Η λεγόμενη «κρίση του κόστους διαβίωσης» στη Βρετανία, δηλαδή το τεράστιο πλήγμα που δέχονται τα εργατικά - λαϊκά εισοδήματα, ως αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών σε βασικά είδη, στην Ενέργεια, στα στεγαστικά δάνεια κ.α. και της στασιμότητας των εισοδημάτων, κυριαρχεί στην ατζέντα της βρετανικής επικαιρότητας και της αντιπαράθεσης μεταξύ των αστικών κομμάτων.

Παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης Σούνακ να εμφανίσει ορισμένες παρεμβάσεις ως «ανακούφιση» τάχα για τα νοικοκυριά, οι δυσκολίες στην καθημερινή επιβίωση παραμένουν μεγάλες για εκατομμύρια Βρετανούς και επιβεβαιώνουν ότι το φαινόμενο μόνο προσωρινό δεν είναι, αλλά βρίσκεται μέσα στην ίδια τη φύση της καπιταλιστικής οικονομίας και υπογραμμίζει τα αδιέξοδά της.

Ο υψηλός πληθωρισμός στη Βρετανία συμπίπτει με τις «χαμηλές πτήσεις» που διαγράφει η οικονομία. Μετά από μια σύντομη περίοδο ανάκαμψης, η Βρετανία σήμερα έχει τον υψηλότερο πληθωρισμό στο G7 και ρυθμό ανάπτυξης 0,2% (β' τρίμηνο 2022, από 0,7% το πρώτο τρίμηνο). Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Τράπεζας της Αγγλίας, η Βρετανία θα έχει τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης ανάμεσα στα μέλη του G7 το 2023, ενώ θα μπει πολύ πιο νωρίς σε ύφεση.

Υπάρχει και το εξής στοιχείο που καθιστά τη βρετανική οικονομία πιο «ευάλωτη»: Το ποσοστό του ΑΕΠ από το παγκόσμιο εμπόριο φαίνεται να παραμένει στάσιμο, ενώ ανταγωνιστικές χώρες, όπως η Γαλλία, έχουν πλέον μεγαλύτερο ποσοστό παγκόσμιου εμπορίου στο ΑΕΠ τους από τη Βρετανία. Δηλαδή, το βρετανικό παγκόσμιο εμπόριο μένει καθηλωμένο ως απόλυτο ποσοστό και πίσω σε σχέση με ανταγωνιστικές οικονομίες, κυρίως ως συνέπεια του Brexit.

Μετά από μια περίοδο κορύφωσης της ενδοαστικής διαπάλης στη Βρετανία, που οδήγησε στην παραίτηση της Τρας από την πρωθυπουργία, η νέα κυβέρνηση Σούνακ παρουσίασε τον κρατικό προϋπολογισμό, όπου κυριαρχούν η μείωση των κρατικών δαπανών για στοιχειώδεις λαϊκές ανάγκες και η αύξηση των φόρων.

Το γεγονός, για παράδειγμα, ότι δεν άλλαξαν τα όρια του αφορολόγητου (παραμένει στις 12.570 λίρες) και η βασική κλίμακα φορολόγησης του 20%, σημαίνει ακόμα μεγαλύτερη λιτότητα για τους εργαζόμενους, καθώς μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων των φτωχών, χαμηλόμισθων και «μεσαίων» στρωμάτων θα φορολογείται, παρά τις όποιες αυξήσεις στους μισθούς.

Η πενιχρή αύξηση στο κατώτατο ωρομίσθιο (10,42 από 9,50 λίρες) και η αύξηση στα επιδόματα και τις κρατικές συντάξεις, που θα γίνει τον Απρίλη (10,1%), μετά το περσινό «πάγωμα», καμιά ουσιαστική ανάσα δεν δίνουν στον λαό, με τον πληθωρισμό να αγγίζει ακόμα και διψήφια ποσοστά.

