Η προγραμματισμένη συζήτηση τη Δευτέρα στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, με αντικείμενο τις αλλαγές στο σύστημα πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση και το «Εθνικό Απολυτήριο», έρχεται να ενισχύσει τα σχέδια της κυβέρνησης που έχουν αποτυπωθεί στο πρόγραμμά της και στις προγραμματικές δηλώσεις της, σχέδια που με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσουν σε ένα πολύ πιο σκληρό και ανταγωνιστικό Λύκειο, σε μια διαδικασία πρόσβασης ακόμα πιο δαπανηρή απ' ό,τι είναι σήμερα κι όλα αυτά σε ένα πλαίσιο πολυκατηγοριοποίησης των τύπων σχολείων και των απολυτηρίων που προσφέρουν.

Να σημειωθεί δε ότι η συνεδρίαση της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων για το θέμα γίνεται μετά από αίτημα του ΠΑΣΟΚ, που έσπευσε σαν «λαγός» να ζητήσει συζήτηση για το «Εθνικό Απολυτήριο» και την πρόσβαση, αίτημα που έκανε δεκτό η ΝΔ, αποτυπώνοντας τις κοινές στοχεύσεις των κομμάτων, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις τους.

Την ίδια στιγμή, η επερχόμενη Σύνοδος των Πρυτάνεων που ξεκινά τη Δευτέρα και θα ολοκληρωθεί στις 11 Ιούλη παρουσία της υπουργού Παιδείας, έχει εντάξει επίσης το ζήτημα της πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση στις θεματικές των συζητήσεών της, δείχνοντας πως η κυβέρνηση «ζυμώνει» πια «στα γεμάτα» το «Εθνικό Απολυτήριο», με προοπτική να φέρει σχετικό νομοσχέδιο τους επόμενους μήνες.

Με βάση τα όσα έχει πει μέχρι τώρα η ΝΔ για το «Εθνικό Απολυτήριο»: Θα συνυπολογίζονται οι βαθμοί και των τριών τάξεων του Λυκείου για την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση, με ειδικό συντελεστή ανά τάξη (μικρότερο στην Α' Λυκείου και η βαρύτητα θα ανεβαίνει στη Β' και πάλι στη Γ') και στη συνέχεια θα ακολουθούν οι πανελλαδικές εξετάσεις, που θα συνυπολογίζονται στον βαθμό πρόσβασης με τον δικό τους συντελεστή. Αντίστοιχη συζήτηση επίσης για συνυπολογισμό των βαθμών του Λυκείου στο σύστημα πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση είχε ανοίξει και ο ΣΥΡΙΖΑ τον καιρό που ήταν κυβέρνηση.

Τα επιχειρήματα που συνοδεύουν αυτήν την πρόσδεση ολόκληρου του Λυκείου στην πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση, είναι να μην κρίνεται όλη η προσπάθεια των μαθητών από μια τρίωρη εξέταση σε κάθε μάθημα, από μια φωτογραφία της στιγμής. Στο πλαίσιο αυτό διαρρέεται από την κυβέρνηση ότι εξετάζεται η ενίσχυση του ρόλου της Τράπεζας Θεμάτων στις εξετάσεις του Λυκείου και αναζητούνται τρόποι για γίνει όσο το δυνατόν πιο αντικειμενική η βαθμολόγηση στο Λύκειο. Αυτά όμως σημαίνουν ότι μπορεί να οδηγηθούμε σε ένα σύστημα όπου οι πανελλαδικές εξετάσεις θα... τριπλασιαστούν!

Δηλαδή, αν σήμερα οι πανελλαδικές εξετάσεις σημαίνουν στην καλύτερη των περιπτώσεων φροντιστήριο από τη Β' Λυκείου, με το «Εθνικό Απολυτήριο» τα φροντιστήρια θα πολλαπλασιαστούν, αφού θα αφορούν όλα τα μαθήματα της κάθε τάξης συν τις πανελλαδικές! Η προετοιμασία θα ξεκινάει από το Δημοτικό και το Γυμνάσιο, προκειμένου να μη μένουν κενά που θα αποτυπώνονται στους βαθμούς του Λυκείου. Η πίεση προς μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς θα εκτιναχθεί, το Λύκειο θα γίνει ατέλειωτος Γολγοθάς και οι ταξικοί φραγμοί θα πολλαπλασιαστούν, σπρώχνοντας πρόωρα ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό μαθητών εκτός της γενικής Εκπαίδευσης.

Παράλληλα, η θεσμοθέτηση από φέτος του Διεθνούς Απολυτηρίου (International Baccalaureate - IB) σε δημόσια σχολεία έρχεται να προσθέσει έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα της ταξικής διαφοροποίησης και εμπορευματοποίησης της γνώσης, στην ένταση της κατηγοριοποίησης σχολείων και αποφοίτων.

