Σύμφωνα με άρθρα και συνεντεύξεις στελεχών του υπουργείου Υγείας σε αστικές εφημερίδες και ιστοσελίδες, η «υπηρεσία υπαίθρου» αλλάζει, καθώς πλέον θα αποτελείται από δύο μέρη: α) Ενα εξάμηνο «κλινικής άσκησης», σε κλινικές του παθολογικού τομέα του γενικού νοσοκομείου αναφοράς της μονάδας Υγείας στην οποία ο γιατρός έχει τοποθετηθεί, και β) ένα εξάμηνο υπηρεσίας στην ίδια μονάδα Υγείας (Κέντρα Υγείας, Περιφερειακά Ιατρεία, Πολυδύναμα ΠΙ κ.λπ.). Ως κίνητρο για τους νέους ιατρούς προβάλλεται η δυνατότητα αναγνώρισης αυτών των 6 μηνών (στο νοσοκομείο) ως κομμάτι της ειδικότητάς τους, ενώ θα προβλέπονται και ποινές για όποιον διακόψει πρόωρα το αγροτικό του.

Το μέτρο αυτό αποτελεί εμφανώς προσπάθεια πρόχειρου μπαλώματος των τεράστιων χρόνιων κενών σε ανθρώπινο δυναμικό των νοσοκομείων της περιφέρειας, μέσω της εκμετάλλευσης των συχνά ανειδίκευτων υπόχρεων υπηρεσίας υπαίθρου. Αλλωστε, αρκετοί γιατροί που έχουν ολοκληρώσει το αγροτικό τους μέχρι σήμερα μπορούν να επιβεβαιώσουν ότι η εργασία στο νοσοκομείο αναφοράς αντί της μονάδας Υγείας τοποθέτησής τους, συχνά άτυπα, χωρίς έγγραφη εντολή από την αρμόδια υπηρεσία, ακόμη και με «εντέλλεσθε», ήταν ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Πολλές φορές, μάλιστα, αγροτικοί γιατροί κλήθηκαν να καλύψουν εφημερίες σε τμήματα νοσοκομείων χωρίς την παρουσία επιμελητή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ευθύνες που κλήθηκαν να αναλάβουν και κυρίως για τους ασθενείς. Τα νέα μέτρα, λοιπόν, έρχονται να θεσμοθετήσουν αυτήν την πρακτική, αντί να φροντίσουν για την κάλυψη των κενών από ειδικευμένους γιατρούς του ΕΣΥ.

Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, κα Γκάγκα, είχε αποκαλύψει τις προθέσεις της αυτές σε συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ), ομολογώντας ότι με αυτόν τον τρόπο, εκτός των άλλων, θα καλύπτεται και ένα μέρος των αναγκών σε γιατρούς. Μάλιστα, αρχικά ήταν στις σκέψεις του υπουργείου η εκπλήρωση του αγροτικού ή το λεγόμενο foundation year (προπαρασκευασστικό έτος) να είναι προϋπόθεση για την απόκτηση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος, αλλά μετά τις αντιδράσεις που υπήρξαν από τον ιατρικό κόσμο αναδιπλώθηκαν.

Αν η κυβέρνηση ενδιαφερόταν για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών Υγείας στα Κέντρα Υγείας και στα Περιφερειακά Ιατρεία από τους αγροτικούς γιατρούς, ας απαντήσει στο ερώτημα: Ποιος θα τους εκπαιδεύσει; Οπως ανέφερε η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας σε τηλεοπτική εκπομπή (17/6/2022), κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του αγροτικού ο γιατρός θα εκπαιδεύεται στη διαχείριση επειγόντων περιστατικών μέσω σεμιναρίων. Το εύλογο ερώτημα που γεννάται είναι: Για ποιο λόγο το περιεχόμενο αυτών των σεμιναρίων δεν περιλαμβάνεται στην υποχρεωτική καθολική εκπαίδευση των φοιτητών Ιατρικής - κάτι που άλλωστε αποτελεί χρόνιο αίτημα και από μεριάς τους - ώστε η γνώση και η πιστοποίηση πάνω στη διαχείριση των επειγόντων να αποτελούν κτήμα κάθε απόφοιτου;

Φυσικά, πολλά ερωτήματα προκύπτουν και για τις προσφερόμενες υπηρεσίες στις επαρχιακές περιοχές που εξυπηρετούνται από τις τοπικές μονάδες Υγείας τοποθέτησης των υπόχρεων υπηρεσίας υπαίθρου. Ποιος θα στελεχώσει τα κατά τόπους Κέντρα Υγείας και Περιφερειακά Ιατρεία κατά το εξάμηνο απασχόλησης των ιατρών στα νοσοκομεία αναφοράς, ώστε το ενδεχόμενο να παραμένουν εκτός λειτουργίας λόγω υποστελέχωσης να μην κρέμεται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τους κατοίκους των περιοχών αυτών; Και τι εναλλακτικές θα έχουν οι κάτοικοι αυτοί σε περίπτωση που συμβεί κάτι τέτοιο; Είναι προφανές ότι είτε θα απευθύνονται σε μεγαλύτερες δομές Υγείας (αυξάνοντας το φορτίο τους), είτε θα στρέφονται σε ιδιώτες γιατρούς, με ανάλογο αντίκτυπο στο πορτοφόλι τους, είτε θα χάσουν την παραμικρή επαφή με τη Φροντίδα Υγείας.

