Πιο ισχυρό προστατευτικό πλαίσιο για τους μεγάλους παραγωγούς και προμηθευτές ηλεκτρισμού προσφέρει η κοινοτική Οδηγία 944/2019 σχετικά «με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας» και η οποία αναμένεται να ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία εντός του νέου έτους. Η ειδική νομοπαρασκευαστική ομάδα που έχει συσταθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος επεξεργάζεται τις διατάξεις της ογκώδους οδηγίας, ώστε το δυνατόν συντομότερο να αποκτήσει κανονιστική ισχύ στην εγχώρια αγορά Ενέργειας, πηγαίνοντας πολλά βήματα παραπέρα την «απελευθέρωση» στον κλάδο, τα τραγικά αποτελέσματα της οποίας βιώνουν ήδη τα λαϊκά στρώματα με τη γιγάντωση της ενεργειακής φτώχειας.

Η οδηγία, άλλωστε, κάθε άλλο παρά κρύβει τους στόχους τους, αφού, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο σχετικό κείμενο, στοχεύει στην «οργάνωση των αγορών κατά πιο ευέλικτο τρόπο», στην πλήρη ενσωμάτωση όλων «των παραγόντων της αγοράς» συμπεριλαμβανομένων των παραγωγών Ενέργειας από ΑΠΕ, εταιρείες που επενδύουν σε συστήματα αποθήκευσης Ενέργειας κ.τ.λ., κι επίσης στην ενίσχυση των διασυνδέσεων όλων των εθνικών συστημάτων μεταφοράς Ενέργειας και την ενοποίηση των εθνικών αγορών «με στόχο την ενίσχυση του διασυνοριακού εμπορίου», με όλες τις αντιλαϊκές «προεκτάσεις» για την ενεργειακή ασφάλεια.

Ειδικότερα, σε σχέση με τις ΑΠΕ, ολόκληρο το κείμενο της Οδηγίας διαπνέεται από την «ανάγκη» αύξησης της συμμετοχής τους στο ενεργειακό μείγμα σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ για την ενίσχυση του ποσοστού τους μέχρι το 2030, για να βρουν διεξόδους τα λιμνάζοντα κεφάλαια.

Κύριο στοιχείο, που χαρακτηρίζει τις νέες κατευθύνσεις της ΕΕ, είναι η πλήρης «απελευθέρωση» των αγορών ηλεκτρισμού, αφού όπως τονίζει «η ρύθμιση τιμών προμήθειας, αποτελούν ιδιαίτερα στρεβλωτικό μέτρο, το οποίο συχνά οδηγεί σε συσσώρευση τιμολογιακών ελλειμμάτων, περιορισμό των επιλογών των καταναλωτών, λιγότερα ελκυστικά κίνητρα για επενδύσεις» κ.ά.

Ειδικότερα στο άρθρο 5 της Οδηγίας επισημαίνεται ότι «οι προμηθευτές είναι ελεύθεροι να καθορίζουν την τιμή στην οποία παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια στους πελάτες. Τα κράτη - μέλη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για την εξασφάλιση ουσιαστικού ανταγωνισμού μεταξύ των προμηθευτών». Στο ίδιο άρθρο τονίζεται ότι τα μέτρα κρατικής παρέμβασης για τη ρύθμιση των τιμών θα πρέπει να έχουν συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, να κοινοποιούνται στην Επιτροπή και μετά τη λήξη της περιόδου αυτής οι ευάλωτοι καταναλωτές να «επωφελούνται» από τις χαμηλές τιμές που δημιούργησε ο «ελεύθερος ανταγωνισμός» μεταξύ των εταιρειών.