Η συζήτηση για το «Εθνικό Απολυτήριο» κάθε άλλο παρά νέα είναι. Αντίθετα, αποτελεί σταθερό μοτίβο των μεταρρυθμίσεων από τη δεκαετία του '90, με στόχο την εδραίωση ενός ακόμη πιο ανταγωνιστικού και εξετασιοκεντρικού σχολείου.

Η αρχή έγινε επί υπουργίας Γεράσιμου Αρσένη το 1997. Η περιβόητη «Μεταρρύθμιση Αρσένη» κατάργησε τις δέσμες και καθιέρωσε ένα πρώτο, σκληρό σύστημα «Εθνικού Απολυτηρίου», με πανελλαδικές εξετάσεις σε 14 μαθήματα στη Β' και Γ' Λυκείου. Το σύστημα αυτό προκάλεσε μαζικές αντιδράσεις, ένα από τα μεγαλύτερα κύματα μαθητικών καταλήψεων των τελευταίων δεκαετιών, που ανέδειξε τις απάνθρωπες συνέπειές του και το οδήγησε να αποτύχει παταγωδώς.

Μετά από δύο χρόνια, με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ ακόμα, τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα μειώθηκαν σε 9 και από το 2005 με κυβέρνηση ΝΔ, μειώθηκαν σε 6, με παράλληλη κατάργηση των εξετάσεων στη Β' Λυκείου και κατάργηση επίσης της δυνατότητας κατοχύρωσης βαθμολογίας. Ετσι, οι υποψήφιοι που αποφάσιζαν να ξαναδώσουν εξετάσεις και την επόμενη χρονιά, έπρεπε να ξαναδώσουν όλα τα μαθήματα από την αρχή χωρίς να μπορούν να κρατήσουν εκείνα στα οποία πέτυχαν καλούς βαθμούς.

Η κυβέρνηση της ΝΔ, επίσης, στα μέσα της δεκαετίας του 2000, έφερε και τη «βάση του 10» ως προϋπόθεση για την εισαγωγή στην Ανώτατη Εκπαίδευση (μια πιο χοντροκομμένη εκδοχή της σημερινής Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής - ΕΒΕ) που αποψίλωσε πάρα πολλά επαρχιακά Τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ τότε από εισαχθέντες. Η «βάση του 10» καταργήθηκε το 2010 για να επανέλθει τα τελευταία χρόνια πάλι από τη ΝΔ με τη μορφή της ΕΒΕ.

Από το 2013 μέχρι το 2018 οι συγκυβερνήσεις με κορμό πρώτα τη ΝΔ και μετά τον ΣΥΡΙΖΑ επέφεραν κάποιες αλλαγές στις κατευθύνσεις και τα πεδία, έφεραν την Τράπεζα Θεμάτων στο Λύκειο, μείωσαν τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα σε 4 (ή πέντε για το ξεκλείδωμα ενός ακόμα πεδίου). Αυτήν την περίοδο επί υπουργίας Κ. Αρβανιτόπουλου της ΝΔ, άρχισε έντονα και η συζήτηση για τριπλές, πανελλαδικού τύπου εξετάσεις και στις τρεις τάξεις του Λυκείου, που δεν εφαρμόστηκε μεν, συνεχίστηκε όμως να ζυμώνεται και από τον ΣΥΡΙΖΑ και τον υπουργό Κ. Γαβρόγλου, στο όνομα του «να μην κρίνονται όλα από την τρίωρη εξέταση των πανελλαδικών», όπως λέει και σήμερα η κυβέρνηση. Ειδικά με τον ΣΥΡΙΖΑ δε, ήρθε τότε η άλλη μεγάλη αλλαγή της μετατροπής της Γ' Λυκείου σε προπαρασκευαστικό έτος για τις εξετάσεις, με εξοβελισμό από αυτήν κάθε ίχνους γενικής παιδείας, που συνεχίζεται έως σήμερα, με την προσθήκη από την πλευρά της ΝΔ της κοροϊδίας που λέγεται «κόντρα μάθημα» στην Γ' Λυκείου, δηλαδή ενός μαθήματος από άλλη κατεύθυνση στο οποίο δεν δίνει κανείς σημασία σε μια τάξη που έχει καταντήσει να μοιάζει με φροντιστήριο.

Ολα αυτά τα χρόνια, κάθε κυβέρνηση υποσχόταν λιγότερα φροντιστήρια, πάταξη της παπαγαλίας, ενίσχυση της κριτικής ικανότητας, δικαιότερο σύστημα, αναβάθμιση του Λυκείου και του επιπέδου των εισαχθέντων στην Ανώτατη Εκπαίδευση κ.λπ. Ομως τα επιχειρήματα όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων που συνόδευσαν τις αλλαγές στο σύστημα πρόσβασης έχουν τσαλακωθεί, έχουν διαψευσθεί από την ίδια τη ζωή.

