Νερό υπάρχει πολύ στην Ελλάδα, (μόνο οι ετήσιες βροχοπτώσεις το ύψος των οποίων, κατά μέσο όρο ανέρχονται σε 700 χιλιοστά, αντιστοιχούν σε 115 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού), αλλά μεγάλες ποσότητές του «χάνονται», (περίπου 60 δισ. κυβ. μέτρα εξαφανίζονται λόγω του φαινομένου της εξατμισοδιαπνοής, ενώ άλλα 35 δισ. κυβικά μέτρα χύνονται, μέσω των ποταμών, στη θάλασσα) και, εν τέλει, παραμένει ανεκμετάλλευτο (μόνο το 1/4 του οικονομικά εκμεταλλεύσιμου υδροδυναμικού δυναμικού της χώρας χρησιμοποιείται σήμερα, ή βρίσκεται υπό αξιοποίηση). Οι κυβερνήσεις του ελληνικού κράτους, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, δεν προχωρούν στην κατασκευή των έργων υποδομής που απαιτούνται για συγκέντρωση και την αξιοποίηση των υδάτινων πόρων, με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί τεράστια προβλήματα για την ύδρευση των ανθρώπων, την άρδευση των καλλιεργειών, την παραγωγή ενέργειας και την περιβαλλοντική ισορροπία σε διάφορες περιοχές της χώρας μας.

Αυτό ήταν το γενικό συμπέρασμα των ειδικών ερευνητών, μελετητών και επιστημόνων - ανάμεσά τους και ο πρύτανης του Πολυτεχνείου Θ. Ξανθόπουλος - που συμμετείχαν στη διημερίδα, με θέμα τη διαχείριση των υδατικών πόρων, την οποία διοργάνωσε, στο μαγευτικό Νεοχώρι της Νεβρόπολης Αγράφων πάνω από τη λίμνη Πλαστήρα, ο Δήμος Καρδίτσας.

Το ειδικό συμπέρασμα για τη Θεσσαλία - που αντιμετωπίζει σοβαρότατο πρόβλημα λειψυδρίας και το οποίο φέτος αναμένεται να πάρει τραγικές διαστάσεις - είναι ότι για να καλύψει, σε μεγάλο βαθμό, το υδατικό της έλλειμμα που ανέρχεται σε 800 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, θα πρέπει απαραιτήτως να πάρει νερό από τον Αχελώο.

Κι ενώ οι επιστήμονες, παρουσιάζοντας τα αδιάσειστα στοιχεία τους, αναδείκνυαν την αιτία, το μέγεθος και τη λύση του προβλήματος της λειψυδρίας στη Θεσσαλία, οι εκπρόσωποι των κοινωνικών φορέων της περιοχής - της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του αγροτικού κινήματος κι άλλων - μιλώντας στη διημερίδα, στάθηκαν ιδιαίτερα στις ευθύνες των κυβερνήσεων και στην ανάγκη ανάπτυξης των λαϊκών αγώνων για την εξασφάλιση του νερού που χρειάζεται η περιοχή για την ύδρευση, την άρδευση και την περιβαλλοντική της αναβάθμιση.

Εκπρόσωποι της κυβέρνησης και της Περιφέρειας Θεσσαλίας, αν και προσκλήθηκαν από τους διοργανωτές, δεν παραβρέθηκαν στη διημερίδα, αποδεικνύοντας, για μια ακόμα φορά, ότι αδιαφορούν πλήρως και προκλητικά για ένα πρόβλημα που ταλαιπωρεί χρόνια τώρα τους κατοίκους της Θεσσαλίας - ιδιαίτερα τον αγροτικό κόσμο της περιοχής - και δε στοχεύουν να πάρουν ουσιαστικά μέτρα για την επίλυσή του. Βεβαίως, θα δυσκολευτούν πολύ, το καλοκαίρι που ο κάμπος θα «καίγεται», οι άνθρωποι θα διψούν και οι καλλιέργειες θα καταστρέφονται, να βρουν δικαιολογία γι' αυτή την απουσία τους.

