Με φόντο τον ελλιμενισμό βρετανικού αεροπλανοφόρου στην Αυστραλία, μετά από σχεδόν 30 χρόνια, έγιναν την περασμένη βδομάδα οι διαβουλεύσεις των υπουργών Εξωτερικών και Αμυνας Αυστραλίας και Βρετανίας, Πένι Γουόνγκ, Ρίτσαρντ Μαρλς, Τζον Χέιλι και Ντέιβιντ Λάμι αντίστοιχα, στο Σίδνεϊ, που μεταξύ άλλων σφράγισε και ειδική συμφωνία που υπέγραψαν οι δύο πλευρές για την αναβάθμιση του στόλου υποβρυχίων των αυστραλιανών Ενόπλων Δυνάμεων, στο πλαίσιο του αντίστοιχου πυλώνα της AUKUS, του τριμερούς σχήματος που συγκρότησαν Αυστραλία, Βρετανία και ΗΠΑ το 2021.

Το Κοινό Ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά τη συνάντησή των υπουργών χαρακτηρίζει τον σημερινό κόσμο ήδη «πιο επικίνδυνο και πιο απρόβλεπτο» σε σχέση με τον Δεκέμβρη του 2024 όταν και συναντήθηκαν τελευταία φορά, ξεχωρίζοντας μεταξύ άλλων την «αυξημένη σημασία» που αποκτά η συνεργασία τους και ειδικά η ανάγκη να γίνει «στενότερη στον Ινδο-Ειρηνικό».

Εκτιμώντας ότι «η ασφάλεια, η ανθεκτικότητα και η ευημερία των περιοχών του Ινδο-Ειρηνικού και του ευρωατλαντικού χώρου διασυνδέονται» και, με έμμεσες πλην σαφείς αναφορές σε κινήσεις που εντείνει η Κίνα (και ενώ βέβαια μεγαλώνει και ο προβληματισμός συμμάχων των ΗΠΑ για χειρισμούς της Ουάσιγκτον με σύνθημα το «Κάνουμε την Αμερική μεγάλη ξανά»), οι δύο χώρες «δεσμεύονται να συνεχίσουν να επεκτείνουν προσπάθειες για τη διαφύλαξη κανόνων και αρχών που έχουν συμφωνηθεί διεθνώς και για τον σεβασμό της κυριαρχίας (...) συμφωνώντας στην ανάγκη για τον σχηματισμό ενός κόσμου που τον χαρακτηρίζει η συμμόρφωση σε κανόνες και αρχές, όχι η ισχύς ή ο εκφοβισμός».

Ετσι, οι δύο πλευρές τονίζουν ότι «θα ενισχύσουν περαιτέρω τη συνεργασία τους, διμερώς αλλά και με περιφερειακούς εταίρους, για να διασφαλιστεί ένας ειρηνικός, σταθερός και ευήμερος Ινδο-Ειρηνικός», περιγράφοντας την «αφοσίωσή τους στον Ινδο-Ειρηνικό» ως περιοχή «σημαντική για τη διαμόρφωση μιας ευνοϊκής στρατηγικής ισορροπίας στην περιοχή».

Λονδίνο και Καμπέρα κάνουν λόγο για ένα «γεωστρατηγικό περιβάλλον που χειροτερεύει», εκφράζοντας ρητά την «ισχυρή τους αντίθεση στις επιθετικές και αποσταθεροποιητικές ενέργειες του Λιμενικού της Κίνας, πολεμικών σκαφών και ναυτικής πολιτοφυλακής στη Νότια Κινεζική Θάλασσα (...) θέτοντας σε κίνδυνο ζωές και δημιουργώντας κινδύνους λανθασμένων υπολογισμών και κλιμάκωσης», και συμφώνησαν σε συνέχιση της συνεργασίας για «στήριξη της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας και των υπερπτήσεων στην περιοχή, περιλαμβανομένης της συμμετοχής σε κοινές ασκήσεις».

Ακόμα, δεν παρέλειψαν να εκφράσουν «ανησυχία για την κατάσταση στην Ανατολική Κινεζική Θάλασσα» αλλά και για την Ταϊβάν, «ανησυχία για τις αποσταθεροποιητικές» - όπως τις περιγράφουν - «στρατιωτικές ασκήσεις της Κίνας γύρω από αυτήν», αναγγέλλοντας ξεκάθαρα «εμβάθυνση των σχέσεων (σ.σ. αυτοτελώς) με την Ταϊβάν στον οικονομικό, εμπορικό, επιστημονικό, τεχνολογικό και πολιτιστικό τομέα».

