Για τέταρτη φορά θα βγουν στο δρόμο οι ελαιοπαραγωγοί της Λέσβου μεθαύριο Τρίτη, 10 του Μάρτη. Τούτη τη φορά όμως, θα έχουν πλάι τους, με συντονισμένα τα βήματά τους, τους εργαζόμενους του νησιού, τους επαγγελματίες, τους υπάλληλους, τη νεολαία. Τούτη τη φορά, το Παλλεσβιακό Εργατικό Κέντρο, με ομόφωνη απόφαση της διοίκησής του για απεργία την ίδια μέρα, για να υπογραφεί Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας με πραγματικές αυξήσεις και για να μείνει ανενεργός η τροπολογία για τις ΔΕΚΟ, προσθέτει και ένα ακόμη αίτημα που δεν αποτελεί απλώς έκφραση αλληλεγγύης: στήριξη της τιμής του λαδιού.Και δεν αποτελεί απλώς έκφραση αλληλεγγύης, γιατί το λάδι για τη Λέσβο σημαίνει ζωή.

Ολοι οι κάτοικοι του νησιού, ανεξαρτήτως επαγγέλματος, επηρεάζονται οικονομικά, είτε έμμεσα είτε άμεσα, από το λάδι. Αποτελώντας το υπ' αριθμόν ένα παραγόμενο προϊόν του νησιού, όλοι καταλαβαίνουν πως το χτύπημα στην τσέπη του παραγωγού δημιουργεί αλυσιδωτές, αρνητικές, αντιδράσεις και στις τσέπες του μαγαζάτορα, του βιοτέχνη, του εμπόρου. Η ιστορία παρούσα θυμίζει πως η καταστροφή της παραγωγικής βάσης και η παραγωγική παρακμή του νησιού μετά τη μικρασιατική καταστροφή, το χτύπημα του μικρομεσαίου επαγγελματοβιοτέχνη, η άναρχη τουριστική ανάπτυξη, η επίθεση στην κτηνοτροφική παραγωγή και την αλιεία, έρχονται τώρα να "συναντήσουν" την επίθεση στην ελαιοπαραγωγή.

Ο κόσμος στα χωριά του νησιού είναι οργισμένος. Ηδη εδώ και χρόνια βλέπει τη νεολαία του να αναζητά αλλού μια καλύτερη ζωή, αφού με το λάδι και το ζώο δεν μπορεί να ζήσει. Οι εναπομείναντες κάνουν συγχρόνως δύο και τρεις δουλιές για να τα καταφέρουν αλλά η ανεργία καραδοκεί και όσοι δεν τα καταφέρνουν καταφεύγουν στο δανεισμό και στο ξεπούλημα της περιουσίας τους για ένα κομμάτι ψωμί. Η μετανάστευση των προηγούμενων δεκαετιών υπολογίζεται ποσοτικά... σε ακόμη μία Λέσβο και τίποτα δε μοιάζει να μπορεί να αναστρέψει αυτή την πορεία, αφού και αυτή η γωνιά της Ελλάδας πέφτει θύμα του ίδιου "εκσυγχρονιστικού οράματος" του μονοπωλιακού κεφαλαίου.

Ολα αυτά, σε ένα νησί που είναι το τρίτο σε μέγεθος της χώρας και που, αν μη τι άλλο, διαθέτει εκατοντάδες χιλιάδες πρόβατα και κατσίκια, περίπου 11 εκατομμύρια ρίζες ελιές (!), πολυποίκιλο αλιευτικό πλούτο, πλούσια φυσική ομορφιά, αξιόλογη πνευματική παράδοση που ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα.

Παρ' όλα αυτά, ο κόσμος αναγκάζεται να βγει για πολλοστή φορά στο δρόμο και να διεκδικήσει τιμή στο λάδι που να είναι 1.000 δραχμές για τον "άσο", έτσι που να καλύπτει το κόστος παραγωγής και να αφήνει ένα κέρδος στον παραγωγό, καθώς και να δοθεί ενίσχυση ίση με 300 δραχμές ανά κιλό λαδιού που είχε παράγει ο κάθε παραγωγός την περασμένη παραγωγική περίοδο. Με λίγα λόγια, τα στοιχειώδη για μια αξιοπρεπή ζωή που του την αρνούνται.