«Αριστον μεν ύδωρ». Μ' αυτές τις τρεις μόνο λέξεις ο Πίνδαρος περιέγραψε, με θαυμαστή πληρότητα, την πρωταρχική σημασία του νερού στη Βιόσφαιρα. Κι αν θέλει κανείς να διαπιστώσει αν, μετά από χιλιάδες χρόνια, είχε δίκιο ο Πίνδαρος, δεν έχει παρά να σκεφτεί τα προβλήματα που δημιουργεί η έλλειψη νερού στη Θεσσαλία. Διότι, πράγματι, στη Θεσσαλία υπάρχει έλλειμμα νερού, εν αντιθέσει με την Ελλάδα, γενικότερα, στην οποία υπάρχει περίσσευμα. Μάλιστα, ακόμα κι αν συγκεντρωθούν κι αξιοποιηθούν όλα τα νερά που υπάρχουν στην περιοχή, για να καλυφθούν οι ανάγκες της σε ύδρευση και άρδευση θα πρέπει να βρεθούν άλλα 850 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, τουλάχιστον. Κι αυτές οι επιπλέον ποσότητες, όπως είναι γνωστό, δεν μπορούν να βρεθούν παρά μόνο από τον Αχελώο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε στη διημερίδα ο Λ. Λαζαρίδης, πολιτικός μηχανικός, μελετητής κι άλλοι επιστήμονες, οι εκμεταλλεύσιμοι υδατικοί πόροι της Θεσσαλίας δεν επαρκούν για την κάλυψη ούτε μέρους των αναγκών της. Σήμερα οι υδατικές ποσότητες που διατίθενται - κυρίως από υπόγειες γεωτρήσεις και από τα νερά της λίμνης Πλαστήρα, τον Πηνειό και άλλους μικρούς ποταμούς - δε φτάνουν, μ' αποτέλεσμα η περιοχή ν' αντιμετωπίζει πρόβλημα ύδρευσης και προπάντων άρδευσης των καλλιεργειών και να κινδυνεύει με πλήρη υποβάθμιση του περιβάλλοντος, ακόμα και με απερήμωση, αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση.

Χρειάζεται, λοιπόν, να συγκεντρωθούν για να αξιοποιηθούν τα νερά που υπάρχουν. Και υπάρχουν δυνατότητες συγκέντρωσης, (απόληξης), των επιφανειακών νερών, αρκεί να κατασκευαστούν τα αναγκαία φράγματα και οι ταμιευτήρες. Τα έργα αυτά είναι: Το φράγμα Σμόκοβου (114 εκατομμύρια κυβικά μέτρα), ταμιευτήρας της Κάρλας (60 εκατ. κυβ. μέτρα), ταμιευτήρας Γυρτώνης κι άλλοι μικροί της Κάρλας (55 εκατ. κυβ. μέτρα), τα φράγματα Μουζακίου - Πύλης (120 εκατ. κυβ. μέτρα), Παληοδερλί (43 εκατ. κυβ. μέτρα), Καλούδα (30 εκατ. κυβικά μέτρα), Νεοχώρι (19 εκατ. κυβ, μέτρα), Παλαιομονάστηρο (15 εκατ. κυβ. μέτρα), λοιπά φράγματα Πηνειού (24 εκατ. κυβ. μέτρα). Απ' αυτά τα έργα μπορούν να συγκεντρωθούν 500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, άλλα 230, περίπου, εκατομμύρια κυβικά θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν από τα φράγματα Κρύας Βρύσης και Θεόπετρας, για τα οποία υπάρχουν πολλές περιβαλλοντικές επιφυλάξεις και μαζί με τα νερά που ήδη αξιοποιούνται, ο συνολικός όγκος των διαθέσιμων προς εκμετάλλευση νερών θα έφτανε στα 1 δισ. κυβικά μέτρα. Να σημειωθεί ότι το κόστος για την κατασκευή αυτών των φραγμάτων και των ταμιευτήρων υπολογίζεται στα 320 δισ, δραχμές. περίπου.

Με δεδομένο, όμως, ότι για την κάλυψη των συνολικών αναγκών της Θεσσαλίας απαιτούνται, τουλάχιστον, 1.850 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, είναι φανερό ότι η εκτροπή του Αχελώου, από την οποία υπολογίζεται ότι θα πάνε 600 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού προς το θεσσαλικό κάμπο, αποτελεί όρο ζωής για τη Θεσσαλία. Κι αποτελεί έγκλημα της κυβέρνησης που δεν προχωρεί την εκτροπή του Αχελώου - τα έργα σταμάτησαν πριν λίγο καιρό κι ακόμα δεν ξανάρχισαν - ενώ πληροφορίες αναφέρουν πως προτίθεται, με πρόσχημα τη σωτηρία μιας μικρής εκκλησίας, να χαμηλώσει ακόμα περισσότερο τη στάθμη του ταμιευτήρα οπότε θα μειωθεί κι άλλο η απόληξη του νερού και θα κατέβει από τα 600 εκατ. κυβ. μέτρα νερού στα 350 - 400 εκατ, κυβ, μέτρα. (Να σημειώσουμε ότι οι πρώτες αποφάσεις για την εκτροπή του Αχελώου αφορούσαν σε έργο που θα έστελνε στη Θεσσαλία περί τα 1,5 δισ, κυβικά μέτρα νερού)!

