Η Τομεακή Οργάνωση Πανεπιστημίων - Ερευνας Αττικής του ΚΚΕ και η Περιφερειακή Οργάνωση Σπουδάζουσας Αθήνας της ΚΝΕ πραγματοποιούν εκδήλωση για τα 50 χρόνια από την κατάληψη της Νομικής, την Τετάρτη 22 Φλεβάρη στις 7 μ.μ. στο φουαγιέ του Νέου Κτιρίου Νομικής (είσοδος από οδό Σίνα ή Σόλωνος), με ομιλητή τον Δημήτρη Γόντικα, μέλος της ΚΕ του ΚKE.

Θα ακολουθήσει μουσικό αφιέρωμα, με τους Γιάννη Κοξαράκη (κιθάρα), Στέφανο Χατζηαναγνώστου (φλάουτο), Χρήστο Γκότζο (μπουζούκι), Αλέξανδρο Καμπουράκη (ακορντεόν), Θάνο Πανουργιά (φωνή) και Ευσταθία Γαρμπή (φωνή).

Με αφορμή την παραπάνω εκδήλωση, ρίχνουμε ορισμένες ματιές στα γεγονότα των ημερών εκείνων.

Το φοιτητικό κίνημα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πάλη για την ανατροπή της δικτατορίας και επέδρασε στην άνοδο του αντιδικτατορικού αγώνα. Από το 1972 και μετά είχε ωριμάσει η ανάγκη αναδιοργάνωσης του φοιτητικού κινήματος. Με κυρίαρχο αίτημα την κατάργηση των διορισμένων διοικήσεων και ελεύθερες εκλογές στους Φοιτητικούς Συλλόγους, ξεκίνησε σταδιακά ένας πολύμορφος αγώνας που δυνάμωνε και πολιτικοποιούνταν, ενώ ταυτόχρονα η χούντα κλιμάκωνε την καταστολή και την τρομοκρατία. Με πρωτοβουλίες «από τα κάτω» άρχισαν να συγκροτούνται στις σχολές φοιτητικές επιτροπές που έπαιρναν στα χέρια τους την οργάνωση του αγώνα και η πρώτη τέτοια επιτροπή εκλέχτηκε στη Νομική τον Γενάρη του 1972. Παράλληλα, δημιουργούνταν τοπικοί επαρχιακοί φοιτητικοί σύλλογοι με βάση τον τόπο καταγωγής των φοιτητών, ενώ τον Ιούλη του 1972 με πρωτοβουλία της ΚΝΕ ιδρύθηκε η Αντι-ΕΦΕΕ και τον Σεπτέμβρη κυκλοφόρησε διακήρυξη και το παράνομο φύλλο της, την «Πανσπουδαστική».

Με τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά, το αίτημα για ελεύθερες φοιτητικές εκλογές παρέμεινε ζωντανό κι εμπλουτιζόταν με άλλα αιτήματα που πολιτικοποιούσαν και κλιμάκωναν τον αγώνα. Το Γενάρη του 1973, τα ελληνικά πανεπιστήμια μοιάζουν με καζάνι που βράζει. Στις 20 Γενάρη Χημικοί Μηχανικοί και Αρχιτέκτονες κάνουν αποχή ενάντια στην προσπάθεια της χούντας να ιδρύσει ιδιωτικά πανεπιστήμια. Η Σύγκλητος έκλεισε το Πολυτεχνείο, προκαλώντας την πρώτη μεγάλη και μαζική φοιτητική διαδήλωση.

Παράλληλα τον Γενάρη, η χούντα δίνει στη δημοσιότητα τον Καταστατικό Χάρτη για την Ανώτατη Παιδεία, με τον οποίο, εκτός των άλλων, επιχειρεί την κατάργηση του φοιτητικού συνδικαλισμού. Ο Καταστατικός Χάρτης ψηφίζεται τον Φλεβάρη και μαζί μ' αυτόν το νομοθετικό διάταγμα 1347/73, που επιτρέπει την άρση της αναβολής στράτευσης για τους φοιτητές που απέχουν από τα μαθήματα ή προτρέπουν συναδέλφους τους σε αποχή.