Από την άλλη προκύπτει και το εξής ζήτημα: Προβλέπεται ότι η 6μηνη κλινική εκπαίδευση θα αναγνωρίζεται ως χρόνος ειδίκευσης. Ωστόσο, εάν π.χ. κάποιος αγροτικός γιατρός που κάνει το εξάμηνό του στον παθολογικό τομέα έχει επιλέξει χειρουργική ειδικότητα, ή ειδικότητα που δεν περιλαμβάνει την παθολογία, πάλι θα μπορεί να γράψει 6 μήνες ειδικότητας; Μάλλον όχι... Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δημιουργούνται αγροτικοί γιατροί δύο ταχυτήτων: Αυτοί στους οποίους θα αφαιρείται ο χρόνος από την ειδικότητα και αυτοί που δεν θα μπορούν να προσμετρήσουν το εξάμηνο ως τμήμα της ειδικότητας. Προκύπτει και ένα άλλο θέμα, σχετικά με την εκπαίδευση των νέων ιατρών: Οι 6 μήνες ειδικότητας σε ένα υποστελεχωμένο νοσοκομείο, όπου μπορεί να μην υπάρχουν καν επιμελητές για να εκπαιδεύσουν τον αγροτικό γιατρό, τι ποιότητας εκπαίδευση θα παρέχουν στον «αγροτικό γιατρό - μελλοντικό ειδικευόμενο»;

Ο θεσμός της υπηρεσίας υπαίθρου των γιατρών (αγροτικού γιατρού) καθιερώθηκε το 1967, με νομοθετικό διάταγμα με τίτλο «Περί λήψεως μέτρων διά την κάλυψιν των υγειονομικών αναγκών της υπαίθρου». Το διάταγμα αυτό το υπέγραφαν «εν ονόματι του βασιλιά» ο αντιβασιλιάς και ο δικτάτορας Παπαδόπουλος.

Το αντικειμενικό στοιχείο την περίοδο αυτή ήταν ότι ιδιαίτερα στην επαρχία υπήρχε τεράστια καθυστέρηση όσον αφορά την κάλυψη ακόμα και στοιχειωδών αναγκών Υγείας του πληθυσμού. Καθυστέρηση ακόμα και στο πλαίσιο του καπιταλισμού η οποία έπρεπε να αντιμετωπιστεί, διότι σχετίζεται με τις ανάγκες διατήρησης της ικανότητας για εργασία σε ένα ελάχιστο επίπεδο, αλλά και με τις σχετικά μεγαλύτερες απαιτήσεις του λαού των περιοχών αυτών, που έβλεπαν στην πράξη τις τεράστιες διαφορές μεταξύ των αστικών κέντρων και των αγροτικών περιοχών στις δυνατότητες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Η «κάλυψη» των αναγκών του πληθυσμού με την καθιέρωση του «αγροτικού γιατρού» αντιστοιχούσε με τη στρατηγική της καπιταλιστικής οικονομίας και ανάπτυξης - ανεξάρτητα με τη μορφή της πολιτικής της διαχείρισης - διότι ήταν «φτηνή» για το κράτος και το κεφάλαιο. Εδινε ορισμένες λύσεις - σε σχέση με την πλήρη ανυπαρξία γιατρών - αλλά και πάλι πολύ μακριά από τις λαϊκές ανάγκες.

65 χρόνια τώρα, με διάφορα προσχήματα ο θεσμός του αγροτικού γιατρού συνεχίζει να αξιοποιείται στο πλαίσιο ενός γενικότερα ταξικού και, με αυτήν την έννοια, αναχρονιστικού συστήματος Υγείας, που πάντα βρίσκεται σε αναντιστοιχία με τις λαϊκές ανάγκες και την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας. Διαχρονικά, από την καθιέρωση του αγροτικού γιατρού μέχρι και σήμερα, το αστικό κράτος και οι κυβερνήσεις του αξιοποίησαν αυτόν τον θεσμό για να καλύπτονται κενά στα νοσοκομεία και στα Κέντρα Υγείας της επαρχίας, προσπαθώντας έτσι να «συμμαζέψουν» την πολιτική της υποχρηματοδότησης, της υποστελέχωσης, της εμπορευματοποίησης και της ιδιωτικοποίησης της Υγείας.