Τελικά, καταλήξαμε να έχουμε σήμερα ένα σύστημα σχεδόν ίδιο με εκείνο των δεσμών της δεκαετίας του '80 και του '90, χωρίς όμως δυνατότητα κατοχύρωσης βαθμολογίας και με την ΕΒΕ να κλείνει την πρόσβαση σε Τμήματα σε χιλιάδες υποψήφιους. Η παπαγαλία καλά κρατεί, το Λύκειο είναι ακόμα πιο υποβαθμισμένο και απαξιωμένο, το άγχος για τους υποψηφίους των εξετάσεων και τις οικογένειές τους είναι κάθε χρόνο «στο κόκκινο», όσο για τα φροντιστήρια, σε κάθε αλλαγή που έρχονταν «έτριβαν τα χέρια τους», προσάρμοζαν τα προγράμματά τους και αύξαναν πελατεία. Η θεσμοθέτηση δε από την κυβέρνηση του «ψηφιακού φροντιστηρίου» (που απευθύνεται στους πλέον αδύναμους, οι οποίοι όμως είναι αυτοί που χρειάζονται τη διά ζώσης βοήθεια) είναι μια παραδοχή πως το Λύκειο, ό,τι και να κάνουν, δεν φτάνει για να προετοιμάσει τους μαθητές για τις εξετάσεις.

Δεν αναμένεται λοιπόν κάτι καλύτερο με το «Εθνικό Απολυτήριο» που σχεδιάζει η κυβέρνηση. Το ακριβώς αντίθετο! Η διαδικασία της πρόσβαση θα γίνει πιο σκληρή, το Λύκειο θα χάσει κάθε νόημα σχολείου και θα μετατραπεί σε ένα διαρκές εξεταστήριο και η οικονομική αφαίμαξη των οικογενειών θα διογκωθεί.

Υπάρχει ένα νήμα όμως όλα αυτά τα χρόνια, που μπορεί να δώσει απάντηση κι ελπίδα: Είναι οι μεγάλες μαθητικές κινητοποιήσεις απέναντι σε κάθε νομοσχέδιο που ερχόταν για να κάνει τη ζωή τους δυσκολότερη, χωρίς να τους προσθέτει τίποτα σε γνώση και χαρά για το σχολείο. Είναι το σύνθημά τους η σύγχρονη απαίτηση που προβάλλουν διαχρονικά για «σχολείο να μορφώνει, όχι να εξοντώνει»! Είναι οι γονείς κι οι εκπαιδευτικοί που ορθώνουν φραγμούς στα αντιεκπαιδευτικά σχέδια, που αντιδρούν στην πολυτυπία, στα σχολεία και τα απολυτήρια διαφορετικών ταχυτήτων, τα οποία τελικά καταλήγουν να διαχωρίζουν ταξικά τους μαθητές προσφέροντας γνώσεις αποσπασματικές και με το σταγονόμετρο ανάλογα με την τσέπη τους.

Ολοι αυτοί έχουν ήδη πει «όχι» στο «Εθνικό Απολυτήριο», στα σχέδια που κατά καιρούς έχουν εμφανιστεί όπως και σε αυτό που θέλει τώρα να φέρει η κυβέρνηση της ΝΔ.

Το ΚΚΕ παράλληλα, στο πλαίσιο της θέσης του για το σχολείο των σύγχρονων αναγκών και δυνατοτήτων της εποχής μας προτείνει και σήμερα ουσιαστικά μέτρα ανακούφισης για τις λαϊκές οικογένειες και την πρόσβαση των μαθητών, έχει επανειλημμένα καταθέσει αυτές τις προτάσεις του στη Βουλή τα τελευταία χρόνια αλλά έχουν απορριφθεί από τα άλλα κόμματα. Εχει μιλήσει για ένα σύστημα πρόσβασης σήμερα, με απεριόριστη δυνατότητα πολλαπλών επιλογών προτίμησης, με δικαίωμα επανάληψης της διαδικασίας όσες φορές επιθυμούν οι υποψήφιοι, με δυνατότητα κατοχύρωσης βαθμολογίας μαθημάτων και για τις επόμενες χρονιές.

Δίνει λοιπόν όλες του τις δυνάμεις για να δυναμώσει αυτός ο αγώνας, που απορρίπτει το «Εθνικό Απολυτήριο» κι όλα τα σχέδια για ακόμα πιο σκληρό κι απάνθρωπο Λύκειο, για να ανοίξει η συζήτηση για το σύγχρονο σχολείο της δημιουργίας που έχουμε ανάγκη σήμερα.