Η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ότι στο εξής υψηλόβαθμοι Κινέζοι διπλωμάτες που πρόκειται να επισκεφτούν αμερικανικά πανεπιστήμια, θα χρειάζονται πρώτα έγκριση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αντίστοιχη άδεια θα χρειάζονται οι Κινέζοι αξιωματούχοι και για να οργανώσουν πολιτιστικές εκδηλώσεις με πάνω από 50 άτομα, σύμφωνα με την ίδια απόφαση.

Επιπλέον, το αμερικανικό ΥΠΕΞ ανακοίνωσε ότι θα αναλάβει συγκεκριμένα μέτρα για να είναι «επαρκώς αναγνωρίσιμοι» οι λογαριασμοί που διατηρούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η πρεσβεία και τα προξενεία της Κίνας στο αμερικανικό έδαφος.

Ολα αυτά ενώ προχτές ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο, σχολιάζοντας τις σχέσεις των δύο χωρών είπε πως «η αναλογία με τον Ψυχρό Πόλεμο έχει κάποια συνάφεια» και πως η «διαφορά» είναι «ότι είμαστε αντιμέτωποι με μια χώρα που έχει 1,4 δισεκατομμύρια κατοίκους». Ακόμα, ανήγγειλε «ευρύτερη προσπάθεια» και «ανακοινώσεις (...) τις επόμενες μέρες και βδομάδες (...) προς όφελος της αμερικανικής οικονομίας».

Σημειωτέον, είχε προηγηθεί και έκθεση του Πενταγώνου που εξέφραζε μεγάλη ανησυχία για τη ραγδαία αναβάθμιση της στρατιωτικής «μηχανής» της Κίνας. Σχολιάζοντας αυτήν την έκθεση, η κινεζική εφημερίδα «Γκλόμπαλ Τάιμς» αναφέρει ανάμεσα σε άλλα ότι στόχος των ΗΠΑ είναι «να ασκήσουν πίεση για τον πυρηνικό αφοπλισμό της Κίνας και να καταστείλουν το περιθώριο ανάπτυξης της πυρηνικής ικανότητας της Κίνας. Οι Κινέζοι πρέπει να το δουν».

Σε κάθε περίπτωση, οι τελευταίες αυτές εξελίξεις προσθέτουν νέο «φορτίο» στην ένταση ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα, που επεκτείνεται σε πολλά μέτωπα.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελούν οι εκατέρωθεν εμπορικοί δασμοί, που προκάλεσαν συνολικότερη αναταραχή στο παγκόσμιο εμπόριο και οδήγησαν τον περασμένο Γενάρη στην υπογραφή της 1ης Εμπορικής Συμφωνίας ανάμεσα στα δύο κράτη, μετά από πολλούς γύρους διαπραγματεύσεων.

Η συμφωνία αυτή, μέσω της οποίας επιχειρούνταν ένας πρόσκαιρος συμβιβασμός, δέσμευε την Κίνα για αγορά αμερικανικών προϊόντων αξίας 200 δισ. δολαρίων για τουλάχιστον μία διετία, «παγώνοντας» από την άλλη κατά 50% αμερικανικούς δασμούς σε κινεζικά προϊόντα αξίας 120 δισ. δολαρίων. Προέβλεπε επίσης άρση δασμών 25% σε αμερικανικά αυτοκίνητα. Τα μέτρα αυτά ανακοινώθηκαν σε μια προσπάθεια να τροφοδοτήσουν και δεύτερο γύρο διαπραγματεύσεων, ο οποίος όμως δεν έχει προχωρήσει, ενώ και η πρώτη συμφωνία παραμένει εν πολλοίς ανεφάρμοστη.

