Αρχαιολόγος, ιστορικός της τέχνης και ένας από τους σημαντικότερους μελετητές της βυζαντινής και μεταβυζαντινής ζωγραφικής, ο ακαδημαϊκός Μανόλης Χατζηδάκης,"έφυγε" το πρωί του Σαββάτου σε ηλικία 89 ετών, αφήνοντας πίσω του πλουσιότατο και εξαιρετικά σημαντικό ερευνητικό και συγγραφικό έργο για τους μετέπειτα μελετητές.

Ο Μανόλης Χατζηδάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1909. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ' όπου αποφοίτησε το 1933, ενώ το διδακτορικό του δίπλωμα το πήρε το 1942. Στο μεταξύ μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι, όπου παρακολούθησε τα μαθήματα του Μιγιέ (Millet) και του Γκραμπάρ, πήρε δίπλωμα Μουσουλμανικής Τέχνης στο Λούβρο και κλασικής αραβικής γλώσσας στη Σχολή Ζωσών Ανατολικών Γλωσσών.

Την περίοδο 1934 - 1940 διατέλεσε επιμελητής στο Μουσείο Μπενάκη και στη συνέχεια διευθυντής του. Παράλληλα, χρημάτισε διευθυντής του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών, προϊστάμενος της Α' Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και Γενικός Εφορος Αρχαιοτήτων, αλλά το 1967 η χούντα τον απομάκρυνε από τη θέση του, του αφαίρεσε το διαβατήριο και παρανόμως τον είχε σε πολυετή διαθεσιμότητα.

Η παρουσία του σε επιστημονικές αποστολές είναι ιδιαίτερα σημαντική. Θυμίζουμε τη συμβολή στη διάσωση τωνεικόνων της Ζακύνθου,μετά τους σεισμούς του 1953 κι ακόμα στο Αγιο Ορος, τη Βενετία, το Ορος Σινά και στα Ιεροσόλυμα. Υπήρξε ιδρυτής του Κέντρου Συντήρησης Αρχαιοτήτων,αλλά το ερευνητικό του ενδιαφέρον στράφηκε ιδιαίτερα στο χώρο της Μεταβυζαντινής Ζωγραφικής και της Κρητικής Τέχνης, καταθέτοντας πολυάριθμο συγγραφικό έργο όπως: "Εικόνες του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων και της Συλλογής του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας" (1962), "Εικόνες της Πάτμου. Ζητήματα Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Ζωγραφικής (1977), "Ο Κρητικός Ζωγράφος Θεοφάνης. Η τελευταία φάση της τέχνης του" (1986), "Ελληνες Ζωγράφοι μετά την Αλωση, 1450 - 1830" (1987) κ. ά.

Επιβλητική ήταν η παρουσία του Μανώλη Χατζηδάκη και στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, αφού υπήρξε γενικός γραμματέας της Διεθνούς Εταιρείας Βυζαντινών Μελετών, μέλος της Διεθνούς Επιτροπής Ιστορίας της Τέχνης και του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου των Βρυξελλών και αντεπιστέλλον μέλος των Ακαδημιών Επιστημών Βιέννης και Βελιγραδίου.

Η αρχαιολογική και ευρύτερη επιστημονική κοινότητα από το Σάββατο θρηνεί το θάνατο του Μ. Χατζηδάκη, η κηδεία του οποίου έγινε χθες στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, δημοσία δαπάνη.

Ο υπουργός Πολιτισμού, Ευάγγελος Βενιζέλος,σε συλλυπητήριο μήνυμα τονίζει: "με το έργο του πρόβαλε και τίμησε την Αρχαιολογική Υπηρεσία της οποίας υπήρξε λαμπρό στέλεχος, αλλά και ολόκληρη την ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα. Οι έρευνές του, οι δημοσιεύσεις του, οι υποθέσεις εργασίας που διατύπωσε, οι μουσειολογικές και εκθεσιακές του πρωτοβουλίες διαμόρφωσαν εν πολλοίς την πραγματικότητα της Βυζαντινής Αρχαιολογίας στη χώρα μας".

Τη δεύτερη περίοδο έκδοσής του εγκαινίασε το περιοδικό "Αρμολόι".Πρόκειται για έκδοση της Προοδευτικής Ενωσης Πυρσόγιαννης.Στόχος της τώρα, όπως και όταν, πριν είκοσι χρόνια, πρωτοκυκλοφόρησε είναι να μας βοηθήσει να μελετήσουμε, να κατανοήσουμε και να αγαπήσουμε την αρχιτεκτονική κληρονομιά των αυτοδίδακτων, αλλά σπουδαίων Ηπειρωτών μαστόρων της πέτρας. Τα Μαστοροχώρια,με κεφαλοχώρι τους την Πυρσόγιαννη, εκτείνονται στο βόρειο τμήμα της επαρχίας Κονίτσης. Χτισμένα δεξιά και αριστερά του ποταμού Σαραντάπορου, φτάνουν μέχρι τις παρυφές του Γράμμου. Η ιστορική τους αφετηρία ανάγεται στο 16ο αιώνα. Οι μάστορες της πέτρας έγιναν ξακουστοί σε όλη την Ελλάδα, αλλά και σε ξένες χώρες.

Με πρωτοβουλία της "Προοδευτικής Ενωσης Πυρσόγιαννης", που ιδρύθηκε το 1926, δημιουργήθηκε το Μουσείο Ηπειρωτών Μαστόρων και το Κέντρο Ερευνας Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς.Σημαντική είναι επίσης, η ίδρυση στην Πυρσόγιαννη, Σχολής Μαστόρων της Πέτρας,που στοχεύει στην αναβίωση του παραδοσιακού αυτού επαγγέλματος και θα αποτελέσει φυτώριο νέων μαστόρων.

Από την εικοσάχρονη έρευνα της Ενωσης, συγκεντρώθηκε ένα σπάνιο υλικό γύρω από την τεχνική, τη "μυστική" γλώσσα (τα κουδαρίτικα) των μαστόρων, τα δρομολόγια, τα εργαλεία, τα συμφωνητικά που υπέγραφαν για την εκτέλεση της δουλιάς τους, τις κατασκευές των μαστόρων της Πυρσόγιαννης. Συγκεντρώθηκε επίσης υλικό για την καθημερινή ζωή τους και τα ταξίδια και τις συνθήκες δουλιάς τους μακριά απ' τον τόπο τους. Από αυτό το υλικό σημειώνουμε τις 2.000 φωτογραφίες από την Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη, το Αργυρόκαστρο και το Χαρτούμ, αλλά και από την Αμερική κ.α. Φωτογραφίες που καλύπτουν την περίοδο 1870 - 1950, αλλά και τις 2.500 φωτογραφίες, σχέδια και αποτυπώσεις κατασκευών που συγκεντρώθηκαν.