Τον Δεκέμβρη του 2019, η Τράπεζα της Ελλάδας σημείωνε στην Εκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για τις τράπεζες: «Τα λειτουργικά έσοδα μειώθηκαν οριακά σε ετήσια βάση (...). Τα λειτουργικά έξοδα παρουσίασαν περαιτέρω υποχώρηση, κυρίως λόγω της συνεχιζόμενης συρρίκνωσης του προσωπικού και του δικτύου καταστημάτων. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, ενισχύθηκαν τα λειτουργικά κέρδη το α' εξάμηνο του 2019 και βελτιώθηκε ο δείκτης αποτελεσματικότητας (λόγος λειτουργικών εξόδων προς έσοδα) των ελληνικών τραπεζών».

Τα ίδια ακριβώς διαπιστώνει και η Εκθεση του Ιούλη του 2020. Τα στοιχεία που δίνει, δείχνουν ότι το 2018, το 52,8% της μείωσης των λειτουργικών εξόδων προήλθε από τη μείωση των δαπανών προσωπικού. Το 2019 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 51,43%.

Η διαπίστωση είναι προφανής: Το κλείσιμο καταστημάτων και η συνεχιζόμενη μείωση του προσωπικού αποτελούν βασική πηγή για την ενίσχυση στα λειτουργικά κέρδη των τραπεζών στις σημερινές συνθήκες, γι' αυτό και είναι πάγια τακτική τους την τελευταία δεκαετία.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών, το 2009 οι τράπεζες διέθεταν 4.163 καταστήματα και απασχολούσαν 66.969 εργαζόμενους, ενώ το 2019 διέθεταν μόλις 1.838 καταστήματα και 37.734 εργαζόμενους. Με άλλα λόγια, μείωσαν τα καταστήματα κατά 55,7% και το προσωπικό κατά 43,65%!

Την περίοδο που διανύουμε, η Εθνική Τράπεζα κλείνει 41 καταστήματα και υλοποιεί νέο πρόγραμμα «εθελούσιας εξόδου» με στόχο να διώξει 1.000 εργαζόμενους, η Τράπεζα Πειραιώς κλείνει πάνω από 45 καταστήματα και διώχνει άλλους τόσους εργαζόμενους με τον ίδιο τρόπο. Αντίστοιχα, πριν δύο μήνες η Eurobank μείωσε το προσωπικό της κατά 750 εργαζόμενους, ενώ η Alpha Bank έχει ξεκινήσει διαδικασία μεταφοράς εκατοντάδων εργαζομένων σε εταιρεία που έχει αναλάβει τα λεγόμενα «κόκκινα» δάνεια. Και αυτές οι τράπεζες κλείνουν καταστήματα.

Η Εφη Χαλιού, πρόεδρος του κλαδικού Σωματείου Εργαζομένων Χρηματοπιστωτικού Συστήματος Αττικής, σχολιάζοντας στον «Ριζοσπάστη» τις εξελίξεις, αναφέρεται στους λόγους μείωσης του προσωπικού και καταγγέλλει τις πιέσεις και τους εκβιασμούς που δέχονται οι εργαζόμενοι:

«"Εθελούσιες", αποσχίσεις, κλεισίματα καταστημάτων ακόμη και σε απομακρυσμένες περιοχές ή μετακινήσεις του προσωπικού σε υπηρεσίες και καταστήματα που είναι για κλείσιμο, συνθέτουν το σύγχρονο σκηνικό μείωσης του προσωπικού των τραπεζών. Σε αυτά προστέθηκαν οι πιέσεις για συμμετοχή στην "εθελούσια", οι "παραινέσεις" και συμβουλές των διευθυντών, ακόμη και οι συμφωνίες μεταξύ ηγεσιών σωματείων και τραπεζών για υποχρεωτική τηλεργασία επ' άπειρον λόγω έλλειψης θέσεων εργασίας!

Ολα ξεκίνησαν με τις "δεσμεύσεις" που έχουν αναλάβει οι τράπεζες απέναντι στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, για "εκσυγχρονισμό και εξορθολογισμό", λιγότερα κόστη, μεγαλύτερη "ευελιξία" στις εργασιακές σχέσεις.

Αυτός είναι ο λόγος που είχαμε τις αποσχίσεις στις τράπεζες Πειραιώς, Eurobank και Alpha Bank το προηγούμενο διάστημα, τις "εθελούσιες" σε όλες τις τράπεζες, ακόμη και το φαινόμενο να μένουν χωρίς αντικείμενο εκατοντάδες υπάλληλοι που κλείνουν τα καταστήματά τους και δεν γνωρίζουν πού θα βρεθούν την επόμενη μέρα. Κάποιοι από αυτούς πριμοδοτούνται για να παραιτηθούν, άλλοι λαμβάνουν μπιλιετάκια ότι μπορεί να βρεθούν στην άλλη άκρη της χώρας, αν είναι "τυχεροί" και τους δεχτούν σε μια από τις λίγες θέσεις που είναι διαθέσιμες. Αλλιώς, θα βρίσκονται σε τηλεργασία μέχρι να ανοίξουν θέσεις, ενώ όσοι παραμένουν στην τράπεζα και δεν ωθούνται σε παραίτηση - απόλυση, έχουν να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερη εντατικοποίηση».

