Με το βιβλίο «Μυτιλήνης αστυγραφία και Λέσβου χωρογραφία» οι Δ.Ν. Καρύδης και Μ.Kiel φωτίζουν την ιστορία, οικονομία, και πολεοδομία της Λέσβου και των πόλεών της, μέσα από αδημοσίευτα οθωμανικά αρχεία. Αποδεικνύουν την άνθηση που ακολούθησε το πέρασμα της εξουσίας από τον σε αποσύνθεση βυζαντινό φεουδαλισμό στην οθωμανική περίοδο. Είναι γνωστή η διαφορά του ανατολικού φεουδαλισμού Βυζάντιο, Ισλάμ - από τον δυτικό, όπως και η ιδιαίτερη δομή του ασιατικού φεουδαλισμού του Ισλάμ σε σχέση και με το Βυζάντιο.

Το θέμα, βέβαια, παραμένει ανοιχτό, όμως παραδεδεγμένη από πολλούς ερευνητές είναι η διαφορά εκείνη την εποχή (15ος-16ος αιώνας) των δομών Βυζαντίου και Ισλάμ. Φεουδαλισμός σε αδιέξοδο από τη μια και φεουδαλισμός στη γένεσή του, μέσα από στρατιωτική δημοκρατία των γενεών από την άλλη, σε δομές που θυμίζουν τον αμφιλεγόμενο «ασιατικό τρόπο παραγωγής»: Αξιοκρατική υπαλληλική ιεραρχία χωρίς μονιμότητα και τίτλους, ούτε ισόβια και κληρονομική γαιοκατοχή, θεοκρατική κοινωνία. Ο Σουλτάνος ήταν ο εκπρόσωπος του θεού επί της γης - «Η Σκιά του Αλάχ επί της Γης». Μέριμνα των διοικούντων ήταν η εξασφάλιση της στρατιωτικής συνδρομής από τους τιμαριούχους και η απόδοση μέρους της παραγωγής. Τα λοιπά έσοδα του κράτους εξασφαλίζονταν από τις εκστρατείες και λαφυραγωγήσεις.

Οι συγγραφείς αποδεικνύουν πως ο πρώην βυζαντινός χώρος (οι κάτοικοι του οποίου είχαν συμπιεστεί από τη φορολογία, για να καλυφθούν οι ανάγκες μιας φεουδαρχικής τάξης χωρίς προοπτική), υπό την οθωμανική διοίκηση είχε περισσότερες ελευθερίες, λιγότερους φόρους, περισσότερες δυνατότητες ανάπτυξης. Τα στοιχεία που παραθέτουν (δεν είναι αμφισβητούμενες για την εγκυρότητά τους φιλολογικές αφηγήσεις περιηγητών, αλλά επίσημα φορολογικά αρχεία της οθωμανικής διοίκησης) δείχνουν μια σημαντική αύξηση της παραγωγής, μια ισχυρή ανάπτυξη των πόλεων και των χωριών της υπαίθρου. Π.χ., η πόλη της Μυτιλήνης είχε 627 οικογένειες το 1548 και έφτασε τις 1148 στα 1678, ενώ στην Ερεσσό, έχομε μετά την άνθηση του 16ου αιώνα, μείωση του πληθυσμού, την οποία οι συγγραφείς αποδίδουν στην επιδημία της πανώλους ή στην πειρατεία των Δυτικών που προηγήθηκε των τουρκοβενετικών πολέμων. Συνολικά όμως ο Καζάς της Μυτιλήνης, είχε 780 εστίες το 1448 και 3029 το 1671. Αλλο παράδειγμα είναι η φορολογία της περιοχής που από 865 ακτσέδες το 1548 αυξήθηκαν στις 11.682. Που σημαίνει ανάλογη αύξηση της παραγωγής, μια και δεν είχε αρχίσει ακόμη η φορολογική αποστράγγιση από τους οθωμανούς, όπως στα τελευταία βυζαντινά χρόνια. Αυτό φαίνεται και με τα φορολογικά έσοδα από το στάρι και το λάδι σε 15 χωριά του Καζά της Μυτιλήνης: Στάρι, από 32.384 ακτσέδες το 1548 φθάνουμε στους 44.908 το 1671 και στο λάδι από 9.595 σε 51.885 στις ίδιες χρονιές. Εχουμε και εικόνα της αναδιάρθρωσης της παραγωγής που προετοιμάζει την επόμενη προβιομηχανική περίοδο της Μυτιλήνης στη σαπωνοποιία. Εχομε ένδειξη ότι ο Καζάς το 1548 είχε 99 αλευρόμυλους και 10 ελαιόμυλους, ενώ το 1671 είχε 40 αλευρόμυλους και 116 ελαιόμυλους. Τα ίδια συμπεράσματα φαίνονται και στους άλλους τομείς της παραγωγής, όπως την κτηνοτροφία.

Οι συγγραφείς αναλύουν μια σειρά δεικτών και ερμηνεύουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους. Οι σύγχρονοι ιστορικοί θα επωφεληθούν από την παροχή αυτών των στοιχείων ή θα παραμείνουν στους μύθους της «φυγής στα ορεινά» του Βακαλόπουλου και του «Κρυφού Σχολειού» της επίσημης Εκκλησίας - της επίσημης γενικά ιστοριογραφίας μας; (Εκδόσεις «Ολκός»).