Το περιεχόμενο του Συνεδρίου δεν απευθύνεται σε έναν στενό κύκλο ειδικών και μυημένων, αλλά στον καθένα που ενδιαφέρεται να γνωρίσει και να κατανοήσει τη σύγχρονη λογοτεχνία μας και πώς αυτή επηρεάστηκε από την κομμουνιστική ιδεολογία. Να γνωρίσει βαθύτερα τους πρωτοπόρους λογοτέχνες, που εξέφρασαν με το έργο τους τα συμφέροντα της πρωτοπόρας κοινωνικής τάξης, της εργατικής.
Στο Συνέδριο θα συμμετάσχει πλήθος ομιλητών, που έχουν επιλεγεί με βάση το αντικείμενο της επιστημονικής τους εργασίας, τις μελέτες και τα ενδιαφέροντά τους. Διαρθρώνεται στις παρακάτω ενότητες:
Η πρώτη ενότητα είναι αφιερωμένη στους πρόδρομους σοσιαλιστές λογοτέχνες. Ακόμα, θα υπάρξουν εισηγήσεις και για άλλους λογοτέχνες που διαπνέονταν από τα σοσιαλιστικά ιδανικά, καθώς και σε αστούς λογοτέχνες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια της ανερχόμενης ακόμα αστικής τάξης να εκσυγχρονίσει το αστικό κράτος.
Η συγκεκριμένη ενότητα είναι αφιερωμένη στους λογοτέχνες που επηρεάζονται άμεσα από το ΚΚΕ και την ανάπτυξη του κινήματος. Την περίοδο αυτή, κάτω από την επίδραση της μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης αλλά και της πολιτικής και ιδεολογικής παρέμβασης του ΚΚΕ, διαμορφώνονται οι περισσότεροι από τους κομμουνιστές λογοτέχνες, ανάμεσά τους και οι κορυφαίοι Κώστας Βάρναλης και Γιάννης Ρίτσος. Θεμελιώνονται επίσης οι βάσεις για τη μετέπειτα ανάπτυξη της εμπνευσμένης από τα κομμουνιστικά ιδανικά λογοτεχνίας.
Μπροστά στο Συνέδριο θα ξεδιπλωθεί και ένα πλούσιο πρόγραμμα πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Ηδη, η εκκίνηση πραγματοποιήθηκε, και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία, με λογοτεχνικό περίπατο στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Μέσα από τους λογοτεχνικούς περιπάτους, οι συμμετέχοντες έρχονται σε επαφή - με έναν διαφορετικό τρόπο - με τη ζωή και τη δράση των λογοτεχνών γνωρίζοντας παράλληλα και τις εκάστοτε ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες έζησαν.
Την Κυριακή 18 Νοέμβρη θα πραγματοποιηθεί λογοτεχνικός περίπατος με σημείο συνάντησης το καφενείο «Νέον» στην Ομόνοια, στις 11 π.μ. Καθώς οι θέσεις για τον περίπατο έχουν συμπληρωθεί, θα επαναληφθεί μετά το Συνέδριο. Η ημερομηνία θα ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα.
Σημείο συνάντησης είναι το καφενείο «Νέον» (σήμερα «Βενέτης»). Στην Ομόνοια λειτούργησαν κάποια από τα παλιότερα καφενεία της Αθήνας, που αποτέλεσαν και στέκια λογοτεχνών, όπως το «Μπάγκειον», που το υπόγειό του είχε γίνει στέκι ποιητών του Μεσοπολέμου. Συνέχεια έχει το «Πατάρι του Λουμίδη» στη Σταδίου, η οδός Ασκληπιού, όπου ήταν η έδρα του περιοδικού «Μαύρος γάτος». Μετά από μια στάση στην οδό Βουκουρεστίου, στο καφέ «Brazil», θα ανηφορίσουμε στο καφενεδάκι της Δεξαμενής, σημείο συνάντησης σημαντικών λογοτεχνών.
Ο περίπατος ξεκινά από την κύρια είσοδο του Εθνικού Κήπου, απέναντι από το φιλολογικό σαλόνι του Αγγελου Κατακουζηνού, περνάει από τους στύλους του Ολυμπίου Διός. Συνεχίζει στην Πλάκα, στα Αναφιώτικα, στο Μοναστηράκι και καταλήγει στου Ψυρρή.
Η Θεατρική Ομάδα της ΚΝΕ θα παρουσιάσει το Σάββατο 1 Δεκέμβρη στις 19.00 στον Περισσό, το «Φως που καίει» του Κώστα Βάρναλη, το πρώτο επαναστατικό έργο, όχι μόνο για τον ποιητή αλλά και για ολόκληρη την ελληνική λογοτεχνία.
Το έργο - που ο Κ. Βάρναλης δημοσίευσε στην αρχική του μορφή στην Αλεξάνδρεια με το ψευδώνυμο «Δήμος Τανάλιας» και στην τελική του ξανά το 1993 - δημιουργήθηκε κάτω από την άμεση επιρροή της νικηφόρας Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Περιεχόμενο του έργου, η πανάρχαια κοινωνία της εκμετάλλευσης, της καταπίεσης και της αδικίας, από τη μία, και η ανάγκη για ανατροπή της, απ' την άλλη. Μέσα από την καυστική του γλώσσα, τους εξαιρετικούς συμβολισμούς και τη δύναμη του λόγου του, γκρεμίζει συθέμελα την παλιά κοινωνία, ξεγυμνώνει την ψεύτικη ηθική της, τους μηχανισμούς καταστολής του λαού και αναδεικνύει τη γέννηση της καινούργιας κοινωνίας, που είναι αναγκαίο και ρεαλιστικό να οικοδομηθεί.
Ο Θάνος Μικρούτσικος θα παρουσιάσει το Σάββατο 8 Δεκέμβρη, στις 18.00 (ώρα προσέλευσης 17.00) στην Αίθουσα Συνεδρίων στον Περισσό την ολοκληρωμένη του δουλειά πάνω στον ποιητή Νίκο Καββαδία. «Σταυρός του Νότου», «Γραμμές των Οριζόντων». Μια εκπληκτική συναυλία με τρία πιάνα επί σκηνής (Θάνος Μικρούτσικος, Θοδωρής Οικονόμου και Μάξιμος Δράκος), τον Θύμιο Παπαδόπουλο στα πνευστά και στην ερμηνεία τους Ρίτα Αντωνοπούλου, Χρήστο Θηβαίο και Κώστα Θωμαΐδη.
Πρόκειται για τραγούδια που έχουν σημαδέψει τόσο την πορεία του Θ. Μικρούτσικου στο ελληνικό τραγούδι, όσο και τρεις γενιές που αγάπησαν με πάθος αυτά τα τραγούδια. Οπως είχε αναφέρει παλιότερα ο συνθέτης στον «Ριζοσπάστη», «δεν είναι μόνο η γοητεία του ταξιδιού, η θάλασσα, η ζωή των ναυτικών και η φυγή, η αιτία αυτής της "καββαδιομανίας" των νέων ανθρώπων. Είναι κυρίως το βαθύτατο πολιτικό μήνυμα που απορρέει από αυτή τη δουλειά. "Να μη σταματήσεις να ονειρεύεσαι, να σπρώχνεις τα όριά σου, να κατακτήσεις το αδύνατο"».