Από τη λίμνη υδρεύονται 90.000 κάτοικοι της Καρδίτσας (πάνω από το 60% του πληθυσμού του νομού), αρδεύονται περί τα 250.000 στρέμματα σε Καρδίτσα και Λάρισα και καλύπτονται ενεργειακές ανάγκες της ΔΕΗ. Ομως, πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των αντίξοων καιρικών συνθηκών, το νερό της λίμνης δε φτάνει για να καλύψει τις παραπάνω ανάγκες. Φέτος, μάλιστα, η κατάσταση είναι από τις χειρότερες, αφού οι βροχοπτώσεις είναι λιγοστές. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε στη διημερίδα ο Ανδ. Χαραλάμπου, γεωπόνος, προϊστάμενος του Καπνικού Σταθμού Ερευνας Καρδίτσας, το υδρολογικό έτος 1999 - 2000 που μας πέρασε έκλεισε με συνολικό βροχομετρικό έλλειμμα 272 mm σε σχέση με τον μέσο όρο των τελευταίων 38 ετών για τα οποία υπάρχουν οι μελέτες. Ακόμα χειρότερο είναι το διανυόμενο υδρολογικό έτος 2000 - 2001, καθώς στους 4 από τους 6 μήνες που ήδη έχουν διανυθεί, το μέχρι στιγμής βροχομετρικό έλλειμμα φτάνει στα 127 mm. Αυτό σημαίνει ότι το συνολικό έλλειμμα από την 1 - 10 - '99 μέχρι στις 26 - 1 - 2001 έφτασε στα 400 mm, ένα έλλειμμα δραματικών διαστάσεων.

Είναι, λοιπόν, φανερό ότι η λίμνη Πλαστήρα δε θα μπορέσει και φέτος ν' ανταποκριθεί στις ανάγκες άρδευσης. Και είναι σχεδόν βέβαιο ότι το καλοκαίρι θα ξανακούσουμε τους υπουργούς της κυβέρνησης και τον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας να ζητούν από τους αγρότες να μοιράσουν, χωρίς «μαλώματα», το νερό. Αλλά πώς να μοιραστεί κάτι που δεν υπάρχει;

Προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος ακούστηκαν πολλές στη διημερίδα. Σχετικά με το θέμα της διαχείρισης, στην ομιλία του ο δήμαρχος Καρδίτσας, Χρ. Τέγος, ανέφερε ότι χρειάζονται:

• Δημιουργία ενιαίου φορέα διαχείρισης στον οποίο να συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς και οπωσδήποτε εκείνοι που αποδεδειγμένα έχουν την αναγκαία εμπειρία διαχείρισης και τεχνογνωσίας.
• Καθορισμός προτεραιοτήτων στις διάφορες χρήσεις και καθορισμός αποθεμάτων ασφαλείας και ορίων άντλησης νερού,
• Καθορισμός των ποιοτικών χαρακτηριστικών του νερού της λίμνης και θέσπιση κανονισμών και λήψης μέτρων για την προστασία του.
• Προγραμματισμός για εμπλουτισμό της λίμνης και του αρδευτικού δικτύου απ' τα νερά της περιοχής που χάνονται άσκοπα. Επίσης μελέτη και προγραμματισμός για τον περιορισμό στο ελάχιστο των απωλειών από διαρροές στο δίκτυο και εξέταση δυνατότητας για κατασκευή κλειστών δικτύων που θα λειτουργούν με βαρύτητα και με ελάχιστη ή καθόλου ενεργειακή επιβάρυνση (ρεύμα ή πετρέλαιο).
• Συντονισμός των φορέων της περιοχής για περάτωση και λειτουργία των μεγάλων αρδευτικών έργων του Αχελώου και του Σμόκοβου, που όταν λειτουργήσουν σίγουρα θα επιλύσουν το πρόβλημα του νερού της περιοχής.

Κλείνοντας την ομιλία του ο δήμαρχος, είπε: «Θα ήθελα να επισημάνω ότι πρέπει να γίνει αντιληπτό απ' όλους ότι δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για αποθέματα της λίμνης Πλαστήρα, όταν στην ουσία έχουμε να διαχειριστούμε έλλειμμα νερού σε επίπεδο νομού αλλά και Θεσσαλίας, λόγω της ανυπαρξίας βασικών έργων υποδομής για τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.

Συνεπώς, εκείνο που πρέπει να ξεκαθαρίσει η πολιτεία στους Θεσσαλούς είναι οι προθέσεις της γύρω από το θέμα και εν συνεχεία να διασφαλίσει ότι η προώθηση του νέου φορέα διαχείρισης υδάτων, πρώτον θα υπακούει στη λογική συμμετοχής των ανθρώπων που αποδεδειγμένα έχουν την εμπειρία και δεύτερον ότι θα τεθεί σε ισχύ από τη νέα αρδευτική περίοδο».

Για το ρόλο της λίμνης Πλαστήρα στην ανάπτυξη της Καρδίτσας, μίλησε στη διημερίδα ο νομάρχης Β. Αναγνωστόπουλος, ενώ ο δήμαρχος Λάρισας Κ. Τζανακούλης, αναφέρθηκε στο ρόλο του νερού στην ανάπτυξη της Θεσσαλίας. Στη διημερίδα έγιναν κι άλλες πολλές παρεμβάσεις από ειδικούς και εκπροσώπους μαζικών φορέων.

Ο Β. Μπούτας υπογράμμισε, επίσης, ότι οι αγρότες δεν πρόκειται να δεχτούν ούτε τις άδικες κυβερνητικές κατηγόριες εναντίον τους, πως η δήθεν σπατάλη τους φταίει για τη λειψυδρία, ούτε να «πληρώσουν» αυτοί το «λογαριασμό» του νερού. Συγκεκριμένα, δε θα δεχτούν τα μέτρα, που, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να ληφθούν και θα αφορούν:

• Σε βαριά φορολόγηση των αγροτών που χρησιμοποιούν νερό για τις καλλιέργειές τους, από εταιρίες που θα διαχειρίζονται τα νερά με «ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια»
• Σε ακόμα μεγαλύτερους περιορισμούς στις καλλιέργειες με το «επιχείρημα» ότι «αφού και σεις οι ίδιοι παραδέχεστε πως δεν υπάρχει νερό, ας μειώσετε τ' αρδεύσιμα στρέμματα».

Το αγροτικό κίνημα της Θεσσαλίας έχει τονίσει προς κάθε κατεύθυνση ότι οι αγρότες δεν παλεύουν μόνο για το νερό. Διότι γνωρίζουν ότι κι αν ακόμα λυθεί το πρόβλημα της έλλειψης νερού, αν συνεχίσουν να ισχύουν οι περιορισμοί στις καλλιέργειες, οι ποσοστώσεις στην παραγωγή και τα πρόστιμα συνυπευθυνότητας που θέτει η ΕΕ, είναι φανερό ότι το αγροτικό πρόβλημα δε θα λυθεί.

Γι' αυτό, λοιπόν, και το διεκδικητικό πλαίσιο των αγροτικών αγώνων - και των νέων κινητοποιήσεων που ξεκινούν στις 14 του Φλεβάρη - αρχίζει και καταλήγει με τη διαπίστωση ότι αν δεν ανατραπεί η αντιαγροτική πολιτική της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης που δημιουργεί, πολλαπλασιάζει και οξύνει τα προβλήματα του αγροτικού κόσμου στη χώρα μας, η αγροτιά δε θα δει «καλύτερες μέρες». Οσο αυτή η πολιτική θα συνεχίζεται, τόσο πιο έντονους ρυθμούς θα παίρνει το μαζικό ξεκλήρισμα της μικρομεσαίας αγροτιάς της Ελλάδας.

Στον αγώνα τους οι αγρότες της Θεσσαλίας καλούν να συμπαραταχτούν κι όλα τ' άλλα λαϊκά στρώματα της πόλης και του χωριού. Γιατί έχουν κοινά προβλήματα - π.χ. η έλλειψη νερού που πλήττει την ντόπια αγροτική παραγωγή δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα στους καταναλωτές, καθώς αυξάνονται οι εισαγωγές τροφίμων με ορμόνες και διοξίνες και μειώνονται οι υγιεινές τροφές - έχουν κοινό αντίπαλο - είναι η ίδια η αντιλαϊκή πολιτική που «ξεριζώνει» τους αγρότες από τη γη τους, απολύει τους εργαζόμενους από τη δουλιά τους, βάζει «λουκέτο» στα μικρομάγαζα των επαγγελματοβιοτεχνών κι εμπόρων - κι έχουν κοινούς στόχους, που είναι η ανατροπή αυτής της αντιλαϊκής πολιτικής και η εφαρμογή μιας άλλης, φιλολαϊκής.

Μ' αυτό τον τρόπο η πάλη της αγροτιάς μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία κι ανάπτυξη του Λαϊκού Μετώπου που έχει ανάγκη ο λαός μας, στην πάλη του για μια λαϊκή εξουσία που θα εφαρμόσει τη λαϊκή οικονομία.