Επομένως, στο κέντρο της συζήτησης και της διεκδίκησης πρέπει να είναι η πλήρης ανάπτυξη του δημόσιου συστήματος Υγείας και ιδιαίτερα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), με πλήρη στελέχωση με γιατρούς όλων των ειδικοτήτων και εξοπλισμό, και στο πλαίσιο αυτό να αντιμετωπιστεί και η αναγκαία εκπαίδευση των αποφοίτων της Ιατρικής στο πλαίσιο της ειδικότητάς τους.

Αν η κυβέρνηση ενδιαφερόταν πραγματικά για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών Υγείας στην ΠΦΥ, θα αύξανε την κρατική χρηματοδότηση στην Υγεία, θα προχωρούσε σε μαζικές προσλήψεις γιατρών όλων των αναγκαίων ειδικοτήτων για τη στελέχωσή τους, θα ανέπτυσσε όλες τις απαραίτητες υποδομές, θα τις ενίσχυε με σύγχρονο εξοπλισμό κ.ο.κ. Ομως, τόσο η σημερινή όσο και όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις ταυτίζονται στη βασική στρατηγική αντίληψη ότι ο τομέας της Υγείας γενικότερα, και της ΠΦΥ ειδικότερα, αποτελεί πεδίο περικοπών των δαπανών και των παροχών από το κράτος και τον ΕΟΠΥΥ, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την καπιταλιστική ανάπτυξη.

Γιατί είναι αναχρονιστικό το 2022 οι κάτοικοι της επαρχίας, για τα ζητήματα της υγείας τους, να στηρίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε γιατρούς οι οποίοι μόλις έχουν αποφοιτήσει από την Ιατρική Σχολή. Αποτελεί παράγωγο του αντιλαϊκού χαρακτήρα της καπιταλιστικής ανάπτυξης, που συνολικά διευρύνει την απόσταση ανάμεσα στις σημερινές τεράστιες δυνατότητες της επιστήμης και της τεχνολογίας και στη δυνατότητα αξιοποίησής τους από τον λαό.

Επομένως, η λύση δεν βρίσκεται στο να αλλάζουν κάθε λίγο και λιγάκι πτυχές του θεσμού του αγροτικού γιατρού, αλλά στην κατάργησή του. Οι απόφοιτοι της Ιατρικής μπορούν και πρέπει να στελεχώσουν - στο πλαίσιο της ειδικότητάς τους - και τις μονάδες της ΠΦΥ, τόσο των αστικών κέντρων όσο και των άλλων περιοχών.

Η πρόταση του ΚΚΕ είναι το ενιαίο, καθολικό, δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας - Πρόνοιας, με πλήρη κατάργηση της επιχειρηματικής δράσης, κοινωνικοποίηση των ιδιωτικών δομών Υγείας που πληρούν τις προϋποθέσεις, με κεντρικό σχεδιασμό και αποκλειστικά κρατική οργάνωση και λειτουργία, και ένταξη σε αυτό όλων των επιστημόνων και των εργαζόμενων υγειονομικών.

Η πρόταση του ΚΚΕ για την εκπαίδευση των νέων γιατρών αφορά τη σχεδιασμένη εκπαίδευση του αναγκαίου ιατρικού δυναμικού σε αριθμό και ειδικότητες που θα στελεχώσει το πανελλαδικά αναπτυγμένο κρατικό σύστημα Υγείας όλων των επιπέδων.

Κριτήριο για τον καθορισμό του αριθμού των ειδικευόμενων στο σύνολό τους, αλλά και κατά ειδικότητα, είναι η πλήρης κάλυψη των αναγκών των λαϊκών στρωμάτων, λαμβάνοντας υπόψη τους νοσογόνους παράγοντες και τους επιδημιολογικούς δείκτες, τη γεωγραφική ιδιαιτερότητα της χώρας, το φύλο και την ηλικία. Το επιστημονικό δυναμικό που θα αποφοιτά θα είναι εξασφαλισμένο επαγγελματικά και θα γνωρίζει πριν την ολοκλήρωση της ειδικότητας πού θα εργαστεί. Με ευθύνη του κράτους, και σύμφωνα με τον κεντρικό σχεδιασμό, θα προβλέπεται υποχρεωτικός χρόνος θητείας σε περιοχές ή χώρους με αυξημένες ή ειδικές ανάγκες σε υγειονομική κάλυψη.

Απαιτείται αλλαγή στο πρόγραμμα σπουδών των Ιατρικών Σχολών, έγκαιρη επαφή του νέου γιατρού με τον ασθενή και τους χώρους στους οποίους αναπτύσσεται και δραστηριοποιείται το άτομο (σχολεία, εργασιακοί χώροι, χώροι άθλησης και αλλού), με την κτήση ειδικότητας να είναι αναπόσπαστο και υποχρεωτικό μέρος της εκπαίδευσης των γιατρών και να διασφαλίζει τα επαγγελματικά δικαιώματα του γιατρού.