Μέσα σε κλίμα συγκίνησης και δέους για τους αλύγιστους, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή ο ιστορικός περίπατος που διοργάνωσε η Πανελλήνια Ενωση Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου στο Λαύριο, με μεγάλη συμμετοχή απογόνων Μακρονησιωτών και φίλων της ΠΕΚΑΜ, με θέμα «78 χρόνια από την έναρξη της λειτουργίας του κολαστηρίου της Μακρονήσου. Βαδίζουμε στους δρόμους του Λαυρίου, στα χνάρια που άφησαν οι Μακρονησιώτες ήρωες».

Ο περίπατος ξεκίνησε από το νότιο λιμάνι του Λαυρίου, όπου ο Β. Μόσχος, μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, αναφέρθηκε στη συγκρότηση των ταγμάτων της Μακρονήσου. Στο σημείο αυτό ήταν εγκατεστημένο το Μεταγωγών, απ' όπου και μεταφέρονταν με καΐκια οι στρατευμένοι και οι πολιτικοί κρατούμενοι στη Μακρόνησο.

Η ξενάγηση συνεχίστηκε στο εμβληματικό μνημείο της Μάνας, έργο του γλύπτη Μιχάλη Κάσση, όπου ο Β. Μόσχος αναφέρθηκε στον συμβολισμό του έργου και του ρόλου της γυναίκας, αδελφής, μάνας στην αντοχή και στην αλύγιστη στάση των ηρώων Μακρονησιωτών για να μην υπογράψουν δήλωση μετανοίας.

Ακολούθησε προσκλητήριο νεκρών και κατάθεση στεφάνων από την Μ. Αποστολάκου, εκ μέρους του ΔΣ της ΠΕΚΑΜ, τον Γιάννη Ανανιάδη, μέλος της ΤΕ Μεσογείων - Λαυρεωτικής του ΚΚΕ, τον Γ. Κωστάλα, μέλος του ΣΠ Αττικής της ΚΝΕ, και τους Κ. Πόγκα και Α. Μέντη εκ μέρους του Παραρτήματος ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Λαυρίου.

Επόμενος σταθμός ήταν το Πνευματικό Κέντρο Λαυρίου, πρώην 2ο Δημοτικό Λαυρίου, όπου ο Β. Μόσχος αναφέρθηκε στη Μεγάλη Σφαγή του ΑΕΤΟ (29/2-1/3/1948) και στις αιτίες που την προκάλεσαν, όταν δηλαδή μαινόταν ο εμφύλιος και οι στρατιωτικοί ταγοί της αστικής εξουσίας ήθελαν πάση θυσία να κάμψουν το φρόνημα των αλύγιστων στρατιωτών του ΑΕΤΟ (Κόκκινο Τάγμα), που παρά τα βασανιστήρια αρνούνταν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης του ΚΚΕ.

Μετά το μακελειό, ακολούθησε η σύλληψη των δήθεν στασιαστών του ΑΕΤΟ, η μεταφορά και παραμονή τους στο κτίριο αυτό (2ο Δημοτικό Σχολείο) και η δίκη τους ξεκίνησε την άνοιξη του 1948 στο Εκτακτο Στρατοδικείο, στην τότε αίθουσα της Φιλαρμονικής «ΕΥΤΕΡΠΗ», που ήταν ο επόμενος σταθμός του περιπάτου.

Στο κτίριο αυτό, που σήμερα επισκευάζεται από τον δήμο μετά από αίτημα και της ΠΕΚΑΜ, ο Β. Μόσχος αναφέρθηκε στα γεγονότα της δίκης - παρωδίας των κρατουμένων Μακρονησιωτών.

Ο ιστορικός περίπατος κατέληξε στο Νεκροταφείο του Λαυρίου, όπου η ΠΕΚΑΜ τοποθέτησε πανό με τα ονόματα των 48 νεκρών Μακρονησιωτών που τάφηκαν στο Νεκροταφείο Λαυρίου. Ο Β. Μόσχος αναφέρθηκε σε όλους αυτούς τους αλύγιστους που άφησαν την τελευταία τους πνοή μετά από φρικτά βασανιστήρια στο θανατονήσι της Μακρονήσου και «έμειναν» στη γη του Λαυρίου. Ειδικά αναφέρθηκε στις εμβληματικές μορφές των «αμετανόητων», των «αδήλωτων» Δ. Τατάκη και Γ. Σαμπατάκου, που η αλύγιστη στάση τους απέναντι στους βασανιστές τους έγινε πηγή αντοχής και έμπνευσης για τους υπόλοιπους Μακρονησιώτες ήρωες.

Κλείνοντας και ανακεφαλαιώνοντας, ο Β. Μόσχος τόνισε ότι το αστικό κράτος χρησιμοποίησε βία, εκφοβισμούς, διώξεις αγωνιστών και κομμουνιστών της περιόδου 1941-1949 γιατί έβλεπε ότι έχανε την εξουσία και έπρεπε πάση θυσία να αντιστρέψει αυτήν την κατάσταση. Τέλος τόνισε: «Η Μακρόνησος είναι ένα σημαντικό μέγεθος κυρίως ως πεδίο της ταξικής πάλης. Από τη μια μεριά ως απόδειξη της βαρβαρότητας και της απουσίας αναστολών, όταν η αστική τάξη υπερασπίζεται τον εαυτό της και από την άλλη ως αγώνας, ως άθλος, ως προεργασία, ως παράδειγμα ενός άλλου κόσμου της αλληλεγγύης, της συντροφικότητας, ενός κόσμου χωρίς εκμετάλλευση».

Στη συνέχεια οι συμμετέχοντες, μέλη και φίλοι της ΠΕΚΑΜ, τραγούδησαν το «Πέσατε θύματα» και έδωσαν υπόσχεση, τιμώντας τους νεκρούς και όλους τους αγωνιστές της Μακρονήσου, να συνεχίσουν τον αγώνα τους μαζί με όλο το εργατικό και λαϊκό κίνημα.

Τέλος διαβάστηκε η ανακοίνωση του ΔΣ της ΠΕΚΑΜ για τις εξελίξεις στην Παλαιστίνη και δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στον αγώνα των απογόνων των Μακρονησιωτών και φίλων της ΠΕΚΑΜ κατά του σημερινού προσώπου του ιμπεριαλισμού στα μέτωπα του πολέμου και στην απαίτηση για τερματισμό τους καθώς και για την απεμπλοκή της χώρας μας από τους πολέμους των ΕΕ, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ.