Associated Press

Στιγμιότυπο από εργάτες αδαμαντωρυχείων

Οι Αγκολέζοι στρατηγοί, μιλώντας πρόσφατα σε συντάκτες του πρακτορείου «Ρόιτερς», δεν κρύβουν την οργή τους. Κάθε μέρα, είπαν, εκατοντάδες Κογκολέζοι πρόσφυγες μπαίνουν παράνομα στις αδαμαντοφόρες βορειοανατολικές περιοχές της χώρας. Αυτό, ομολόγησαν, είναι «ισχυρός πονοκέφαλος που πρέπει να σταματήσει και θα σταματήσει...». Δεν έκρυψαν πως η (από τα τέλη της δεκαετίας του '70) πρώην μαρξιστική κυβέρνηση του προέδρου της Αγκόλας, Εντουάρντο ντο Σάντος, προχώρησε φέτος σε «επενδύσεις» 13.000.000 δολαρίων για να πυκνώσουν οι περιπολίες του στρατού στα σύνορα με τη ΛΔ Κονγκό και να σταματήσει η εισροή προσφύγων ακόμη και από τη μακρινή (για τα δεδομένα της Αγκόλας) Σενεγάλη...

Αντίθετα με τους λαλίστατους στρατηγούς, που φρόντισαν να κρυφτούν υπό τον όρο της ανωνυμίας, ο Αγκολέζος υπουργός Ορυχείων Μακέντα Αμπρόιζε αρνήθηκε να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο για τους παράνομους εργάτες αυτοσχέδιων αδαμαντωρυχείων στη χώρα. Αντίθετα, το Γραφείο Μετανάστευσης ανακοίνωσε ότι απελάθηκαν μόνον απ' τις (επίσης αδαμαντοφόρες) επαρχίες Μαλάνγκε, Λούντα και Μοζίκου πάνω από 62.000 «γκαριμπέιρος»...

Ομως οι γκαριμπέιρος δεν είναι μόνον ξένοι... Είναι και χιλιάδες ντόπιοι, που κάθε άλλο παρά τυχοδιώκτες είναι. Είναι απλοί άνθρωποι. Με οικογένειες και μωρά που πρέπει να θρέψουν, αλλά αδυνατούν καθώς ουσιαστικά είναι απόκληροι - αποκλεισμένοι στη γη που γεννήθηκαν.Οι πατρογονικές εστίες τους, όπως και οι περισσότερες αδαμαντοφόρες περιοχές της Βορειοανατολικής Αγκόλας, ελέγχονται ουσιαστικά απ' τις ξένες εταιρείες εξόρυξης διαμαντιών και τις ντόπιες εταιρείες παροχής υπηρεσιών «ασφαλείας» (security). Αυτοί είναι κράτος εν κράτει, με την άδεια βέβαια πάντα της κεντρικής αγκολέζικης κυβέρνησης, που κάνει τα στραβά μάτια μπροστά στη σαπίλα του παρακράτους των εταιρειών εξόρυξης διαμαντιών.

Οι καταγγελίες ακτιβιστών και ντόπιων δημοσιογράφων όπως του Ραφαέλ Μάρκες, που δραστηριοποιείται έντονα τα τελευταία τρία - τέσσερα χρόνια σε μία προσπάθεια να ενημερωθεί ο κόσμος για τα φρικτά εγκλήματα του παρακράτους εταιρειών εξόρυξης και «σεκιούριτι» στην Αγκόλα, είναι βαριές. Και ουδέποτε διαψεύστηκαν απ' την αγκολέζικη κυβέρνηση. Ισα-ίσα, που μερικές φορές έγινε προσπάθεια δήθεν διερεύνησης των καταγγελιών.

Εκατοντάδες γκαριμπέιρος, ξένοι και αυτόχθονες, των βορειοανατολικών περιοχών της Αγκόλας πέφτουν θύματα άγριου ξυλοδαρμού, βασανισμού, σεξουαλικής κακοποίησης, ακόμη και σφαγών από ντόπιες εταιρείες σεκιούριτι που έχουν αναλάβει την απρόσκοπτη εξασφάλιση της εξόρυξης και μεταφοράς διαμαντιών από τα «επίσημα» ορυχεία που έχουν ανοίξει οι ξένες εταιρείες, σε συνεργασία πάντα με την κρατική εταιρεία εξόρυξης διαμαντιών «Εndiama». Οι φύλακες και τα τσιράκια των εταιρειών παροχής υπηρεσιών «ασφαλείας», όπως οι «Alfa-5», «Teleservice», «Κ&Ρ Μineira», δε διστάζουν να μαστιγώσουν και να πυροβολήσουν πισώπλατα ακόμη και γυναικόπαιδα που τόλμησαν να ψάξουν παράνομα για διαμάντια....

Γκαριμπέιρος που είχαν την ατυχία να πέσουν στα χέρια των σαδιστών φρουρών «ασφαλείας» κατήγγειλαν στην «καλύτερη περίπτωση» μαρτύρια, όπως αμέτρητες βουρδουλιές, εγκαύματα και ηλεκτροσόκ, ατιμωτικά ξεγυμνώματα, σεξουαλικές κακοποιήσεις, καταναγκαστικά έργα. Κάποιοι άλλοι είδαν τα πτώματα ατυχέστερων γκαριμπέιρος σε χαντάκια, ζούγκλες, ποτάμια (εκ των οποίων αρκετά είναι μολυσμένα απ' τα τοξικά και τα χημικά που χρησιμοποιούν οι εταιρείες για την εξόρυξη και την επεξεργασία των διαμαντιών...).

Τέτοια καθημερινά εγκλήματα έκαναν τον περασμένο Οκτώβρη εκατοντάδες κατοίκους και αδαμαντωρύχους της περιοχής Κουάνγκο (Cuango, έκτασης 7.000 τ.χλμ στην επαρχία της Βόρειας Λουάντα) να ξεσηκωθούν κατά των εταιρειών εξόρυξης και σεκιούριτι, μην αντέχοντας άλλο τις πρακτικές τρομοκράτησης. Στα επεισόδια του Οκτώβρη αναφέρθηκε επίσημα ένας νεκρός και 120 συλληφθέντες. Τα πραγματικά στοιχεία μιλούν για τουλάχιστον τέσσερις που έπεσαν νεκροί απ' τα πυρά των σεκιουριτάδων και εκατοντάδες που συνελήφθησαν.

Γιατί τόσα εγκλήματα; Γιατί μένουν ατιμώρητα;

Ο νόμος εξόρυξης διαμαντιών του 1994 έχει θεσπίσει τη μετατροπή τεράστιων «προστατευόμενων» αδαμαντοφόρων περιοχών της χώρας, όπως το Κουάνγκο (με περίπου 150.000 κατοίκους), σε παρακράτος των εταιρειών εξόρυξης και σεκιούριτι. Η νομοθεσία ορίζει πως σ' αυτές επικρατεί ειδικό καθεστώς που απαγορεύει κάθε είδους αγροτική, κτηνοτροφική, μεταλλευτική δραστηριότητα, ακόμη και τη μετακίνηση ανθρώπων ή τη διακίνηση προϊόντων! Οι διοικητές (εννοείται με τη συνεργασία των εταιρειών σεκιούριτι) έχουν λοιπόν δικαίωμα ζωής και θανάτου, επιβολής κάθε είδους περιορισμών, τιμωριών και φόρων...

Κάπως έτσι δραστηριοποιούνται και εγκληματούν ανενόχλητες οι ξένες εταιρείες εξόρυξης διαμαντιών στην Αγκόλα, ανάμεσα στις οποίες είναι:

• Η «Luminas» του Ισραηλινού δισεκατομμυριούχου Λεβ Λεβίεβ, που ανάμεσα στα άλλα ασχολείται με την αγορά τεράστιων εμπορικών κέντρων στη Ν. Υόρκη, την οικοδόμηση παράνομων εβραϊκών εποικισμών στη Λωρίδα της Γάζας και δήθεν αγαθοεργίες προκειμένου να καλυφθεί η βρώμα απ' τα άλλα επενδυτικά σχέδια...
• Η πολυεθνική «BHP Billiton» μολονότι πέρσι «πάγωσε» τις επενδύσεις στην Αγκόλα λόγω της κατρακύλας των διεθνών τιμών διαμαντιού (ένεκα της καπιταλιστικής κρίσης).
• Η νοτιοαφρικανική «De Beers», που κάποτε είχε το μονοπώλιο εξόρυξης διαμαντιών στην περιοχή.
• Η ρωσική «Alrosa».

Ολες συνεργάζονται (εξαιτίας του νόμου περί διαμαντιών του 1992) με την κρατική εταιρεία εξόρυξης διαμαντιών «Endiama», η οποία πριν από ένα τετράμηνο ανακοίνωσε πως σε όλη τη χώρα είναι ανοιχτά τουλάχιστον 100 αδαμαντωρυχεία. Το ζητούμενο όμως παραμένει και είναι να μπορέσει ο λαός αυτής της χώρας, που πάλεψε ενάντια στου Πορτογάλους αποικιοκράτες, να γίνει κύριος αυτού του τεράστιου πλούτου που έχει αυτή η χώρα σε πετρέλαιο, διαμάντια, χρυσό, χαλκό και αγροτικά προϊόντα. Η κυβέρνηση του ντο Σάντος, που βγήκε ενισχυμένη απ' τις περσινές βουλευτικές εκλογές, έχει ...πεδίον δόξης λαμπρό σε μια τόσο πλούσια χώρα, που όμως το 65% ζει στην απόλυτη φτώχεια και το προσδόκιμο ζωής είναι μόλις 45 χρόνια.