ΠΟΛΙΤΙΚΗ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΕΥΡΩΖΩΝΗ

Κύπρος και Ιταλία στο επίκεντρο διαχείρισης της κρίσης

Προς τα κάτω αναθεώρησε τις προβλέψεις της για την οικονομία της Ευρωζώνης η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

Eurokinissi

Το δάνειο προς την Κύπρο και η διαχείριση της κρίσης στην Ιταλία απασχολούν τα αστικά επιτελεία σε Ευρωζώνη και ΗΠΑ

Σε νέα αναθεώρηση προς τα κάτω των προβλέψεών της, για την ανάπτυξη της οικονομίας στην Ευρωζώνη φέτος και το 2014, προχώρησε την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, επαληθεύοντας τα ζόρια των αστικών επιτελείων να ξεκολλήσουν το κεφάλαιο από την κρίση, σε συνθήκες έντονου ανταγωνισμού στο εσωτερικό τους και με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις της ΕΚΤ, το ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί από 0,9% έως 0,1% το 2013, αλλάζοντας την προηγούμενη εκτίμηση, που έκανε λόγο για ανάπτυξη φέτος.

Η ΕΚΤ αναθεώρησε επίσης τις προβλέψεις για την ανάπτυξη το 2014 σε 0% - 2%, από 0,2% - 2,2% προηγουμένως. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και οι εκτιμήσεις για μεγέθυνση του ΑΕΠ, δείχνουν ότι η όποια ανάπτυξη θα είναι αναιμική και στον κύκλο της θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την επόμενη καπιταλιστική κρίση. Στην ίδια συνεδρίαση, η ΕΚΤ αποφάσισε να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια στο 0,75%, σε μια προσπάθεια να εφοδιάσει με φτηνό χρήμα τις τράπεζες και συνολικά το κεφάλαιο.

Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μ. Ντράγκι αναφέρθηκε και στην Κύπρο, λέγοντας ότι παρά το μικρό μέγεθος της οικονομίας της, μπορεί να αποδειχθεί σημαντικός συστημικός κίνδυνος για το ευρώ. Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον Τύπο, οι διαπραγματεύσεις της τρόικας με τη νέα κυπριακή κυβέρνηση, που ξεκίνησαν την Πέμπτη, περιλαμβάνουν ζητήματα όπως οι ιδιωτικοποιήσεις των ημικρατικών οργανισμών, η αύξηση του εταιρικού φόρου από 10% στο 12,5%, η αύξηση στη φορολογία των χρηματοπιστωτικών αλλαγών και το «ξέπλυμα χρήματος».

Στις συζητήσεις για την ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών, κρίσιμο μέγεθος για το ύψος του δανείου που θα συναφθεί με την τρόικα, εμπλέκεται και η Ελλάδα, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες, ο Κύπριος Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης θα ζητήσει από τον Α. Σαμαρά κάλυψη μέρους των τραπεζικών αναγκών μέσα από τα κεφάλαια που θα λάβουν ελληνικές τράπεζες. Οπως μετέδωσε το ΡΙΚ, το θέμα συζητήθηκε και σε κατ' ιδίαν συνάντηση του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου με τον Ελληνα ομόλογό του, στο περιθώριο της συνεδρίασης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στη Φρανκφούρτη.

Αντιθέσεις ΗΠΑ - Ευρωζώνης στην Κύπρο

Στο μεταξύ, πιέσεις μέσω της Κύπρου για τη διαχείριση της κρίσης στην Ευρωζώνη εμφανίζονται να ασκούν οι ΗΠΑ. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατέταξε την Κύπρο στην ίδια διαβάθμιση με πολλές άλλες χώρες - μέλη της Ευρωζώνης, όπως η Γερμανία, για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, την ώρα που πολλοί Ευρωπαίοι εταίροι της Κύπρου θέτουν επιτακτικά το θέμα του ελέγχου του κυπριακού νομικού πλαισίου κατά του ξεπλύματος ως όρο για την προώθηση της δανειακής σύμβασης.

Η ετήσια έκθεση «International Narcotics Control Strategy Report», που καταθέτει το αμερικανικό ΥΠΕΞ προς το Κογκρέσο, κατατάσσει την Κύπρο στην κατηγορία «χώρες/δικαιοδοσίες πρωταρχικής ανησυχίας» αναφορικά με το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Στην ίδια κατηγορία, βρίσκονται χώρες της Ευρωζώνης όπως η Αυστρία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία.

