Οι επικίνδυνοι σχεδιασμοί μέσα από τους οποίους η ΕΕ επιδιώκει να ενισχύσει τη θέση της στους εντεινόμενους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, και υπό αυτό το πρίσμα η σχέση της λυκοσυμμαχίας με ΗΠΑ και Κίνα, βρέθηκαν στο επίκεντρο του άτυπου δείπνου εργασίας των 27 ηγετών της ΕΕ το βράδυ της Τρίτης στη Σλοβενία, μία μέρα πριν την άτυπη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων.

Σημειωτέον, ήταν η πρώτη διά ζώσης συνάντηση των ηγετών της ΕΕ μετά τις ραγδαίες εξελίξεις στο Αφγανιστάν και τη συγκρότηση της ενισχυμένης συμμαχίας ΗΠΑ - Βρετανίας - Αυστραλίας (AUKUS), που έφεραν για μία ακόμα φορά στο προσκήνιο τις αντιθέσεις και εντός του ευρωατλαντικού άξονα.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σ. Μισέλ έκανε λόγο για «ευκαιρία, μετά τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις, να δούμε πώς η ΕΕ θα μπορούσε να ασκήσει περισσότερη επιρροή σε διεθνές επίπεδο».

Ετσι, σύμφωνα με τα «προφορικά συμπεράσματα» του δείπνου, τα οποία συνόψισε ο Μισέλ, η ΕΕ δεσμεύεται να «συνεργάζεται με τους συμμάχους και τους ομοϊδεάτες εταίρους, ιδίως με τις ΗΠΑ και εντός του ΝΑΤΟ, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ασφάλειάς μας», ωστόσο ταυτόχρονα, «αντλώντας διδάγματα από πρόσφατες κρίσεις, δεσμευόμαστε να εδραιώσουμε τις δυνάμεις μας και να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητά μας μειώνοντας κρίσιμες εξαρτήσεις μας».

Προκειμένου η ΕΕ «να γίνει πιο αποτελεσματική και διεκδικητική στη διεθνή σκηνή» θα πρέπει «να αυξήσει την ικανότητά της να ενεργεί αυτόνομα» ως οικονομική δύναμη, αλλά και στον τομέα της ασφάλειας και άμυνας.

Σε ό,τι αφορά την Κίνα, την ώρα που εντείνεται η αντιπαράθεση Ουάσιγκτον - Πεκίνου η ΕΕ ξεκαθαρίζει ότι «θα προωθήσουμε τα δικά μας συμφέροντα, ιδίως έναντι της Κίνας, την οποία θεωρούμε ανταγωνιστή, εταίρο και συστημικό αντίπαλο».

Σχετικά με την ενίσχυση της «αυτονομίας» της ΕΕ σε άμυνα και εξωτερική πολιτική, τον Νοέμβρη ο επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ Ζ. Μπόρελ θα παρουσιάσει ένα πρώτο σχέδιο της λεγόμενης «Στρατηγικής Πυξίδας», το οποίο θα συζητηθεί τον Δεκέμβρη και θα εγκριθεί τον Μάρτη του 2022 στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την Αμυνα. Στο μεταξύ, αναφέρεται, θα προχωρούν και διάφορες υπάρχουσες «διαδρομές» στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας.

Παράλληλα η ΕΕ προετοιμάζει και μια νέα πολιτική δήλωση με το ΝΑΤΟ, που αναμένεται να εκδοθεί πριν τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ τον Ιούνη του 2022.

Τέλος, οι 27 ηγέτες συζήτησαν για το πώς η ΕΕ και τα μονοπώλιά της θα μειώσουν τις εξαρτήσεις και θα επιτύχουν ανθεκτικότητα σε στρατηγικούς τομείς όπως η Ενέργεια, η ψηφιοποίηση, η κυβερνοασφάλεια, οι ημιαγωγοί, η βιομηχανική πολιτική, το εμπόριο και η ενίσχυση της ενιαίας αγοράς.

«Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ο κόσμος βιώνει μια αλλαγή στη γεωπολιτική ισορροπία δυνάμεων», είπε ο Μπορέλ αποχωρώντας από τη συνάντηση και πρόσθεσε ότι «υπάρχει μια μεγάλη διπολικότητα μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ από τη μία πλευρά, ενώ από την άλλη πλευρά υπάρχει μια πολυπολικότητα παραγόντων και οι Ευρωπαίοι πρέπει να δράσουν (...) Πρέπει να δημιουργήσουν μια κοινή στρατηγική κουλτούρα για να μοιραστούν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, και αυτό είναι η "Στρατηγική Πυξίδα"».

Στο ίδιο πλαίσιο ο Γάλλος Πρόεδρος Εμ. Μακρόν, που είχε συνάντηση με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ Αντ. Μπλίνκεν προτού αναχωρήσει για Σλοβενία, κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες «να είναι ξεκάθαροι» με τους εαυτούς τους. Ξεκάθαροι για «το τι θέλουμε για εμάς, για τα σύνορά μας, για την ασφάλειά μας». Κεντρικό ζήτημα, ανέφερε, είναι «πώς θα συνεργαστούμε με καλή πίστη με ιστορικούς εταίρους μας» ενώ «θα αυξάνουμε την ανεξαρτησία και την κυριαρχία μας», εξήγησε.

Στο φόντο των αντιθέσεων που εκδηλώνονται και στο εσωτερικό της ΕΕ, ωστόσο, διάφορες «διαρροές» μετά το άτυπο δείπνο εργασίας σημείωναν τις διαφορετικές προσεγγίσεις σε ό,τι αφορά την «ισορροπία» ανάμεσα σε αυτήν τη «στενή συνεργασία με ιστορικούς εταίρους» και την «αύξηση της ανεξαρτησίας».

Επικριτικός στις προσπάθειες για μια «ανταγωνιστική» ευρωενωσιακή άμυνα εμφανίστηκε ο γγ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, τονίζοντας ότι η δημιουργία δομών που «ανταγωνίζονται» το ΝΑΤΟ κινδυνεύει να αποδυναμώσει και να διχάσει τη λυκοσυμμαχία.

Την ώρα του δείπνου των Ευρωπαίων ηγετών, ο Στόλτενμπεργκ, ερωτηθείς σε συνέδριο στην Ουάσιγκτον για τις συνέπειες της AUKUS στις διατλαντικές σχέσεις, απάντησε: «Καταλαβαίνω ότι η Γαλλία είναι απογοητευμένη», όμως «ταυτόχρονα οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ συμφωνούν στον πρωταρχικό μας στόχο, να παραμείνουμε ενωμένοι».

«Δεν πιστεύω στις προσπάθειες να δημιουργηθεί κάτι εκτός του πλαισίου του ΝΑΤΟ ή στον ανταγωνισμό ή σε μια αντιγραφή του ΝΑΤΟ» ή σε μια «ανταγωνιστική» ευρωπαϊκή άμυνα, πρόσθεσε, υπενθυμίζοντας πως το 80% των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ παρέχονται από χώρες εκτός ΕΕ: «Είναι, βεβαίως, οι ΗΠΑ και άλλοι σύμμαχοι».

«Υπάρχει επίσης και η γεωγραφία», τόνισε. «Η Τουρκία στα νότια, η Νορβηγία και η Ισλανδία στα βόρεια, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και το Ηνωμένο Βασίλειο στα δυτικά. Αν κοιτάξετε έναν χάρτη, είναι σημαντικές για την προστασία ολόκληρης της Ευρώπης», ενώ δεν είναι μέλη της ΕΕ.

«Οποιαδήποτε προσπάθεια αποδυνάμωσης των διατλαντικών δεσμών με τη δημιουργία εναλλακτικών δομών, λέγοντας ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας, όχι μόνο θα αποδυναμώσει το ΝΑΤΟ αλλά θα διχάσει και την Ευρώπη», υποστήριξε.