Η τεχνολογία αιχμής και η λεγόμενη «ψηφιοποίηση της οικονομίας» είναι ένα ακόμα πεδίο όπου αποτυπώνεται ανάγλυφα ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα. Στο επίκεντρο βρίσκεται η εγκατάσταση δικτύων τηλεπικοινωνιών πέμπτης γενιάς (γνωστών ως 5G) σε μεγάλες δυτικές και ασιατικές οικονομίες τα επόμενα χρόνια, με την Κίνα να διεκδικεί την πρωτοκαθεδρία, κατά κύριο λόγο μέσω της εταιρείας «Huawei».

Οι ΗΠΑ επιχειρούν - και επιτυγχάνουν σε κάποιο βαθμό - τον αποκλεισμό του μεγαλύτερου κινεζικού τηλεπικοινωνιακού μονοπωλίου από τα δίκτυα εγκατάστασης 5G σε συμμάχους και εταίρους τους σε Ευρώπη (Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία κ.ά.) και Ασία.

Μάλιστα, σε ό,τι αφορά τα δίκτυα 5G οι ΗΠΑ δεν διστάζουν να επιχορηγήσουν ακόμα και ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά μονοπώλια, όπως οι εταιρείες «Nokia» και «Ericsson», προκειμένου να αποτρέψουν τους Ευρωπαίους συμμάχους τους να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες της «Huawei».

Το βασικό επιχείρημα που χρησιμοποιούν είναι ο κίνδυνος κυβερνοκατασκοπείας και κυβερνοεπιθέσεων, επειδή θεωρητικά η Κίνα θα έχει πρόσβαση σε ευαίσθητα συστήματα πληροφοριών και ζωτικών λειτουργιών. Στο παιχνίδι μπαίνει και το ΝΑΤΟ, που απευθύνει «συστάσεις» στα μέλη του να θέσουν αυστηρά κριτήρια στην επιλογή παρόχου για την αναβάθμιση των δικτύων τους, επικαλούμενο ζητήματα ασφαλείας που αντιγράφουν τις «ανησυχίες» των ΗΠΑ.

Πάντως η «Huawei» δεν είναι η μόνη εταιρεία τεχνολογίας της Κίνας που βρίσκεται στο στόχαστρο των ΗΠΑ. Αντιδρώντας, τα κινεζικά μονοπώλια προωθούν την απεξάρτησή τους από τις αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, μέσω του προγράμματος «Made in China 2025», γεγονός που αναμένεται να ρίξει νέο λάδι στη φωτιά του ανταγωνισμού.

Θέατρο της σινοαμερικανικής αντιπαράθεσης παραμένει εδώ και χρόνια η Νότια Κινεζική Θάλασσα, με έκταση περίπου 3 εκατ. τ. χλμ., όπου περνούν ετησίως εμπορεύματα αξίας άνω των 5 τρισ. δολαρίων και υπάρχουν σημαντικά υποθαλάσσια κοιτάσματα Ενέργειας (π.χ. νησίδες Σπράτλι, οι οποίες διεκδικούνται από Κίνα, Μαλαισία, Φιλιππίνες, Ταϊβάν και Βιετνάμ), που ακόμα δεν έχουν αξιοποιηθεί.

Οι ΗΠΑ αμφισβητούν ιστορικά δικαιώματα της Κίνας σε αλιεία, ναυτιλία (π.χ. Θάλασσα Βόρεια Νατούνα, δυτικά της νήσου Βόρνεο της Ινδονησίας) και Ενέργεια, πραγματικά στην ...πόρτα του Πεκίνου. Διατηρούν ισχυρές αεροναυτικές δυνάμεις στην περιοχή και στηρίζουν τις διεκδικήσεις σύμμαχών τους γειτονικών χωρών έναντι της Κίνας, προωθώντας τους δικούς τους ιδιαίτερους γεωπολιτικούς στόχους.