Την ίδια ώρα, αξιωματούχοι της τρόικας δήλωναν ότι η Κύπρος έχει λάβει ενδείξεις από τη Ρωσία, που διατηρεί ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα με τη Λευκωσία, ότι η Μόσχα θα μπορούσε να συνεισφέρει στη «διάσωση» της κυπριακής καπιταλιστικής οικονομίας, εάν λάβει το ίδιο πιστωτικό status με τους πιστωτές της Ευρωζώνης, που σημαίνει ότι θα αποπληρωθεί αμέσως μετά από το ΔΝΤ. Οι ίδιες πηγές διαρρέουν πως Ρώσοι επενδυτές ενδιαφέρονται για την απόκτηση μεγάλου ποσοστού συμμετοχής στη Λαϊκή Τράπεζα και για αύξηση του ποσοστού συμμετοχής τους στην Τράπεζα Κύπρου, στις δύο δηλαδή μεγαλύτερες τράπεζες του νησιού.

Σύμφωνα με το Reuters, ο νέος Κύπριος Πρόεδρος αναμένεται να ταξιδέψει στη Ρωσία, για να συναντηθεί με τον Πρόεδρο Β. Πούτιν, για να συζητήσει πιθανή ρωσική βοήθεια. Οπως μεταδίδεται, θα επιδιώξει πενταετή παράταση του ισχύοντος ρωσικού δανείου προς την Κύπρο (ύψους 2,5 δισ. ευρώ), που ωριμάζει το 2016, καθώς και μείωση του επιτοκίου που διαμορφώνεται στο 4,5%. Αξιωματούχοι δηλώνουν πως η Κύπρος έχει ζητήσει μείωση του επιτοκίου κατά 1,5%-2%.

Τίποτα δεδομένο για το ευρώ

Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της κρίσης στην Ελλάδα, η έκθεση «The Euro Plus Monitor Spring 2013» που εκπόνησαν το Lisbon Council και η Berenberg Bank, την κατατάσσει πρώτη, μεταξύ 20 χωρών της Ευρώπης σε ό,τι αφορά στη συμμόρφωση για την επίτευξη δημοσιονομικής προσαρμογής και την προώθηση μεταρρυθμίσεων. Πρόκειται για μια ακόμα απόδειξη της βαρβαρότητας που βιώνει ο λαός, προκειμένου να σωθεί το κεφάλαιο από την κρίση.

Σύμφωνα με την έρευνα, η Ελλάδα παίρνει την υψηλότερη βαθμολογία (8,2 στα 10) και την υψηλότερη θέση μεταξύ 20 χωρών σε ό,τι αφορά την ταχύτητα προσαρμογής στην οικονομική κρίση. Η Ελλάδα, όπως αναφέρεται στην έκθεση, κατάφερε να μειώσει δραστικά το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου και πέτυχε τη μεγαλύτερη μείωση πρωτογενούς ελλείμματος την τριετία 2009 - 2012, ρίχνοντας στα Τάρταρα μισθούς, συντάξεις, κοινωνικές παροχές και λαϊκά δικαιώματα.

Το βάθος, εξάλλου, της κρίσης στην Ευρωζώνη, συνεχίζει να κρατάει ψηλά στην ατζέντα το ενδεχόμενο να επιλεγεί κάποια στιγμή μια λύση διαχείρισης διαφορετική από αυτή της ελεγχόμενης χρεοκοπίας των υπερχρεωμένων κρατών - μελών σε κρίση. Σύμφωνα με την Deutsche Welle, ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των Φιλελευθέρων Ράινερ Μπρούντερλε δεν αποκλείει ακόμη και έξοδο της Ιταλίας από τη ζώνη του ευρώ, όπως άλλωστε λέγονταν και γράφονταν κατά κόρον και για την Ελλάδα.

Η Ιταλία θα πρέπει να αποφασίσει εάν θέλει να προσαρμοστεί στο ενιαίο νόμισμα και «εάν δεν το επιθυμούν, θα πρέπει να υποστούν τις συνέπειες», εκτίμησε ο Μπρούντερλε μιλώντας σε εκπομπή της γερμανικής κρατικής τηλεόρασης ZDF. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι ως νομισματικό εργαλείο, το ευρώ είναι σημαντικό για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη, αλλά «δεν πρέπει κατ' ανάγκη να συμμετέχουν όλοι εκείνοι που συμμετέχουν σήμερα».