Αλλά και στο κόστος της Ενέργειας δεν υπάρχει «σωτηρία» για τον λαό, με δεδομένες τις ήδη υψηλές τιμές και κυρίως την επερχόμενη μεγάλη αύξηση από τον ερχόμενο Απρίλη. Τα όποια «οριζόντια» επιδόματα έδινε το κράτος πάνω στους λογαριασμούς της Ενέργειας (400 λίρες το 2022 για όλα τα νοικοκυριά) «κόβονται» από τη νέα χρονιά στο όνομα της εξοικονόμησης και της καλύτερης «στόχευσης» των κρατικών ενισχύσεων, ενώ αυξάνεται και το ετήσιο όριο των λογαριασμών που επιδοτούνται, στις 3.000 λίρες (από 2.500) και στις 900 λίρες (από 650) για τα 8 εκατομμύρια φτωχότερα νοικοκυριά.

Δίπλα σ' αυτά, ο δημοτικός φόρος αναμένεται να αυξηθεί, καθώς η κυβέρνηση επιτρέπει στους δήμους να κάνουν μεγαλύτερες αυξήσεις για να καλύψουν τα «κενά» από τη λειψή κρατική χρηματοδότηση. Ολα τα παραπάνω ασκούν ακόμα μεγαλύτερη πίεση στο λαϊκό εισόδημα και «εξανεμίζουν» τα όποια μέτρα παρουσιάζονται από τη νέα κυβέρνηση ως στήριξη των νοικοκυριών απέναντι στην ακρίβεια.

Η λαϊκή δυσαρέσκεια από την παρατεταμένη ακρίβεια και οι αναιμικοί ρυθμοί ανάπτυξης της βρετανικής οικονομίας τροφοδοτούν την αντιπαράθεση ανάμεσα στις αστικές πολιτικές δυνάμεις με επιχειρήματα γνώριμα και στη χώρα μας, από την αντιπαράθεση της κυβέρνησης με τη σοσιαλδημοκρατία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και του ΠΑΣΟΚ.

Οι Εργατικοί, για παράδειγμα, προσπαθούν να προσεταιριστούν εκλογικά τη λαϊκή δυσαρέσκεια από την «κρίση του κόστους διαβίωσης» και γι' αυτό την παρουσιάζουν ως αποτέλεσμα της «νεοφιλελεύθερης πολιτικής των συντηρητικών και του μείγματος διαχείρισης της κρίσης που ακολουθούν». Την ονομάζουν μάλιστα «Tory cost of living crisis» (κατά το «ακρίβεια Μητσοτάκη» που επαναλαμβάνει ο ΣΥΡΙΖΑ).

Η πρόταση που προβάλλουν ως δήθεν εναλλακτική, είναι ένα σχέδιο επιτάχυνσης της «πράσινης μετάβασης», με μεγαλύτερη κρατική στήριξη των επενδύσεων σ' αυτούς τους τομείς και το ανακάτεμα της τράπουλας των λεγόμενων «μέτρων ανακούφισης» από το κράτος, με σχετική μείωση του ΦΠΑ, πακέτα οικονομικής ενίσχυσης σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης εκατομμυρίων σπιτιών για να μειωθούν οι απώλειες κ.ά.

Οι Εργατικοί προβάλλουν ως δυνατό τους χαρτί την προσήλωση στην «πράσινη ανάπτυξη» για λογαριασμό των μονοπωλίων. Το «πράσινο new deal» κυριάρχησε στο πρόσφατο συνέδριό τους, κάτω από το σύνθημα «Πιο πράσινο και πιο δίκαιο μέλλον», ενώ και η τομεάρχης Οικονομικών του κόμματος αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας της στην παρουσίαση ενός τέτοιου πακέτου, όπου φιγουράρουν μια σειρά από μέτρα όπως αυτά που προωθούν και οι περισσότερες κυβερνήσεις της ΕΕ.

Πρότεινε μεταξύ άλλων πλαφόν στην τιμή της Ενέργειας, φόρο (windfall tax) στα υπερκέρδη των μεγάλων εταιρειών, επενδύσεις σε εργοστάσια κατασκευής μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, επενδύσεις για «πράσινο υδρογόνο», αλλά και επαναφορά των προσπαθειών κάλυψης ενεργειακών αναγκών από την πυρηνική ενέργεια.