Οι κρατικές πολιτικές παρέμβασης στο επίπεδο των τιμών θα πρέπει, σύμφωνα με την παρ. 20 του εισηγητικού κειμένου, «να παρέχουν τα κατάλληλα κίνητρα για την ανάπτυξη του δικτύου και την πραγματοποίηση επενδύσεων σε νέα παραγωγή Ενέργειας», λαμβάνοντας πάντα υπόψη αυτό που προαναφέραμε, ότι δηλαδή «η ρύθμιση των τιμών προμήθειας αποτελούν ιδιαίτερα στρεβλωτικό μέτρο», το οποίο οδηγεί μεταξύ άλλων «σε λιγότερο ελκυστικά κίνητρα για εξοικονόμηση Ενέργειας και επενδύσεις στην ενεργειακή απόδοση, περιορισμό του ανταγωνισμού, καθώς επίσης και λιγότερα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες στην αγορά». Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από τα πολλά σημεία της Οδηγίας, όπου ομολογείται ξεκάθαρα ότι στόχος είναι η πλήρης εξυπηρέτηση των συμφερόντων των επενδυτών του χώρου και οι όποιες προσπάθειες για ρυθμίσεις των τιμών θα πρέπει να έχουν ελάχιστη χρονική διάρκεια και να μην επηρεάζουν τις επενδύσεις και την κερδοφορία στον τομέα της ηλεκτρικής Ενέργειας.

Μεταξύ των μέτρων που προωθούνται και που σύντομα θα εφαρμόζονται και στη χώρα μας είναι η «δυναμική τιμολόγηση» ηλεκτρισμού. Η σχετική κοινοτική Οδηγία ισχυρίζεται ότι θα πρόκειται για μια πιο «δίκαιη σύμβαση» μεταξύ καταναλωτή και προμηθευτή, η οποία θα αντικατοπτρίζει τις διακυμάνσεις στις τιμές χονδρικής του ηλεκτρισμού κι έτσι ο τελικός καταναλωτής θα πληρώνει και λιγότερα χρήματα όταν οι τιμές πέφτουν. Στην πράξη, βέβαια, μια τέτοιου τύπου «δυναμική» τιμολόγηση σημαίνει ότι στο εξής δεν θα υπάρχουν σταθερές τιμές στην κατανάλωση ηλεκτρικής Ενέργειας, αυτές θα μπορούν να αλλάζουν εντός της ημέρας ανάλογα με τις διακυμάνσεις των τιμών στα ενεργειακά χρηματιστήρια. Αξίζει σε αυτό το σημείο να επισημάνουμε ότι ειδικά στη χώρα μας, δύο μήνες μετά την έναρξη λειτουργίας του «μοντέλου στόχου» της ΕΕ - της λειτουργίας δηλαδή ενός τέτοιου χρηματιστηρίου - οι τιμές χονδρικής στην εγχώρια αγορά έχουν αυξηθεί έως και πέντε φορές.

Η Οδηγία 944/2019 της ΕΕ είναι σαφής ως προς τις επιδιώξεις της «δυναμικής τιμολόγησης», αφού όπως αναφέρεται ρητά στην παρ. 37 «τα κράτη - μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν εύλογη έκθεση των καταναλωτών στον κίνδυνο τιμών χονδρικής» κι επιπλέον «οι καταναλωτές θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τα οφέλη και τον δυνητικό κίνδυνο τιμών των συμβάσεων δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας». Με λίγα λόγια, ο καταναλωτής έχει «ευθύνη» να αναζητά καλύτερες τιμές από διαφορετικούς προμηθευτές, να ανταποκρίνεται αναλόγως στις διακυμάνσεις των τιμών, προσαρμόζοντας αντίστοιχα την ημερήσια κατανάλωσή του. Αναγκαία συνθήκη για την εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων αποτελεί η εγκατάσταση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης για την κατανάλωση ηλεκτρικής Ενέργειας, τα οποία θα μετρούν, υποτίθεται, με ακρίβεια την κατανάλωση ηλεκτρισμού σε πραγματικό χρόνο.

Από το συγκεκριμένο σύστημα έχουν βέβαια να προσδοκούν ορισμένα οφέλη οι πολύ μεγάλοι καταναλωτές όπως η βιομηχανία ή άλλες μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν τη δυνατότητα παρακολούθησης των τιμών και προσαρμογής της κατανάλωσής τους.