Τι δείχνει η κόντρα για τις ΑΟΖ;

-- Πώς μπορεί να συνδέεται η αμφισβήτηση της κυπριακής ΑΟΖ από την Αίγυπτο με τους ανταγωνισμούς για τους αγωγούς Ενέργειας στο Νότιο διάδρομο προς την κεντρική Ευρώπη;

Ο «Ριζοσπάστης», στο χτεσινό του φύλλο, ανέδειξε με εκτενές ρεπορτάζ βασικές πτυχές του θέματος που σχετίζεται με τη μεθόδευση της Αιγύπτου να αμφισβητήσει τα όρια της ΑΟΖ ανάμεσα στην ίδια και την Κύπρο, προσβάλλοντας επί της ουσίας και τη συμφωνία ανάμεσα στην Κύπρο και το Ισραήλ. Η προσπάθεια της Αιγύπτου να ακυρώσει τη συμφωνία που υπέγραψε το 2003 με την Κύπρο για την ΑΟΖ και να μπάσει την Τουρκία σαν «τρίτο μέρος» στο παιχνίδι μια νέας συμφωνίας, ισοδυναμεί με αποδοχή των τούρκικων αξιώσεων σε βάρος της υφαλοκρηπίδας - ΑΟΖ του Καστελόριζου και αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Αν αυτά προχωρήσουν, ανοίγει ο δρόμος για συνολικότερες ανακατατάξεις σε ό,τι αφορά τα θαλάσσια σύνορα στην περιοχή και τον καθορισμό ΑΟΖ μεταξύ όμορων κρατών, καθένα από τα οποία διαμορφώνει συμμαχίες ανάλογα με τα ιδιαίτερα συμφέροντα της δικής του αστικής τάξης και βεβαίως των έξωθεν συμμάχων της και των συμφερόντων τους. Σαν αποτέλεσμα, οι ανταγωνισμοί στην περιοχή για τις πηγές και τους δρόμους ενέργειας οξύνονται. Αυτό άλλωστε φανερώνει και η ομολογία από την πλευρά της Αιγύπτου ότι η αμφισβήτηση των ορίων της ΑΟΖ με την Κύπρο γίνεται επειδή με τον επαναπροσδιορισμό τους η Αίγυπτος φιλοδοξεί να αποσπάσει περιοχές με πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα, που τώρα βρίσκονται σε κυπριακή, ισραηλινή ακόμα και σε ελληνική ΑΟΖ, όπως γράφουν τα τοπικά ΜΜΕ.

Αυτή είναι η μια πλευρά του θέματος. Η άλλη έχει να κάνει με τους αγωγούς της Ενέργειας και τη διάσταση που δίνουν άλλες πηγές σε σχέση με την πρωτοβουλία της Αιγύπτου να ασκήσει πίεση στην Κύπρο για τα όρια των μεταξύ τους ΑΟΖ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η εκτίμηση ότι η στάση της Αιγύπτου συνδέεται άμεσα με τις πιέσεις της τρόικας προς την κυβέρνηση της Κύπρου να ακυρώσει τα σχέδια για την κατασκευή τερματικού σταθμού στο νησί, όπου θα αποθηκεύεται το φυσικό αέριο από τα κυπριακά κοιτάσματα, προκειμένου αυτό να προωθείται στον αγωγό «Nabucco West».