Δείχνοντας ποιους εξυπηρετεί το κλείσιμο καταστημάτων και η μείωση προσωπικού, τις επιπτώσεις τους συνολικά στα εργασιακά δικαιώματα, αλλά και σε λαϊκά στρώματα του πληθυσμού, η Ε. Χαλιού επισημαίνει:

«Εχει αποδειχτεί όλα αυτά τα χρόνια ότι οι "εθελούσιες", η μείωση του προσωπικού, τα κλεισίματα των καταστημάτων συμφέρουν αποκλειστικά και μόνο τις τράπεζες, που παρά την κρίση και την πανδημία εξακολουθούν να παρουσιάζουν εκατομμύρια κέρδη στους ισολογισμούς τους. Μάλιστα, είναι τέτοια η πρεμούρα τους για κέρδος και για μείωση των εργασιακών δικαιωμάτων του προσωπικού τους, που την ίδια στιγμή που διώχνουν υπαλλήλους με συγκροτημένα δικαιώματα, προκηρύσσουν θέσεις εργασίας για υπαλλήλους μέσω τρίτων εταιρειών, που θα εργάζονται ως ταμίες των τραπεζών, χωρίς όμως να έχουν και τα δικαιώματα των τραπεζοϋπαλλήλων, τις συμβάσεις τους κ.ά.

Κι ενώ οι χιλιάδες άνεργοι τραπεζοϋπάλληλοι των τελευταίων ετών συνωστίζονται με άλλους χιλιάδες ανέργων, οι τράπεζες εξακολουθούν να κερδοσκοπούν σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Με τους νόμους που απλόχερα τους πρόσφεραν όλες οι κυβερνήσεις διαχρονικά, εξακολουθούν να βάζουν χέρι στη λαϊκή περιουσία και κατοικία, να προχωρούν σε πλειστηριασμούς και κατασχέσεις, να επιβάλουν τον νέο πτωχευτικό νόμο.

Και φυσικά, δεν συγκινεί στο ελάχιστο τις διοικήσεις των τραπεζών το γεγονός ότι το κλείσιμο των υποκαταστημάτων των τραπεζών σε επαρχιακές πόλεις δυσκολεύει τη ζωή των συνταξιούχων, αγροτών, μικροεπαγγελματιών, που ούτε εξοικειωμένοι με την ηλεκτρονική τραπεζική είναι, ούτε και μπορούν να αντέξουν το κόστος της μετακίνησης για να πηγαίνουν κάθε λίγο και λιγάκι σε άλλη πόλη για να ρυθμίζουν τις υποθέσεις τους με την τράπεζα. Οσο για την κυβέρνηση, πέρα από το αντεργατικό οπλοστάσιο που έχει διασφαλίσει με τους προκατόχους της για να "τρέχει" αυτή η διαδικασία, είναι χαρακτηριστικό ότι σε μια από τις δεκάδες περιπτώσεις λαϊκών αντιδράσεων που είχαμε σε τοπικό επίπεδο για το κλείσιμο καταστήματος, στα Δίκαια Εβρου, επιβλήθηκε πρόστιμο 3.000 ευρώ στον Αγροτικό Σύλλογο που τόλμησε να αναρτήσει πανό!».

Χαρακτηριστική όμως είναι και η στάση των συνδικαλιστικών πλειοψηφιών στην Ομοσπονδία (ΟΤΟΕ) και σε επιχειρησιακά σωματεία του κλάδου. Η πρόεδρος του κλαδικού Συνδικάτου σημειώνει σχετικά:

«Η πλειοψηφία της ΟΤΟΕ και των επιχειρησιακών σωματείων στις τράπεζες συντεταγμένα απέκρουσαν όσες αγωνιστικές φωνές εκφράστηκαν όλο αυτό το διάστημα ενάντια στα σχέδια των τραπεζιτών. Είναι χαρακτηριστική η στάση τους στην τελευταία απεργία, το περιεχόμενο της οποίας λόγω και της εξέλιξης στις τράπεζες με τα κλεισίματα των καταστημάτων εμπλουτίστηκε με το αίτημα "Καμία διαθεσιμότητα - καμία απόλυση". Αντί απεργιακής απόφασης, η Ομοσπονδία αντέταξε τη διαπραγμάτευση που κατέληξε στη συμφωνία: Αντί διαθεσιμότητας και απόλυσης, να μπορούν οι εργαζόμενοι να επιλέγουν την τηλεργασία για όσο καιρό χρειαστεί!