Αυτή τη στιγμή, οι ελιές μένουν αμάζευτες στα δέντρα, η παραγωγή στοιβάζεται στις αποθήκες και περιμένει καλύτερες τιμές για να βγει, οι έμποροι εξακολουθούν να κερδίζουν εις βάρος παραγωγών και καταναλωτών και η κυβέρνηση, πιστός και άξιος υπηρέτης των συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ενωσης ακολουθεί τις καταστροφικές εντολές της στην αγροτική παραγωγή, με τον υπουργό Γεωργίας να επικαλείται τον κίνδυνο του προστίμου από την ΕΕ αν δοθεί εισοδηματική ενίσχυση στους ελαιοπαραγωγούς! Συγχρόνως, οι τοπικοί πολιτευτές της, αντί να σιωπήσουν, τουλάχιστον, μπροστά στη λαϊκή αγανάκτηση, αφού δε θέλουν να συμπαραταχτούν μαζί της, επιδίδονται στη γνωστή πολιτική των απειλών και των εκβιασμών, όπως οι ίδιοι οι παραγωγοί καταγγέλλουν. Το αγωνιστικό ραντεβού όμως δόθηκε και η συμμετοχή στο συλλαλητήριο θα είναι η καλύτερη απάντηση.

Πάμφιλλα. Ενα από τα χωριά της Λέσβου με βιομηχανική και αγωνιστική παράδοση. Το 1926 εδώ δημιουργείται ένας από τους πρώτους συνεταιρισμούς του νησιού, συνεταιρισμός που σήμερα αριθμεί 250 μέλη. Κύρια παραγωγή και εδώ, η ελιά. Αλλωστε, δεν είναι δύσκολο να συμπεράνει κανείς με τι ασχολείται ο κόσμος. Αρκεί να δεις τους γύρω λόφους.

Ο Παναγιώτης Κλειδαράς,πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Παμφίλλων και μέλος της Γραμματείας της Συντονιστικής Επιτροπής Αγροτών του νησιού, μας λέει ότι τώρα ο συνεταιρισμός έχει αποκτήσει και μεγάλη πελατεία λόγω της εμπιστοσύνης που απολαμβάνει από το κόσμο. "Αλλά το θέμα είναι οι τιμές" προσθέτει. "Εχουν παραλύσει τα πάντα. Και με τη νέα παραγωγή τι θα γίνει, που προβλέπεται να είναι μεγάλη λόγω βροχοπτώσεων;".

"Ηδη σκεφτόμαστε τι θα κάνουμε οικονομικά. Στο παρά πέντε δεν έκλεισε το ελαιοτριβείο λόγω του χρέους". Με τα γνωστά "πανωτόκια", ένα δάνειο 22 εκατομμυρίων δραχμών έφτασε τα 90 και χρειάστηκε να δώσει μάχη η νέα διοίκηση για ένα διακανονισμό που έσωσε το Συνεταιρισμό. "Μας σπρώχνουν προς τους ιδιώτες. Εχουμε 150 τόνους λάδι απούλητους, αφού με 580 και 600 δραχμές τον "άσο" ο παραγωγός δεν πουλάει. Με το να μην πουλάει όμως σταματούν οι εργασίες όλες, κλάδεμα, λιπάσματα, όργωμα, αγορά διχτυών, ενώ επηρεάζονται πολλοί τομείς της οικονομίας του τόπου. Συγχρόνως, αυξάνεται η ανεργία. Γύρω στο χιλιάρικο είναι μια καλή τιμή για το λάδι".

Η επίθεση στο αγροτικό εισόδημα λειτουργεί αποτρεπτικά για έναν νέο να ασχοληθεί με την ελιά. "Στο χωριό μας έχουμε γερασμένο κόσμο. Με την ελιά ασχολούνται λίγοι νέοι γιατί βλέπουν ότι δεν υπάρχει προοπτική. Στην απογραφή του 1951 είμαστε 2.536 κάτοικοι και τώρα δεν είμαστε παραπάνω από 1.300".

Ο πρόεδρος απαριθμεί όλες τις παγίδες που έχουν στήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση και η κυβέρνηση στον ελαιοπαραγωγό. Από την αυθαίρετη μέτρηση της απόδοσης του ελαιόλαδου, δηλαδή πόσο λάδι βγάζει ο καρπός, μέχρι την επιδότηση κατά δέντρο και όχι ανάλογα με την παραγωγή, όπως ζητούν οι παραγωγοί. "Αν βρεθεί απόδοση ελαιόλαδου 30 ή 33% αντί για 26% που έχει οριστεί για την περιοχή μας, τότε γίνεται έλεγχος... μη συζητάς. Οτι δήθεν κάνουμε πλαστά". Με λίγα λόγια, η Ευρωπαϊκή Ενωση "διατάσσει" την ελληνική ελιά να βγάλει τόσο λάδι! Ο συνομιλητής μας προσθέτει, ότι τώρα έκοψαν και τα χρήματα για τη δακοκτονία και μετακυλούν το κόστος στον ελαιοπαραγωγό και τις κοινότητες". Η κουβέντα γυρνάει στις κινητοποιήσεις. Ο αντιπρόεδρος του Συνεταιρισμού, Μιχάλης Αντωνέλλος, λέει ότι "μερικοί κάθονται στα καφενεία και λένε "και που κατεβήκατε κάτω εσείς τι φέρατε;". Κάποτε θα φέρουμε! Οι δρόμοι πάντα βγάζουν".Προσθέτει ότι "ακόμη είναι οι μικροσυντάξεις των παππούδων και των γιαγιάδων που βοηθούν οικονομικά. Αν αδυνατίσουν οι συντάξεις και αρχίσουν να φεύγουν αυτές οι γενιές, τότε είναι που θα φωνάξουμε όλοι μας "γιανγκίν"! (πυρκαγιά). Τουλάχιστον να υπάρχει μια τιμή ασφαλείας για να μπορούμε να πουλάμε".

"Απούλητα λάδια κάθονται στην αποθήκη γιατί η τιμή που έχουν δε μας συμφέρει", ακούμε και στα Μυστεγνά, αυτή τη φορά από έναν νέο αγρότη, τον Φώτη Ζεϊμπέκη."Αν κρατήσει αυτή η τιμή μέχρι το Σεπτέμβρη - Οκτώβρη θα αναγκαστούμε να πουλήσουμε, γιατί δε θα έχουμε πού να τα βάλουμε. Η τιμή αυτή δεν καλύπτει ούτε το κόστος παραγωγής. Θέλεις μεροκάματα, οργώματα. Ενα τσουβάλι λίπασμα έχει 5.000 δραχμές, τα δίχτυα πήγαν 27.000 δραχμές το ρολό, από πού θα βγεις; Θέλεις και μεταφορικά και ελαιοτριβείο, πολλά πράγματα. Οι παππούδες μάς λέγαν "ένα κιλό λάδι, ένα κιλό κρέας". Τώρα για να πάρεις ένα κιλό σαρδέλες πρέπει να πουλήσεις δυο κιλά λάδι. Αναγκαστικά κάνω κι άλλη δουλιά. Με τις ελιές δεν μπορείς να ζήσεις. Ασχολείσαι 40 - 50 μέρες τα δυο χρόνια. Ας είναι δυο μήνες, 100 μεροκάματα στα δυο χρόνια. Με 100 μεροκάματα ζεις δυο χρόνια την οικογένεια; Εγώ έχω άλλη δουλιά να κάνω. Ο άλλος που δεν έχει έρχεται σε σένα και παίρνει δανεικά κι αγύριστα, πηγαίνει στην τράπεζα, πουλάει το χωράφι του όσο όσο για να ζήσει. Αλλιώς θα σηκωθεί να φύγει από δω για να πάει να βρει δουλιά".

Σε όλα τα παραπάνω προστίθενται και οι κυβερνητικές "πονηριές" περί "μεγάλων" και "μικρών" παραγωγών. "Με τους "μικρούς" και "μεγάλους" παραγωγούς πάλι κάποιοι τρώνε από αυτή την ιστορία" συνεχίζει ο Φώτης. "Τη μια χρονιά έχεις 700 δέντρα, φαίνεσαι μεγάλος, την άλλη χρονιά με τα ίδια δέντρα φαίνεσαι μικρός. Εχουνε βρει το κόλπο. Σου λέει "αυτός φέτος θα βγάλει εφτά τόνους λάδι, θα πληρωθεί με το δέντρο και θα πάρει 700 χιλιάρικα. Του χρόνου που είναι να πάρει 2 - 3 εκατομμύρια τα ρίχνουν στους "μικρούς" και πάλι δεν παίρνει φράγκο. Το λάδι φτηναίνει, η επιδότηση φτηναίνει, στο σούπερ μάρκετ έχει ενάμιση χιλιάρικο, τι γίνεται; Αποφάσισαν να μας σβήσουν. Με αυτά τα δεδομένα θα ρημάξει το νησί. Αν φύγουν οι πατεράδες και οι παππούδες μας που δουλεύουν στα χωράφια γιατί τα πονούν, θα μεγαλώσουν τα πουρνάρια και δε θα μπορεί να ανέβει άνθρωπος".

Υπάρχουν όμως και τα "αφανή" έξοδα. Αυτά που δεν ξέρεις από πού σου 'ρχονται. "Πριν ένα μήνα, για να στείλεις ένα δοχείο λάδι με το πλοίο στον Πειραιά ήθελες 250 δραχμές. Την περασμένη βδομάδα πήγα και είχε ένα χιλιάρικο"! "Δηλαδή και η Ναυτιλιακή Εταιρία Λέσβου πολεμάει το κόσμο. Συν ένα πεντακοσάρικο που κάνει ο τενεκές, ενάμιση χιλιάρικο"!

Στην κουβέντα παρεμβαίνει και ο Αντώνης Διμπαμπής."Το επάγγελμά μου είναι μαραγκός. Συγχρόνως μαζεύω ελιές, έχω κι εκατό πρόβατα και πάλι δεν μπορώ να τα βγάλω πέρα. Ολοι οι επαγγελματίες από τις ελιές περιμένουν. Δεν έχει ελιές, δεν έχει εισόδημα. Για να πάρεις ένα σακί λίπασμα θες δέκα κιλά λάδι. Για να οργώσεις ένα κτήμα θες 200 - 300 χιλιάδες".

"Το '91", συνεχίζει ο Φώτης, "πήγα λάδια στην Καβάλα με 15.000 δραχμές το δοχείο. Πήρε όλος ο κόσμος. Ξέρεις γιατί; Πούλαγαν 200 δραχμές το κιλό τα σταφύλια. Πήγα φέτος λάδια στην Καβάλα. Θέλαν να πάρουν άλλα δεν τους έδωσα. Ξέρεις γιατί; Γιατί μου έλεγαν άστα και θα στα πληρώσουμε του χρόνου, αν έχουν τιμή τα σταφύλια. Το '97 πούλαγαν τα σταφύλια 38 δραχμές! Σε όλα τα προϊόντα οι τιμές είναι κάτω".

Ρωτάμε αν με τόσα προβλήματα υπάρχει κάτι άλλο που εμποδίζει το κόσμο να βγει στο δρόμο. Ο Φώτης μας λέει πως στην περίοδο των κινητοποιήσεων οι τοπικοί βουλευτές του νομού, του κυβερνώντος κόμματος, έπαιρναν τηλέφωνα στα χωριά και απέτρεπαν τους παραγωγούς από το να συμμετάσχουν στα συλλαλητήρια...

Ο Αντρέας Γιατζιτζόγλου και ο Στρατής Ζεϊμπέκης γέρασαν στις ελιές. "Είμαστε πολύ στριμωγμένοι. Μέσα στα χωράφια μάς έκανε η μάνα μας, αλλά τώρα έχουμε αγανακτήσει". Οταν πήγαν να αγοράσουν ένα κιλό λάδι μηχανής για το αγροτικό φορτηγάκι που θα μάζευε τις ελιές τους ζήτησαν 1.250 δραχμές. Δηλαδή, τρία κιλά ελαιόλαδο για να αγοράσεις ένα κιλό ορυκτέλαιο για να κάνεις τη δουλιά σου. Ενα κιλό ελαιόλαδο για ένα πακέτο τσιγάρα ή για έναν καφέ. Αναλογίες που δεν υπάρχουν στις επίσημες στατιστικές, αλλά που τις μετρούν καθημερινά στην τσέπη και τα ροζιασμένα χέρια τους οι αγρότες. Ο κυρ Αντρέας μετράει όμως κι αλλιώς τις απώλειες μιας ολόκληρης ζωής. Από τα έξι παιδιά του μόνο ένα έμεινε στο χωριό και τ' άλλα αναγκάστηκαν να φύγουν και στο εξωτερικό για καλύτερη τύχη. Κατά τ' άλλα, στις επόμενες εκλογές, όλος αυτός ο κόσμος θα ακούει για "εκσυγχρονισμό", "ανάπτυξη" και αόρατες "επιδοτήσεις". Και γι' αυτό το λόγο θα πρέπει να κρατήσουμε τα λόγια του Στρατή Ζεϊμπέκη: "Ολοι μαζί να αγωνιστούμε. Φωνή λαού, οργή Θεού"!

Στις 27.000 δραχμές έφτασε το δίχτυ για μάζεμα της ελιάς

Τα λιοτριβεία δουλεύουν αλλά η παραγωγή παραμένει απούλητη

Από προηγούμενη κινητοποίηση των ελαιοπαραγωγών: συμβολική κατάληψη της Νομαρχίας Λέσβου

"Είμαστε αγαναχτισμένοι", λένε ο Αντρέας Γιατζιτζόγλου και ο Στρατής Ζεϊμπέρης

"Αποφάσισαν να μας σβήσουν. Μ' αυτά τα δεδομένα θα ρημάξει το νησί", λέει ο Φώτης Ζεϊμπέκης, δεύτερος δεξιά

Αποστολή: Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