Πρόκειται για τον αγωγό που ανταγωνίζεται τον TAP και αν κατασκευαστεί προβλέπεται να μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν προς την Κεντρική Ευρώπη, μέσω Τουρκίας - Βουλγαρίας - Ρουμανίας - Ουγγαρίας, με κατάληξη την Αυστρία. Η τρόικα έχει εντάξει το ζήτημα των κυπριακών υδρογονανθράκων στο γενικότερο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το μνημόνιο, που αναμένεται να υπογραφεί μέχρι το τέλος Μάρτη, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η εκμετάλλευση των κυπριακών αποθεμάτων θα πρέπει να αποτελέσει μέρος της συμφωνίας για το δάνειο. Η εκδοχή, του να ασκούνται πιέσεις στην Κύπρο προκειμένου να διοχετεύσει το αέριο στο «Nabucco», αν ισχύει, δείχνει δυο πράγματα: Πρώτο, ότι από τις κυρίαρχες μερίδες της αστικής τάξης σε ΕΕ και ΗΠΑ, προκρίνεται ο «Nabucco West» έναντι του TAP, για τον οποίο Ελλάδα, Ιταλία και Αλβανία υπέγραψαν πριν από μερικές μέρες συμφωνία για την κατασκευή του. Το επιβεβαίωσε άλλωστε έμμεσα και ο πρώην Αμερικανός πρέσβης στο Αζερμπαϊτζάν Ματ Μπράιζα, ο οποίος, στο ενεργειακό συνέδριο «Athens Forum», υποστήριξε πριν από λίγες μέρες ότι υπάρχει μια ελαφρά προτίμηση υπέρ του «Nabucco West», από την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν, «κυρίως εξαιτίας γεωπολιτικών λόγων». Η τελική επιλογή θα γίνει τον Ιούνη. Η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν, όσο και το κονσόρτσιουμ που εκμεταλλεύεται το κοίτασμα του «Shah Deniz», απ' όπου θα αντλείται το φυσικό αέριο, διαβεβαίωσαν τον Ελληνα υφυπουργό Εξωτερικών, που βρέθηκε αυτές τις μέρες στο Μπακού, ότι η επιλογή μεταξύ TAP και «Nabucco West» θα γίνει καθαρά με τεχνικά και οικονομικά κριτήρια. Δεύτερο, φαίνεται ότι σκληραίνει η κόντρα ανάμεσα στους αγωγούς «Nabucco» ή TAP από τη μια μεριά και τον «South Stream» από την άλλη, τον οποίο θέλει να κατασκευάσει η Ρωσία, προκειμένου να καταλάβει αυτή και το Νότιο διάδρομο του φυσικού αερίου προς την κεντρική Ευρώπη.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις Ρώσων ειδικών, «κανένα από τα ευρωπαϊκά σχέδια μεταφοράς φυσικού αερίου, ούτε ο TAP, ούτε ο γνωστός "Nabucco", ούτε ο εντελώς γελοίος "White Stream", από τη Γεωργία προς την Ευρώπη, δε θα καταφέρουν να ανταγωνιστούν το δικό μας "South Stream". Για έναν απλό λόγο: Ολοι αυτοί οι αγωγοί, χωρίς εξαίρεση, στοχεύουν στη μοναδική πηγή φυσικού αερίου που βρίσκεται στο Αζερμπαϊτζάν! Για να είμαστε πιο ακριβείς, στοχεύουν στο κοίτασμα Σαχ Ντενίζ-2, η κατασκευή του οποίου αναμενόταν να ολοκληρωθεί το 2017, ενώ στην πραγματικότητα η εξόρυξη φυσικού αερίου θα ξεκινήσει περίπου το 2018 - 2019. Μάλιστα, η χωρητικότητά του θα είναι 16 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, εκ των οποίων τα 6 δισ. προορίζονται για την Τουρκία και μόνο τα 10 δισ. θα κατευθυνθούν στην ευρωπαϊκή αγορά. Λοιπόν, μοιάζει ο αγωγός αυτός να είναι ανταγωνιστικός του ρωσικού "South Stream", που έχει χωρητικότητα 63 δισ. κυβικά μέτρα;». Με δύο λόγια, οι Ρώσοι ισχυρίζονται ότι η Ευρώπη δεν έχει καμιά άλλη λύση εκτός από το Μπακού, που δεν μπορεί όμως να καλύψει τις ανάγκες της σε φυσικό αέριο, γι' αυτό τελικά θα υποχρεωθεί να στραφεί προς τη Ρωσία και τον «South Stream». Εκτός αν στο αζέρικο αέριο προστεθούν τα κυπριακά αποθέματα, όποτε η ισορροπίες αλλάζουν και ο «Nabucco» γίνεται έτσι ανταγωνιστικός προς τον South Stream. Βεβαίως και εδώ εμφανίζονται οι ανταγωνισμοί ΗΠΑ - ΕΕ με τη Ρωσία. Είναι φανερό ότι πάνω από τους αγωγούς και τις πηγές ενέργειας, «πέφτουν κορμιά» για το ποια μονοπώλια θα πάρουν το πάνω χέρι. Η όξυνση αυτών των ανταγωνισμών ενέχει απρόβλεπτους κινδύνους για τους λαούς.