Η οικονομική αφαίμαξη των λαϊκών οικογενειών για το κατά τ' άλλα δημόσιο και δωρεάν σύστημα Εκπαίδευσης είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες και δεν σταματά να αποδεικνύεται από μύριες έρευνες. Μια νέα τέτοια έρευνα που διενεργήθηκε από το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ σε συνεργασία με την «Alco», είδε τώρα τη δημοσιότητα και αναδεικνύοντας το βαρύ κόστος της Εκπαίδευσης για τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, δείχνει ότι ένας στους τρεις εργαζόμενους καταβάλλει τουλάχιστον έναν κατώτατο μισθό για την Εκπαίδευση των παιδιών του.

Καθώς ο μεγαλύτερος όγκος αυτών των χρημάτων που καταβάλλουν οι οικογένειες αφορά τα φροντιστήρια και ειδικά για το Λύκειο αφορά το 100% των εργαζομένων του δείγματος, έχει σημασία και ο χρόνος δημοσίευσης της έρευνας. Κι αυτό γιατί ήδη έχει ξεκινήσει η συζήτηση για την πρόθεση της κυβέρνησης να θεσμοθετήσει το Εθνικό Απολυτήριο. Αυτό σημαίνει ότι θα μετρούν συνολικά οι βαθμοί - όλων των μαθημάτων - και από τις τρεις τάξεις του Λυκείου, για την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση, κάτι που στην πράξη είναι βέβαιο ότι θα σημάνει πολλαπλασιασμό των φροντιστηρίων στο Λύκειο. Γιατί σήμερα μπορεί οι γονείς κατά κύριο λόγο να πληρώνουν φροντιστήρια για τα μαθήματα των πανελλαδικών εξετάσεων, με θεσμοθέτηση του Εθνικού Απολυτηρίου όμως θα πληρώνουν για όλα τα μαθήματα και πιθανότατα πολύ πριν φτάσουν στο Λύκειο.

Αξίζει λοιπόν να δούμε τα ευρήματα της έρευνας, υπό το πρίσμα ότι αυτά θα χειροτερέψουν κατά πολύ μετά τα νέα νομοθετήματα που φέρνει η κυβέρνηση (προσθέτοντας σε αυτά και το νομοσχέδιο που συζητιέται τώρα για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που θα εκτινάξει το κόστος και για την Ανώτατη Εκπαίδευση).

Να λοιπόν τι καταγράφει η έρευνα:

• «Το 74% του δείγματος δηλώνει ότι τους τελευταίους 12 μήνες έχει καταβάλει δαπάνες για "φροντιστήρια". Πιο συγκεκριμένα, το 36% αφορούσε φροντιστήρια ενίσχυσης της σχολικής επίδοσης, ενώ ένα ακόμη 38% χρειάστηκε να πληρώσει ιδιωτικές υπηρεσίες διδασκαλίας ξένων γλωσσών για τα παιδιά του, παρά το γεγονός ότι η διδασκαλία ξένων γλωσσών συμπεριλαμβάνεται στα αναλυτικά προγράμματα της δωρεάν Υποχρεωτικής και Μέσης Εκπαίδευσης. Είναι σαφές ότι οι εκπαιδευτικές δαπάνες που καταβάλλουν οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα με παιδιά φέρουν το ίχνος του εξετασιοκεντρικού τρόπου λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος και συνδέονται άμεσα με την ανάγκη βελτίωσης της σχολικής επίδοσης ή την κάλυψη δομικών του ανεπαρκειών».

Εδώ να προσθέσουμε ότι οι ανεπάρκειες του συστήματος που καλούνται να καλύπτουν οι γονείς πληρώνοντας, διαφοροποιούνται ανάλογα με τις ηλικίες. Ετσι, για τα παιδιά του Δημοτικού ένα μεγάλο μέρος των δαπανών κατευθύνονται σε αθλητικές και μουσικές δραστηριότητες, ποσό που μειώνεται για τα παιδιά του Γυμνασίου και σχεδόν εξαφανίζεται για τα παιδιά του Λυκείου όπου κυριαρχούν οι δαπάνες για φροντιστήρια.