Αυτό καταγράφηκε για παράδειγμα στη συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας ΗΠΑ - Φιλιππίνων που ανακοίνωσε τον περασμένο Μάρτη ο Πομπέο. Το «αμυντικό» δόγμα της συμφωνίας προβλέπει, εν ολίγοις, πως οι ΗΠΑ θα καλύψουν οποιαδήποτε εχθρική ενέργεια τρίτης χώρας κατά των Φιλιππίνων, σε στρατεύματα, πλοία και αεροπλάνα της στη Νότια Κινεζική Θάλασσα.

Χαρακτηριστικά όξυνσης της αντιπαράθεσης έχει και η αξιοποίηση από τις ΗΠΑ του κινεζικού νόμου «για την ασφάλεια του Χονγκ Κονγκ», που προκάλεσε αντιδράσεις και απροκάλυπτες παρεμβάσεις από τις ΗΠΑ, που κατηγορούνται ότι αμφισβητούν την εδαφική ακεραιότητα της Κίνας. Η κόντρα σε διπλωματικό επίπεδο έφτασε μέχρι και στο κλείσιμο προξενείων εκατέρωθεν, σε Χιούστον και Τσενγκντού αντίστοιχα, με αλληλοκατηγορίες περί κατασκοπείας και τον Τραμπ να προειδοποιεί ότι είναι «πάντα πιθανό» να κλείσουν κι άλλες κινεζικές διπλωματικές αποστολές στη χώρα του.

Τέλος, σημαντικό πεδίο αντιπαράθεσης είναι και οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί, κυρίως γύρω από τα σύγχρονα πυρηνικά όπλα. Η κόντρα σε αυτόν τον τομέα τροφοδοτείται και από την άρνηση του Πεκίνου να συμμετάσχει τον περασμένο Ιούνη στη Βιέννη στις ρωσοαμερικανικές συνομιλίες για την παράταση της Συνθήκης «New Start» (του 2010) περί της μείωσης των αμερικανικών και ρωσικών πυρηνικών όπλων σε 1.550 στρατηγικές πυρηνικές κεφαλές (εκπνέει το Φλεβάρη του 2021).

Η κυβέρνηση Τραμπ υποστηρίζει με κάθε αφορμή πως η Κίνα διαθέτει πλέον σύγχρονο πυρηνικό οπλοστάσιο, που θέτει απειλές για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους. Το Πεκίνο αρνείται, υποστηρίζοντας ότι Ρωσία και ΗΠΑ διαθέτουν τα μεγαλύτερα και περισσότερα πυρηνικά όπλα και γι' αυτό «έχουν ειδική και υψηλής προτεραιότητας ευθύνη για αφοπλισμό».

Σύμφωνα με στοιχεία του «Ερευνητικού Κέντρου για την κατάργηση των πυρηνικών όπλων» («Research Centre for Nuclear Weapons Abolition») του Πανεπιστημίου του Ναγκασάκι, η Κίνα διαθέτει περίπου 320 πυρηνικά όπλα. Οι κινεζικές πυρηνικές κεφαλές παραμένουν σημαντικά λιγότερες από τις ρωσικές (υπολογίζονται σε 6.370) και τις αμερικανικές (5.800), αλλά περισσότερες από άλλες πυρηνικές δυνάμεις, όπως η Γαλλία (290).

Οι πολυεπίπεδες κόντρες συμφερόντων ΗΠΑ - Κίνας κλιμακώνονται, καθώς ενισχύεται η τάση για ανακατατάξεις στη διεθνή ιμπεριαλιστική πυραμίδα, με την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ να απειλείται από την Κίνα.

Αυτή η βασική αντιπαράθεση επηρεάζει άμεσα τις σχέσεις των ΗΠΑ και με τους Ευρωπαίους συμμάχους τους, την ώρα που η Κίνα προσπαθεί να αποσπάσει μια πιο αυτοτελή πολιτική των Ευρωπαίων απέναντί της, είτε με την ανάπτυξη των οικονομικών κυρίως σχέσεων με την ΕΕ είτε με ιδιαίτερες συμφωνίες που συνάπτει με κράτη - μέλη της.