Σάββατο 6 Απρίλη 2024 - Κυριακή 7 Απρίλη 2024
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 43
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Ο ΑΣΤΕΡΟΕΙΔΗΣ ΜΠΕΝΟΥ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ
Με συστατικά ακόμη και πριν σχηματιστεί ο Ηλιος!

Το δοχείο που έριξε το OSIRIS-Rex στη Γη επιστρέφοντας από τον Μπενού, έγινε εφικτό τελικά να ανοιχτεί χωρίς να μολυνθεί το μάζας 121,6 γραμμαρίων δείγμα υλικού του αστεροειδούς
Το δοχείο που έριξε το OSIRIS-Rex στη Γη επιστρέφοντας από τον Μπενού, έγινε εφικτό τελικά να ανοιχτεί χωρίς να μολυνθεί το μάζας 121,6 γραμμαρίων δείγμα υλικού του αστεροειδούς
Οι μετεωρίτες είναι αγγελιοφόροι από τα βάθη του χρόνου, από την εποχή ακόμη που αστεροειδείς και κομήτες σχηματίζονταν παράλληλα με τον σχηματισμό του Ηλιου, από τα πρωτογενή υλικά του νέφους σκόνης και αερίων που γέννησαν το ηλιακό σύστημα. Ομως, τα μηνύματα που φέρνουν αλλοιώνονται από την τελική τους κατάληξη, τη συνάντηση με τη Γη και το καυτό πέρασμά τους μέσα από την ατμόσφαιρά της, πριν καταλήξουν στην επιφάνεια και μολυνθούν από το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον του πλανήτη μας. Ούτε διαθέτουν κάποια ετικέτα προέλευσης για να ξέρουμε από πού ακριβώς προέρχονται.

Γι' αυτό η αποστολή OSIRIS-Rex της NASA, όπως και αποστολές διαστημικών υπηρεσιών άλλων χωρών, προγραμματίστηκε να φέρει στη Γη ένα δείγμα υλικού αστεροειδούς, σε αποστειρωμένες συνθήκες, ώστε να εξεταστεί χωρίς να έχει υποστεί καμιά εξωτερική επίδραση. Εφερε, λοιπόν, δείγμα από τον Μπενού, έναν αστεροειδή ηλικίας 4,5 δισεκατομμυρίων ετών, που «έκλεψε» απ' αυτόν το 2020, σε μια σύντομη ομαλή επαφή με την επιφάνειά του. Δεν είναι ούτε το πρώτο ούτε το δεύτερο δείγμα αστεροειδούς που φτάνει στα γήινα εργαστήρια, είναι όμως το μεγαλύτερο, καθώς περιέχει 121,6 γραμμάρια αμόλυντου υλικού, από την αυγή του ηλιακού συστήματος.

Προς το παρόν υπάρχουν μόνο προκαταρκτικές αναλύσεις για το 1% αυτής της ποσότητας δείγματος, αλλά είναι αποκαλυπτικές, όπως φάνηκε από τις σχετικές επιστημονικές ανακοινώσεις που έγιναν πρόσφατα. Ο Μπενού έχει ένα παρελθόν μάλλον απρόσμενο. Πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, ήταν μέρος ενός μουλιασμένου στο νερό ουράνιου σώματος, που καταστράφηκε στην πορεία και κανείς δεν γνωρίζει τι απέγιναν τα άλλα κομμάτια του. Ενα σώμα που είχε «παλλόμενη» γεωλογική καρδιά και έβριθε από προβιοτικά οργανικά υλικά. Από πολλές πλευρές, αυτός ο χαμένος κόσμος του ηλιακού συστήματος θα έμοιαζε αρκετά με μικρογραφία της Γης πριν από την εμφάνιση της ζωής. «Ο Μπενού κυριολεκτικά φέρει τα δομικά υλικά της ζωής μέσα στα ορυκτά του», λέει η Λουίζα Πρέστον, αστροβιολόγος στο University College του Λονδίνου.