Για τα λαϊκά νοικοκυριά από την άλλη, που τάχα μπαίνουν στο ίδιο «τσουβάλι» με τους βιομήχανους «καταναλωτές», οι παραπάνω προκλητικές ρυθμίσεις το μόνο βέβαιο είναι ότι θα «τσακίσουν» τους οικιακούς προϋπολογισμούς και με μαθηματική ακρίβεια θα ενισχύσουν την ενεργειακή φτώχεια, ενώ η εγκατάσταση «έξυπνων συστημάτων μέτρησης» και ο εκσυγχρονισμός των δικτύων που επίσης αποτελούν βασικά στοιχεία της Οδηγίας θα διευκολύνουν περισσότερο τους προμηθευτές στη μονομερή ακύρωση συμβάσεων και στην αυτόματη αποκοπή συνδέσεων σε περιπτώσεις «κακοπληρωτών».

Η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών σε οικίες και επιχειρήσεις είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία της νέας διασυνδεδεμένης πανευρωπαϊκά αγοράς ηλεκτρισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, η εγκατάσταση και στη χώρα μας 7,5 εκατ. τέτοιων μετρητών μέχρι το 2026 αποτελεί βασικό στοιχείο του νέου πενταετούς επενδυτικού προγράμματος του υπό ιδιωτικοποίηση ΔΕΔΔΗΕ. Οι τεχνικές απαιτήσεις που θα πρέπει να έχουν τα νέα «έξυπνα» συστήματα μέτρησης δίνονται από τη νέα κοινοτική Οδηγία, οριοθετώντας έτσι και τα χαρακτηριστικά των προμηθευτών των νέων συστημάτων.

Αξίζει, τέλος, να αναφέρουμε τις πολλαπλές δυνατότητες που παρέχει η νέα Οδηγία σε βιομηχανικούς και άλλους επιχειρηματικούς ομίλους στην παραγωγή και ιδιοκατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και τη διάθεσή της με ευνοϊκούς όρους γι' αυτούς στα συστήματα ηλεκτρισμού.

Μάλιστα, τους παρέχεται η δυνατότητα συμμετοχής στις λεγόμενες «ενεργειακές κοινότητες», οι οποίες υποτίθεται είχαν ως στόχο την εξασφάλιση «χαμηλών τιμών» ηλεκτρισμού σε νοικοκυριά που είχαν συστήσει «συνεταιρισμούς» για την παραγωγή και αυτοκατανάλωση Ενέργειας που παράγεται μέσω ΑΠΕ.

Ετσι, ενώ επιτρέπεται η συμμετοχή μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων στις ενεργειακές κοινότητες, με περισσή υποκρισία στο άρθρο 44 της Οδηγίας επισημαίνεται ότι «οι εξουσίες λήψης αποφάσεων εντός μιας ενεργειακής κοινότητας πολιτών θα πρέπει να περιορίζονται στα μέλη ή τους μετόχους που δεν ασκούν μεγάλης κλίμακας εμπορική δραστηριότητα και για τους οποίους ο ενεργειακός τομέας δεν συνιστά πρωταρχικό τομέα οικονομικής δραστηριότητας».

Στην πραγματικότητα επιβεβαιώνεται για μια ακόμα φορά ότι τα σχήματα αυτά, τα οποία έως και σήμερα δυνάμεις όπως ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούν να τα παρουσιάσουν ως σχήματα για μια πιο «δίκαιη πράσινη μετάβαση», πασπαλισμένα με τις γνωστές αυταπάτες περί «πιο συμμετοχικών μορφών στις επενδύσεις και τη διαχείριση», δεν είναι τίποτα περισσότερο από όχημα για την προώθηση της «απελευθέρωσης», τη διευκόλυνση επενδύσεων στις ΑΠΕ για επιχειρηματίες του Τουρισμού, επιχειρήσεις του αγροτοδιατροφικού τομέα κ.ά, σε βάρος των λαϊκών αναγκών.