τους μαχητές, έχοντας την κύρια ευθύνη για την υλοποίησή τους, όπως και για τη διαμόρφωση συνειδητών μαχητών και μαχητριών που ήξεραν για τι παλεύουν και πώς να το κάνουν:

«Βασική τομή στην οργάνωση στον ΔΣΕ ήταν η καθιέρωση του Πολιτικού Επιτρόπου σε όλη τη Διοικητική Ιεραρχία από το Γενικό Αρχηγείο μέχρι και τη Διμοιρία», σημείωσε μεταξύ άλλων, αναφέροντας πως η πρόταξη του θεσμού του στρατιωτικού πολιτικού καθοδηγητή ακολούθησε το πρότυπο του Κόκκινου Στρατού που υιοθετήθηκε και δοκιμάστηκε σε όλους σχεδόν τους επαναστατικούς, αντιστασιακούς στρατιωτικούς σχηματισμούς και τα απελευθερωτικά κινήματα. Στον ΔΣΕ έως το τέλος του Εμφυλίου οι ονομασμένοι με διατάγματα αξιωματικοί Πολιτικοί Επίτροποι ξεπερνούσαν τις 2500, ανάμεσά τους πάνω από 250 γυναίκες.

«Η καθιέρωση της θέσης του Πολιτικού Επιτρόπου σε όλες τις βαθμίδες του στρατεύματος άνοιξε νέους ορίζοντες στην οργάνωση του ΔΣΕ», ανέφερε και πρόσθεσε: «Η πολιτική δουλειά ασκούνταν από τους Πολιτικούς Επιτρόπους με την κύρια ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας και απλωνόταν και αναπτύσσονταν σε όλους τους τομείς της ζωής και της δράσης του ΔΣΕ. Ο πόλεμος που διεξαγόταν ήταν πρωτίστως ιδεολογικός και η ηγεσία επιδίωκε στην πράξη να πείσει για την υπεροχή της. Με συστηματική προσπάθεια επεδίωκε από τη μια να διαμορφώσει τις συνειδήσεις και να αναπτερώσει το ηθικό των μαχητών και οπαδών του ΔΣΕ και από την άλλη να καταρρακώσει το ηθικό του αντιπάλου, αλλά και να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό.

Βασικοί άξονες των καθηκόντων του ΠΕ αποτελούσαν α) η ιδεολογική διαπαιδαγώγηση με τους σκοπούς και τα καθήκοντα ενός ταξικού πολέμου, β) η επαγρύπνηση, γ) η πειθαρχία και η περιφρούρηση του στρατού, δ) ζητήματα των μαχητών και στελεχών του στρατού, ε) ο επισιτισμός και εφοδιασμός του ΔΣΕ, ζ) ο ρουχισμός, η υπόδηση, ε) η υγειονομική περίθαλψη, ζ) η συμπεριφορά και φροντίδα προς τον μαχητή.

Στη δική του δικαιοδοσία υπαγόταν η εκπαίδευση και η διαφώτιση. Παρά τις τεράστιες δυσκολίες, η δουλειά οργανωνόταν με χρήση όλων των μέσων που υπήρχαν εκείνη την εποχή. Με καθημερινό δελτίο ειδήσεων, εφημερίδες, ραδιοφωνικό σταθμό, ποικίλες προκηρύξεις και τρικ και πάνω απ' όλα με προσωπική επαφή, διαλέξεις και ομιλίες. Το διαφωτιστικό υλικό προετοιμαζόταν από ανθρώπους που συμμετείχαν ταυτόχρονα στην ένοπλη πάλη. (...)

Ουσιαστικό στοιχείο της δουλειάς των ΠΕ υπήρξαν η οργάνωση της δημοκρατικής συνέλευσης της διμοιρίας, φροντίζοντας να συνέρχεται τακτικά, να γίνεται συζήτηση πάνω σε όλα τα ζητήματα που απασχολούσαν τους μαχητές, και οι συνεδριάσεις κομματικών οργανώσεων (πυρήνων) κατά διμοιρία».

Στην ομιλία έγιναν ιδιαίτερες αναφορές σε πρόσωπα και Πολιτικούς Επιτρόπους που έδρασαν στην περιοχή της Ηπείρου και της Δυτικής Μακεδονίας, όπως και σε μάχες που είχαν καθοριστικό ρόλο για τον ΔΣΕ στην περιοχή. Ξεχωριστή αναφορά έγινε στον ρόλο της στήριξης των μαχητριών και της θεσμοθέτησης του ρόλου της βοηθού Πολιτικού Επιτρόπου που είχε σημαντική συμβολή σ΄αυτό.

«Εχοντας θετικά αποτελέσματα από την καθιέρωση του Πολιτικού Επιτρόπου στον ΔΣΕ και καθώς ο ΔΣΕ στο 1/4 αποτελούταν από γυναίκες τον Φεβρουάριο του 1948» εξήγησε η ίδια, «στη γυναικεία σύσκεψη στο χωριό Λυκόρραχη ανακοινώνεται η απόφαση για την ανάπτυξη της ιδιαίτερης δουλειάς στις γυναίκες του ΔΣΕ με τη θεσμοθέτηση βοηθού ΠΕ, υπεύθυνων γυναικών από το ΓΑ έως τη διμοιρία. Αμέσως μετά τοποθετήθηκαν γυναικεία στελέχη του ΔΣΕ σε όλα τα τμήματα. Η λύση αυτή ήταν καινοτόμα και σοφή, επειδή τα προβλήματα της γυναικείας φύσης ήταν αδύνατον να αγνοηθούν και δεν επιδέχονταν αυστηρά στρατιωτικής λύσης. Οι μορφές και τρόποι παρέμβασης πέραν της προσωπικής επαφής ήταν οι ενδεδειγμένες: συζητήσεις, συσκέψεις, συνελεύσεις, άμιλλα».

Την Κυριακή το πρωί ακολούθησε η επίσκεψη στον χώρο του νοσοκομείου του ΔΣΕ, στον Γράμμο, και στο νεκροταφείο που αποκαλύφθηκε πρόσφατα. Δεκάδες μέλη του Κόμματος και της ΚΝΕ, αλλά και πολλοί νέοι και νέες που παραθερίζουν στην περιοχή, συμμετείχαν στην ξενάγηση που έγινε στους διάφορους χώρους του νοσοκομείου από τον Δημήτρη Γόντικα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. Με δέος και μεγάλο σεβασμό αντίκρισαν το μεγαλείο του ΔΣΕ που μπόρεσε να δημιουργήσει και να λειτουργήσει αυτή την υποδομή, αλλά και την τεράστια προσπάθεια του κόμματος σήμερα, να αναδείξει και να συντηρήσει αυτούς τους χώρους. Πολλοί ήταν αυτοί που εκδήλωσαν την επιθυμία και την ανάγκη να ξαναεπισκεφτούν τον χώρο. Οι διήμερες εκδηλώσεις έκλεισαν με τη δέσμευση της ΕΠ, να γίνει ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια να γνωρίσουν οργανωμένα περισσότεροι σύντροφοι και νέοι τους χώρους του μουσείου και του νοσοκομείου. Να γίνει η δράση του ΔΣΕ, ακόμη περισσότερο, πηγή διδασκαλίας και έμπνευσης για τον σημερινό ταξικό αγώνα.