Μερικοί μικροσκοπικοί κόκκοι του δείγματος δείχνουν ότι η Οδύσσεια του Μπενού άρχισε πριν ανάψει ο Ηλιος. Αυτό σημαίνει ότι οι πλανητικοί επιστήμονες μπορούν να αξιοποιήσουν τις πληροφορίες που περιέχουν οι κόκκοι αυτοί, για να συναγάγουν την αρχική σύσταση του νέφους από το οποίο σχηματίστηκε το ηλιακό σύστημα. Να μάθουν αν η σκόνη που περιείχε προήλθε από ένα παλιότερο άστρο που διασκόρπισε ύλη του, ή από πολλές γενιές διαφορετικών τύπων άστρων.

Μέχρι στιγμής έχουν εντοπίσει δύο ευρείες κατηγορίες προηλιακών κόκκων. Πολλοί έχουν τη χημική υπογραφή άστρων μέσης έως χαμηλής μάζας, που βρίσκονταν στα τελευταία στάδια της ζωής τους και παρήγαν ισχυρούς αστρικούς ανέμους, σκορπώντας το μεγαλύτερο μέρος της ατμόσφαιράς τους στο βαθύ Διάστημα, δημιουργώντας νέφη αερίων και σκόνης, που ανακυκλώθηκαν σε ένα νεογέννητο άστρο. Αλλοι κόκκοι είχαν πιο βίαιη προέλευση, προερχόμενοι από εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων (σουπερνόβα).

Λίγο μετά τον σχηματισμό του Ηλιου, πλανητοειδείς άρχισαν να σχηματίζονται γύρω του κάτω από την επίδραση της βαρύτητας, μεταξύ αυτών και το προγονικό ουράνιο σώμα του Μπενού. Ο Μπενού μπορεί να είναι σήμερα ένας μεσαίου μεγέθους πλούσιος σε άνθρακα και νερό αστεροειδής σε τροχιά κοντινή με αυτήν της Γης, αλλά όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν ότι ο γεμάτος νερό «γονιός» του σχηματίστηκε στο εξωτερικό μέρος του ηλιακού συστήματος, όπου το νερό και άλλες πτητικές ουσίες μπορούν να υπάρξουν με τη μορφή του πάγου. Η περαιτέρω ανάλυση του δείγματος θα δείξει πόσο μακριά από τον Ηλιο σχηματίστηκε.

Το δείγμα από τον Μπενού βρίθει από είδη αργίλου και άλλα ορυκτά συσσωματώματα, που είναι καθαρές ενδείξεις δυναμικών μετασχηματισμών, όπως αυτοί που συμβαίνουν σε υδατικά διαλύματα κορεσμένα από διαλυμένες ουσίες, ή διαλύματα που εξατμίζονται αφήνοντας πίσω τους άλατα. Τα περισσότερα υλικά στον Μπενού φαίνεται να έχουν αλλοιωθεί από νερό. Το νερό αυτό φαίνεται ότι τουλάχιστον για μερικά εκατομμύρια χρόνια ήταν αρκετά θερμό και πιθανόν ανάβλυζε από υδροθερμικά συστήματα, τροφοδοτούμενα από τη θερμότητα της ραδιενεργού διάσπασης στον πυρήνα του προγονικού σώματος, το οποίο πρέπει να είχε διάμετρο τουλάχιστον 10 χιλιομέτρων και να έμοιαζε με λασπωμένη μπάλα.

Το προγονικό σώμα του Μπενού πιθανώς τραβήχτηκε σε πιο εσωτερική τροχιά υπό την επίδραση της βαρύτητας του Δία και περίπου τρία δισεκατομμύρια χρόνια μετά τον σχηματισμό του μάλλον καταστράφηκε σε μια σύγκρουση με άλλο σώμα, απελευθερώνοντας το κομμάτι που σήμερα γνωρίζουμε ως Μπενού και το οποίο κατέληξε σε εγγύς προς τη Γη τροχιά.


Επιμέλεια:
Σταύρος Ξενικουδάκης
Πηγή: «Scientific American»


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