Αξιοποιώντας τις παραδοσιακές σχέσεις τους με τα βρετανικά συνδικάτα, οι Εργατικοί βάζουν στη συζήτηση την κρατικοποίηση των εταιρειών Ενέργειας, ενώ έχουν ανακοινώσει και την «Great British Energy» ως μια εταιρεία που σχεδιάζεται να είναι εξολοκλήρου δημόσιας ιδιοκτησίας. Οι ομοιότητες με την «επανακρατικοποίηση» της ΔΕΗ ΑΕ που προτείνει οι ΣΥΡΙΖΑ βγάζουν μάτι, επιβεβαιώνοντας ότι καμιά συνταγή στον «τσελεμεντέ» της αστικής διαχείρισης, σοσιαλδημοκρατικής ή νεοφιλελεύθερης, προοδευτικής ή συντηρητικής, δεν προκύπτει από παρθενογένεση.

Κατά τ' άλλα, οι Εργατικοί εμφανίζονται ως οι πιο συνεπείς οπαδοί της κοινωνικής συνοχής και παίζουν σημαντικό ρόλο στην πολιτική ενσωμάτωσης του εργατικού κινήματος, προτείνοντας μέχρι και την «από κοινού χάραξη στρατηγικής των επιχειρήσεων» με τα συνδικάτα, στη λογική του κοινωνικού εταιρισμού και της ταξικής συναίνεσης, που μπορεί να προσφέρει τάχα «win-win» λύσεις για κεφάλαιο και εργαζόμενους.

Σε ό,τι αφορά τη στρατηγική της «πράσινης ανάπτυξης», αν και οι Εργατικοί δεν έχουν το μονοπώλιο, οι θέσεις τους «αγκαλιάζονται» πολύ πρόθυμα από την αστική τάξη που προσδοκά νέες κερδοφόρες ευκαιρίες από τα «πράσινα new deals» για την επένδυση συσσωρευμένων κεφαλαίων.

Με τη λαϊκή δυσαρέσκεια να μεγαλώνει στο έδαφος της λεγόμενης «κρίσης του κόστους διαβίωσης», το τελευταίο διάστημα οργανώνονται σοβαρές και ελπιδοφόρες κινητοποιήσεις σε τομείς και κλάδους της οικονομίας, με αίτημα να αυξηθούν οι μισθοί.

Ενδεικτικά, μόνο μέσα στον Δεκέμβρη, απήργησαν οι εργαζόμενοι στους σιδηρόδρομους, οι οδηγοί λεωφορείων, οι υπάλληλοι της National Highways (οδικό δίκτυο), οι νοσηλευτές, οι εργαζόμενοι στα ασθενοφόρα, οι υπάλληλοι στα ταχυδρομεία, οι υπάλληλοι αεροδρομίων και πολλοί άλλοι.

Απέναντι στους εργαζόμενους που αγανακτούν και κινητοποιούνται, η σοσιαλδημοκρατία εμφανίζεται ως ο «από μηχανής θεός» που διαθέτει τάχα την απάντηση στη μεγάλη ακρίβεια, αλλά και στη στασιμότητα της οικονομίας, με μέτρα «κοινωνικής συνοχής» από τη μια και πρόγραμμα γενναίας κρατικής στήριξης της «πράσινης ανάπτυξης» από την άλλη.

Αυτόν τον στόχο εξυπηρετεί και η κίνηση Enough is Enough (EiE), η οποία στηρίζεται από σωματεία, ομοσπονδίες και βουλευτές που αυτοτοποθετούνται στα «αριστερά» της ηγεσίας του ΕΚ, αλλά και η κίνηση Don't pay, που στηρίχτηκε μέχρι και από στελέχη των Εργατικών, όπως και η συσπείρωση People's Assembly.

Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις και στη Βρετανία, που κορυφώθηκαν στη διάρκεια και μετά το Brexit, επιβεβαιώνουν τα αδιέξοδα της καπιταλιστικής διαχείρισης είτε μέσα είτε έξω από την ΕΕ, με σοσιαλδημοκρατική ή «συντηρητική» διακυβέρνηση, με τον λαό να πληρώνει τον λογαριασμό κάτω απ' όλες τις συνθήκες.