Εξίσου ενδεικτικό του εύρους της διμερούς στρατιωτικής συνεργασίας είναι και το ότι η συμφωνία για την αναβάθμιση του στόλου υποβρυχίων της Αυστραλίας θα αφορά τις επόμενες πέντε ολόκληρες δεκαετίες, με θέμα την «περιεκτική συνεργασία για τον σχεδιασμό, την οικοδόμηση, τη λειτουργία, συντήρηση και διάθεση των (πυρηνοκίνητων) υποβρυχίων μας τύπου SSN - AUKUS. Τη στήριξη ανάπτυξης του προσωπικού, του εργατικού δυναμικού, των υποδομών και των τακτικών συστημάτων που απαιτεί το πρόγραμμα πυρηνοκίνητων υποβρυχίων της Αυστραλίας. Των αυξημένων ελλιμενισμών και της τακτικής παρουσίας ενός βρετανικού υποβρυχίου Astute Class» στη στρατιωτική βάση Stirling, στη δυτική Αυστραλία.

Σημειωτέον, η συνάντηση των υπουργών πραγματοποιήθηκε ενώ το «Prince of Wales» έγινε το πρώτο βρετανικό αεροπλανοφόρο που ελλιμενίστηκε στην Αυστραλία από το 1997, στο πλαίσιο και της οκτάμηνης αποστολής του που άρχισε τον περασμένο Μάρτη, με προορισμό τον Ινδο-Ειρηνικό και συγκεκριμένα την Ιαπωνία (όπου θα βρεθεί Αύγουστο και Σεπτέμβρη), επιδεικνύοντας τη «συνεχιζόμενη δέσμευση της Βρετανίας να αυξήσει τη διαλειτουργικότητά της με την Αυστραλία στον Ινδο-Ειρηνικό, μετά και τις σημαντικές της συνεισφορές στις ασκήσεις "Pitch Black" και "Predator's Run" το 2024». Το επόμενο διάστημα οι δύο χώρες ξεχωρίζουν και «μελλοντικές ευκαιρίες στην Αυστραλία και την ευρύτερη περιοχή» για «τη σταθερή ανάπτυξη αυστραλιανών πολεμικών σκαφών περιπολίας ανοιχτής θάλασσας».

Το βρετανικό αεροπλανοφόρο άλλωστε συμμετείχε σε μέρος της άσκησης «Talisman Sabre», που ξεκίνησε στις 13 Ιούλη και διεξάγεται μέχρι την προσεχή Δευτέρα 4 Αυγούστου, φέτος με μεγαλύτερη συμμετοχή από κάθε άλλη φορά. Πρόκειται για γυμνάσια που πραγματοποιούν οι ΗΠΑ και η Αυστραλία από το 2005 και τα οποία φέτος γίνονται με τη συμμετοχή άνω των 40.000 στρατιωτικών από 19 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Καναδά, Φίτζι, Γαλλίας, Γερμανίας, Ινδίας, Ινδονησίας, Ιαπωνίας, Ολλανδίας, Νέας Ζηλανδίας, Νορβηγίας, Παπούας Νέας Γουινέας, Φιλιππίνων, Νότιας Κορέας, Σιγκαπούρης, Ταϊλάνδης, Τόνγκα και Βρετανίας.

Οταν τον Μάρτη το «Prince of Wales» ολοκλήρωνε τις ετοιμασίες για την αναχώρησή του από τη Βρετανία (φορτωμένο με μαχητικά αεροσκάφη F-35), ο Κάρολος το επισκέφτηκε για να συναντηθεί με το πλήρωμά του, σε μια κίνηση που Βρετανός μονάρχης είχε να κάνει εδώ και περίπου 40 χρόνια, «υπογραμμίζοντας τη σημασία και το εύρος της επιχείρησης του αεροπλανοφόρου με βάση το Πόρτσμουθ», όπως σημείωνε επίσημη ανακοίνωση τότε.

Το δε υπουργείο Αμυνας της Ιαπωνίας, αναγγέλλοντας στα τέλη του Ιούνη ότι το «Prince of Wales» αναμένεται στη χώρα, έσπευσε να τονίσει πόσο «ολοένα και πιο σοβαρό και αβέβαιο έχει γίνει το περιβάλλον ασφαλείας γύρω από την Ιαπωνία» και ότι το Τόκιο καλωσορίζει το αεροπλανοφόρο, που δείχνει τη «δέσμευση της Βρετανίας να συνεισφέρει στην ειρήνη και τη σταθερότητα της περιφέρειας» του Ινδο-Ειρηνικού.