• «Επισημαίνεται ότι από το ποσοστό του δείγματος των εργαζομένων των οποίων τα παιδιά φοιτούν στο Λύκειο, δεν υπάρχει ούτε ένας που να μη καταβάλλει δίδακτρα για "φροντιστήρια" και "φροντιστήρια ξένων γλωσσών". Ενώ ήδη από το Γυμνάσιο τα αντίστοιχα ποσοστά ανέρχονται στο 80% για "φροντιστήρια" και 80% για "φροντιστήρια ξένων γλωσσών".
• Ενας στους δύο εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα (49%) καταβάλλει τουλάχιστον 500 ευρώ σε εκπαιδευτικές δαπάνες για τα παιδιά του σε μηνιαία βάση, ενώ το 30% ξοδεύει τουλάχιστον 750 ευρώ, δηλαδή σχεδόν τουλάχιστον έναν μηνιαίο κατώτατο μισθό.
• Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα με παιδιά εκτιμούν ότι οι ιδιωτικές δαπάνες για την Εκπαίδευσή τους είναι ανελαστικές και δύσκολα μπορούν να μειωθούν. Ετσι, εμφανίζεται μόνο ένα 9% να δηλώνει ότι τις μείωσε σημαντικά, ένα 48% λίγο και ένα 43% καθόλου.

• Οπως είναι αναμενόμενο, οι μειώσεις είναι ευθέως ανάλογες του ύψους του οικογενειακού εισοδήματος. Στα οικογενειακά εισοδήματα μέχρι 1.000 ευρώ τον μήνα, μόνο το 14% δηλώνει ότι δεν προχώρησε σε καμιά μείωση των εκπαιδευτικών δαπανών, ενώ το 86% δηλώνει ότι προχώρησε σε μειώσεις δαπανών. Πρόκειται για την πληθυσμιακή ομάδα που βρίσκουμε τους εργαζόμενους που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, ή απασχολούνται με ευέλικτες μορφές εργασίας, ή ακόμη για οικογένειες που βασίζονται σε έναν και μοναδικό μισθό προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες του νοικοκυριού. Στον αντίποδα, το 100% των μηνιαίων οικογενειακών εισοδημάτων άνω των 2.500 ευρώ, δηλώνει ότι δεν έχει προχωρήσει σε απολύτως καμιά περικοπή. Από την κατανομή των απαντήσεων σε συσχέτιση με το εισόδημα, είναι εμφανείς οι ενδείξεις σημαντικής εκπαιδευτικής και κοινωνικής ανισότητας μεταξύ χαμηλών και υψηλών μηνιαίων αποδοχών».

Εδώ πρέπει απλά να επισημάνουμε το αυτονόητο: Στις οικογένειες που αντιμετωπίζουν ζητήματα επιβίωσης, αυτή προέχει, οπότε είναι αναγκαστικές οι μειώσεις των δαπανών τους για την Εκπαίδευση. Αυτό όμως φέρνει τα παιδιά αυτών των οικογενειών σε δυσκολότερη και μειονεκτικότερη θέση στην Εκπαίδευσή τους. Να λοιπόν πώς η ταξικότητα στην κοινωνία μεταφράζεται σε ταξικούς φραγμούς και στην Εκπαίδευση.

• «Το 91% των συμμετεχόντων στο δείγμα δηλώνει ότι τα τελευταία τρία χρόνια το κόστος των εκπαιδευτικών δαπανών αυξάνεται συνεχώς. Παράλληλα, ένα 20% των απαντήσεων του δείγματος δηλώνει ότι λαμβάνει υποστήριξη από συγγενείς του ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντος, προκειμένου να καλύψει τα κόστη των οικογενειακών ιδιωτικών εκπαιδευτικών δαπανών».

Συμπερασματικά η έρευνα σημειώνει μεταξύ άλλων: «Οι δαπάνες υποστήριξης της σχολικής επίδοσης σε φροντιστήρια, δομές εκμάθησης ξένων γλωσσών ή η υποστήριξη της διαβίωσης των φοιτητών εκτός της οικογενειακής εστίας, αξιολογούνται από τους ίδιους τους εργαζόμενους ως μη επιδεχόμενες εύκολα οποιαδήποτε μείωση». Υπενθυμίζει τέλος ότι: «Σύμφωνα και με τα δεδομένα της Eurostat, τα τελευταία 20 χρόνια η Ελλάδα όταν δεν καταλαμβάνει την υψηλότερη θέση, βρίσκεται διαχρονικά ανάμεσα στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ-27 σε ποσοστά συμμετοχής των ιδιωτικών εκπαιδευτικών δαπανών στη συνολική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών».