Κρατάμε στο χέρι μας μια καλαίσθητη έκδοση από τις εκδόσεις «Αγρα» με τον τίτλο: «Ομόνοια 2000: Ταξίδι στον ομφαλό της Αθήνας». Το υπογράφει ο Φίλιππος Φιλίππου. Κοιτάμε τις φωτογραφίες που πραγματικά είναι εξαιρετικές, διατρέχουμε με απίστευτη ταχύτητα μερικά καλογραμμένα κείμενα, διαβάζουμε αργά και με μια αόριστη συγκίνηση τον αισθαντικό και λογοτεχνικό πρόλογο του συγγραφέα, έπειτα κοιτάμε το οπισθόφυλλο και η απόφαση ελήφθη. Μόλις λιγάκι ξελασκάρουμε από τη δουλιά, σήμερα το βράδυ κιόλας θα βρεθούμε στην Ομόνοια του Φιλίππου. Κι αυτό γιατί; Είναι μονάχα το θέμα, δηλαδή η τοποθεσία, η πλατεία που μας κεντρίζει τη φαντασία και την επιθυμία μας να βρεθούμε εκεί, όπως κέντρισε και τη φαντασία και το ενδιαφέρον του Κονδυλάκη, του Σεφέρη, του Γκάτσου, του Θεοδωράκη, του Μαρή, του Τσιφόρου, και πολλών άλλων; Είναι η έκδοση που είναι πάρα πολύ φροντισμένη; Είναι επειδή το φωτογραφικό υλικό του Στράτου Καλαφάτη είναι εξαιρετικό; Ολα αυτά συντελούν στο να αποφασίσουμε να του αφιερώσουμε όλο τον ελεύθερο χρόνο μας. Μα κυρίως εκείνο που μας ωθεί και ελκύει στην ανάγνωση είναι ο συγγραφέας του, ο Φίλιππος Φιλίππου, που μας έχει συνηθίσει σε ποιοτική, εξαιρετική συγγραφική δουλειά. Αρκεί να αναφέρουμε τον βιβλίο του: «Ο πολιτικός Νίκος Καββαδίας». Μια κυριακάτικη γεύση παίρνουμε μονάχα, μια γεύση για να ξέρουμε τι θα έχει το «μενού» που θα απολαύσουμε σύντομα.

Η άνοιξη ήρθε, έρχεται τέλος πάντων. Ας γεμίσουμε να ανθοδοχεία μας με κατακίτρινες μαργαρίτες και ας αφήσουμε ανοιχτό παράθυρο, πού ξέρετε, μπορεί να δεχτούμε μια σύντομη επίσκεψη μιας πανέμορφης πεταλούδας. Η φωτογραφία είναι από την εξαιρετική έκδοση «Οι πεταλούδες της Ελλάδας».

Για την πίτα αυτή, που σας προτείνουμε, χρειαζόμαστε ένα κιλό διάφορα χόρτα από αυτά που γίνονται τσιγαριστά, όπως σπανάκι, λάπαθα, καυκαλήθρες, πράσα κλπ., λίγο άνηθο, 3 κρεμμύδια, ένα φλιτζάνι λάδι και αλατοπίπερο. Αυτά, αν τη θέλουμε σκέτη χωρίς τυρί.

Καθαρίζουμε και πλένουμε πολύ τα χόρτα. Τα στραγγίζουμε και τα τσιγαρίζουμε με όλα τα υλικά μαζί. Στο μεταξύ, έχουμε ανοίξει φύλλα και στρώνουμε 4 κάτω, αφού αλείψουμε με λάδι ένα ένα. Από πάνω απλώνουμε μια στρώση χόρτα και ένα φύλλο, ύστερα άλλη μια στρώση χόρτα και άλλο φύλλο και, τέλος, τα υπόλοιπα χόρτα και τα υπόλοιπα φύλλα, επίσης λαδωμένα. Οταν τελειώσετε, τη χαράζετε σε κομμάτια, ραντίζετε το πάνω φύλλο με λίγο νερό και την ψήνετε στους 200 βαθμούς για 15 λεπτά στην αρχή και μετά στους 150 βαθμούς για 45 λεπτά ακόμη. Σε περίπτωση που δε θέλετε τη χορτόπιτα σκέτη, προσθέστε 1/4 φέτα τριμμένη και δυο αυγά στα τσιγαρισμένα χόρτα. Η Ευαγγελία Σολωμού που μας «έδωσε» τη συνταγή, από το βιβλίο της «Μπατιρομαγειρική» (εκδόσεις «Περίπλους»), μας λέει ότι θα χρειαστούμε: 1 κιλό χόρτα, 3 κρεμμύδια, 1 φλιτζάνι λάδι, αλάτι, πιπέρι, και για το φύλλο ένα κιλό αλεύρι, ένα φλιτζάνι λάδι, αλάτι, δυο φλιτζάνια νερό, 1/4 κιλό φέτα και δύο αυγά... Καλή όρεξη.

Σήμερα θα πάμε μακριά, πολύ μακριά. Μη σας τρομάζει η απόσταση. Θα αφήσουμε να μας παρασύρει ένας σύντροφος, φίλος και συνάδελφος που είναι πάντα πρόθυμος να μας βοηθήσει, να μας μεταγγίσει - αν μας επιτρέπεται η έκφραση - τις εμπειρίες του, τις παραστάσεις που εκείνος έχει. Δεν κρατά τίποτε φιλάργυρα για τον εαυτό του. Εχει το μεγάλο προσόν, να καταλαβαίνει τι βλέπει αλλά και ξέρει και θέλει να μοιράζεται... Τον ευχαριστούμε και τον ακολουθούμε. Πάμε:

Ο γενικός φιλοσοφικός στοχασμός δε βρίσκεται μέσα στα ενδιαφέροντα και στις αρμοδιότητες αυτής της στήλης. Ωστόσο, το σημερινό μας θέμα, μάς φέρνει στο νου τη φράση ενός αρχαίου φιλοσόφου - του Αριστοτέλη, αν δεν κάνουμε λάθος - ότι ο άνθρωπος έχει την ιδιότητα να σκέπτεται με ποσά και στερεότυπα.

Μια περίπτωση επαλήθευσης της θεωρίας αυτής αλλά και διαπίστωσης των παγίδων της πραγματικότητας που δείχνει, είναι η πόλη Πιόνγκ Γιάνγκ, η πρωτεύουσα της ΛΔ της Κορέας. Ανατολική Ασία, είναι, διάβολε. Πώς να μην πάει ο νους σου σε μια παραποτάμια ή παραθαλάσσια έκταση, με βάρκες, με ψαράδες, με πλωτές κατοικίες και ένα τροπικό ήλιο, που θα έψηνε αυγά;

Σχεδόν τίποτε από όλα αυτά δε συμβαίνει. Η Πιόνγκ Γιάνγκ δεν είναι, κατ' αρχήν, παραθαλάσσια. Είναι μια πόλη μεσόγεια, χτισμένη σε ένα από τα λιγοστά λιβάδια μιας χώρας έντονα ορεινής, πιο ορεινής π.χ., από την Ελλάδα. Δεν είναι καθόλου τροπική. Βρίσκεται βορείως του 30^ού παραλλήλου. Ετσι, όποιος περιμένει έναν καυτερό ήλιο θα πρέπει να ψάξει αλλού. Οι γενικές καιρικές συνθήκες της πόλης είναι πολύ όμοιες με εκείνες της Αθήνας, ίσως λιγότερο εύκρατες και πιο ηπειρωτικές. Παράλληλα, υπάρχει και ένα γεγονός που δικαιολογεί τη διαπίστωση ότι σχεδόν τίποτε δε συμβαίνει από όσα θυμίζουν την εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας για την Α. Ασία. Η πόλη βρίσκεται στη συμβολή δυο ποταμών, του Νταϊντόνγκ και του Μποντόνγκ. Δεν πρόκειται για μικρούς ποταμούς, αν πάρουμε υπ' όψη μας ότι και οι δυο είναι πλωτοί, ο Νταϊντόνγκ για μεγάλα πλοία και ο Μποντόνγκ για ελαφρά σκάφη αναψυχής. Η συμβολή των δυο ποταμών εξηγεί το ρόλο της Πιόνγκ Γιάνγκ σαν ποτάμιου λιμανιού αλλά και την πυκνή ομίχλη που, κατά διαστήματα, μπορεί να τυλίξει την πόλη.

Αν και δεν είναι νέα πόλη, ωστόσο, η Πιόνγκ Γιάνγκ είναι σχεδόν ολόκληρη μια καινούρια πόλη. Η πλήρης μέχρι θεμελίων καταστροφή της στον πόλεμο του 1950 - 53 είχε σαν αποτέλεσμα την ανάγκη της οικοδόμησης μιας εντελώς καινούριας πόλης. Ωστόσο, λόγοι ιστορικής αισθητικής αλλά ίσως και η γνωστή ασιατική προσήλωση στην παράδοση, σημείωσαν εδώ μια ευτυχή παρέμβαση. Ανοικοδομήθηκαν, στο σημείο ακριβώς όπου βρίσκονταν, τα σημεία ένωσης των τειχών που περιέβαλλαν τη μεσαιωνική πόλη. Ετσι, μέσα στο γενικά σύγχρονο προφίλ της, έχουμε την «εισβολή», που δεν είναι τόσο εκτεταμένη ώστε να είναι ενοχλητική, μιας ευχάριστης νότας του παραδοσιακού.

Η πόλη, όπως είπαμε, είναι καινούρια. Μέσα σ' αυτόν τον καινούριο χαρακτήρα, οι συνοικίες που χτίστηκαν στο βόρειο και στο νότιο άκρο της στη διάρκεια της ένωσης των δεκαετιών '80 και '90 πράγματι ξεχωρίζουν. Συνήθως λευκές, αρχιτεκτονικά «αναζητητικές» και ευρηματικές, οι συνοικίες αυτές της πόλης θυμίζουν, αν η εικόνα που έχουμε είναι σωστή, το Τόκιο, χωρίς το συνωστισμό που λέγεται ότι υπάρχει στην ασιατική αυτή μητρόπολη.

Η Πιόνγκ Γιάνγκ εντυπωσιάζει και με δυο άλλα στοιχεία της.

Το ένα είναι οι δρόμοι της. Ευρύτατοι και, κατά κανόνα, ατέρμονες, διασχίζουν, από πολλές και προς πολλές κατευθύνσεις, την πόλη από τη μια άκρη στην άλλη, αφαιρώντας με ακόμη ένα τρόπο την αίσθηση της «πυκνότητας» του μεγάλου αστικού κέντρου. Οι δρόμοι αυτοί και - οι όχι λιγότερο εντυπωσιακές - πλατείες που σχηματίζονται στις συζεύξεις τους εκτελούν και μια αποστολή πέραν της προφανούς. «Βολεύουν» και τους κατοίκους της Πιόνγκ Γιάνγκ, πολλοί από τους οποίους φαίνεται να έχουν, όπως πολλοί άλλοι κάτοικοι της Ανατολικής Ασίας, μεγάλη αδυναμία στη γυμναστική. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι παίζουν και ένα αισθητικό ρόλο. Ανισόπεδοι σε πολλά σημεία τους, συντελούν, με τις οφιοειδείς περιελίξεις τους, σε ένα πληρέστερο «ταίριασμα» της καινούριας εικόνας της πόλης. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειώσουμε ότι, παρά την ύπαρξη μετρό, οι αρχές, τελικά, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η εγκατάσταση και των τραμ ήταν απαραίτητη.

Το άλλο είναι το πράσινο. Είναι μια καταπράσινη πόλη με εκτεταμένες ζώνες πάρκων (πάρκων, άραγε; Εμάς, πάντως, μάλλον σαν δάση μάς φάνηκαν), που αποτελούν αντικείμενο μιας εντελώς προφανούς εντατικής φροντίδας. Σε σημείο που να αναρωτηθεί κανείς, αν τα φυτά δε θα έπρεπε να αφήνονται, κατά καιρούς, και στην τύχη τους.