Ακολουθεί θύελλα διαμαρτυριών. Γίνεται αποχή σε πολλές σχολές του ΕΜΠ και η χούντα απαντά με συλλήψεις και βία. Στις 14 Φλεβάρη, η αστυνομία παραβιάζει το άσυλο, εισβάλλει στο Πολυτεχνείο και διαλύει με ιδιαίτερη βιαιότητα φοιτητική συγκέντρωση. Την επόμενη μέρα η χούντα ανακοινώνει την επιστράτευση των πρώτων 37 φοιτητών. Οι φοιτητές, ωστόσο, ενέτειναν τις κινητοποιήσεις τους. Σχεδόν 3.000 συγκεντρώθηκαν στη Νομική φωνάζοντας αντιδικτατορικά συνθήματα από την ταράτσα, ενώ όταν συντεταγμένα, σε διαδήλωση βγήκαν από το κτίριο δέχτηκαν και πάλι την επίθεση της αστυνομίας. Οι επιστρατεύσεις φοιτητών συνεχίστηκαν κι έφτασαν σε πολλές δεκάδες, ενώ συνεχίστηκαν και οι συγκρούσεις της αστυνομίας με φοιτητές σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Στις 21 Φλεβάρη πραγματοποιούνται στο κτίριο της Νομικής φοιτητικές συνελεύσεις, με κύριο αίτημα την κατάργηση του μέτρου της στράτευσης. Ξεκινάει η κατάληψη που κράτησε για δύο 24ωρα, 21 - 22 Φλεβάρη. Μέχρι το μεσημέρι της πρώτης μέρας έχουν συγκεντρωθεί στη Νομική γύρω στους 4.000 φοιτητές, που απλώνονται σε όλο το κτίριο και δίνουν τον περίφημο «όρκο»: «Εμείς οι φοιτητές των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ορκιζόμεθα εις το όνομα της Ελευθερίας να αγωνισθώμεν μέχρι τέλους διά την κατοχύρωσιν: Των ακαδημαϊκών ελευθεριών, του πανεπιστημιακού ασύλου, της ανακλήσεως όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων. Ορκιζόμεθα συμπαράστασιν εις όλον τον φοιτητικόν κόσμον της Ελλάδος, ο οποίος βασανίζεται. Η βία και η τρομοκρατία δεν θα περάσουν. Ζήτω ο φοιτητικός κόσμος της Ελλάδος».

Οι συγκεντρωμένοι φοιτητές φωνάζουν από την ταράτσα της Νομικής συνθήματα, χορεύουν και τραγουδούν το «Πότε θα κάνει ξαστεριά», ρίχνουν στα πεζοδρόμια αυτοσχέδια τρικ και χειρόγραφες προκηρύξεις. Τα συνθήματα που κυριαρχούν είναι: «Λευτεριά στα αδέλφια μας», «Δημοκρατία», «Δεν περνά ο φασισμός», «Κάτω η χούντα», «Ελλάς Ελλήνων Φυλακισμένων», «Ενας είναι ο αρχηγός, ο κυρίαρχος λαός».

Από τις 7 το απόγευμα συγκεντρώνονται γύρω από τη Νομική εκατοντάδες άτομα, εκφράζοντας τη συμπαράστασή τους στους φοιτητές. Η αστυνομία διαλύει βίαια τους συγκεντρωμένους. Ομως, ο κόσμος ξανασυγκεντρώνεται σε λίγο στην οδό Ακαδημίας.

Οι άντρες της ΕΣΑ και των ΛΟΚ δεν σταμάτησαν τις επιθέσεις, τραυματίζοντας πολλούς φοιτητές, ενώ ανάλογες κινητοποιήσεις και επίθεση καταστολής έγιναν και στη Θεσσαλονίκη. Στις 23 και 24 Φλεβάρη συνεχίστηκαν οι διαδηλώσεις και οι συγκρούσεις με την αστυνομία, ενώ η χούντα επέβαλε στον Τύπο να μην καλύπτει τις κινητοποιήσεις των φοιτητών.

Η κατάληψη της Νομικής δεν είναι μόνο η πιο μαζική και θεαματική αντιδικτατορική εκδήλωση στα χρονικά του φοιτητικού κινήματος μέχρι τότε. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της είναι αφενός η πολιτικοποίησή της και αφετέρου η ανοιχτή συμπαράσταση του αθηναϊκού λαού. Ο αγώνας των φοιτητών μαζικοποιείται και απηχεί όλο και πιο έντονα τις αντιδικτατορικές διαθέσεις της πλειοψηφίας των Ελλήνων.

Μετά τη Νομική, τίποτα πια δεν θα είναι το ίδιο, καθώς από την ίδια τους την πείρα οι φοιτητές έχουν πειστεί ότι ο αγώνας για ακαδημαϊκές ελευθερίες είναι αξεχώριστος από τον αγώνα για το γκρέμισμα της χούντας. Η αντίστροφη μέτρηση για την εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη του 1973 είχε αρχίσει...

ΠΗΓΕΣ:

-- Εφημερίδα «Ριζοσπάστης».

-- «Δικτατορία: 1967 - 1974», κείμενα και ντοκουμέντα. Επιμέλεια: Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».