Είναι οι ίδιες δυνάμεις που δεν ξόδεψαν ούτε μελάνι για να γράψει η ΟΤΟΕ έστω ένα δελτίο Τύπου, όταν ψηφιζόταν ο νέος πτωχευτικός νόμος, που δεν έχουν οργανώσει ούτε μια κινητοποίηση ενάντια σε πλειστηριασμό α' κατοικίας ή λαϊκής περιουσίας, που δεν στηρίζουν τους Αγροτικούς Συλλόγους που διαμαρτύρονται στα κλεισίματα των τραπεζών της περιοχής τους, που καλούν τα επιχειρησιακά σωματεία σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού, να συμβάλουν ώστε να καλυφθούν τα κενά θέσεων που υπάρχουν ανά την Ελλάδα με όσο το δυνατόν αξιοκρατικά και κοινωνικά κριτήρια.

Το ίδιο έπραξαν ένα χρόνο πριν, με την υπόθεση της απόσχισης στην Τράπεζα Πειραιώς, το ίδιο κάνουν σε όλες τις τράπεζες. Συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων των αφεντικών και κρατούν στο ρελαντί τις αγωνιστικές διαθέσεις, λέγοντας ότι μες στην πανδημία δεν είναι ρεαλιστικό να οργανωθούν αγώνες».

Στην αντίπερα όχθη, τα συνδικάτα και οι δυνάμεις που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ καλούν σε ενίσχυση του αγώνα, απαιτώντας μεταξύ άλλων: Οχι στους εκβιασμούς και στις απολύσεις με οποιαδήποτε μορφή («εθελούσιες», αποσχίσεις κ.ο.κ.). Σταθερή δουλειά με δικαιώματα. Οχι στις ελαστικές μορφές απασχόλησης. Να καταργηθεί το απαράδεκτο καθεστώς της στοχοθεσίας και της αξιολόγησης που μεγαλώνει την εντατικοποίηση. Οχι στη μονιμοποίηση της τηλεργασίας. Οχι στο κλείσιμο καταστημάτων, ειδικά σε συνθήκες πανδημίας και σε επιβαρυμένες περιοχές όπως το κέντρο της Αθήνας, που έχει ως αποτέλεσμα να συγκεντρώνονται δεκάδες τραπεζοϋπάλληλοι και πελάτες σε λίγα τετραγωνικά. Οι συντάξεις, με ευθύνη του κράτους, να αποδίδονται στα σπίτια. Αναστολή πληρωμών χωρίς τόκους και προσαυξήσεις σε όσους δεν μπορούν να κάνουν χρήση της ηλεκτρονικής τραπεζικής κ.ά.

Να μην κλείσουν καταστήματα τραπεζών και μη χαθεί κανένα δικαίωμα των εργαζομένων, να σταματήσουν οι πιέσεις που δέχονται για τη συμμετοχή σε προγράμματα «εθελούσιας» εξόδου ζητά το ΚΚΕ, με Επίκαιρη Ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή προς τον υπουργό Οικονομικών.

Μεταξύ άλλων, υπογραμμίζει: «Οι τράπεζες, παράλληλα με τα προγράμματα "εθελούσιας" εξόδου, που τρέχουν εδώ και μέρες, ωθώντας στην ανεργία το τακτικό προσωπικό τους εν μέσω απειλών για τις αλλαγές που επέρχονται στο τραπεζικό σύστημα, αλλά και εν μέσω πανδημίας, προωθούν σχέδιο συρρίκνωσης των δικτύων τους σε όλη την Ελλάδα, με στόχο τη μείωση του λειτουργικού τους κόστους». Επιπλέον, από την πρακτική αυτή, «σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζουν συνταξιούχοι, αγρότες, αλιείς και άλλοι μικροεπαγγελματίες».

Το ΚΚΕ ζητά μέτρα από την κυβέρνηση ώστε: Να μην κλείσουν τα καταστήματα των τραπεζών, ιδιαίτερα μέσα στην περίοδο της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας. Να μη χάσουν κανένα εργασιακό, μισθολογικό ή ασφαλιστικό δικαίωμα οι εργαζόμενοι και να σταματήσουν οι πιέσεις που δέχονται για συμμετοχή στα προγράμματα «εθελούσιας» εξόδου. Να μη βγουν σε διαθεσιμότητα οι εργαζόμενοι που δεν δέχονται να συμμετέχουν στις εθελούσιες. Να συνεχίσει να εξυπηρετείται από τα συγκεκριμένα υποκαταστήματα ο κόσμος, που είναι κυρίως αγρότες, ηλικιωμένοι συνταξιούχοι, κτηνοτρόφοι και αλιείς, κάτοικοι των γύρω περιοχών.