ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 29 Ιούνη 2023
Σελ. /20
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
Με Παζολίνι και Χίτσκοκ αυτή η βδομάδα...

«Το Θεώρημα», του Πιερ Πάολο Παζολίνι
«Το Θεώρημα», του Πιερ Πάολο Παζολίνι
Κινηματογραφική βδομάδα πλούσια σε επανεκδόσεις αυτήν τη φορά που κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Παράλληλα έχουν ξεκινήσει και οι υπαίθριες καλοκαιρινές προβολές από τις Νύχτες Πρεμιέρας που γίνονται δωρεάν σε πολλά διαφορετικά σημεία στην Αθήνα και μπορείτε να μάθετε το πρόγραμμά τους για το επόμενο διάστημα στην ιστοσελίδα https://www.aoaff.gr

Επίσης, αύριο, Παρασκευή 30 Ιούνη, θα παιχτεί στον κινηματογράφο «Ριβιέρα» «Ο Εξορκιστής» του Γουίλιαμ Φρίντκιν στο πλαίσιο του Midnight Express, ενώ στον κινηματογράφο «STUDIO new star art cinema» συνεχίζεται το αφιέρωμα «2023, Ετος Θ. Αγγελόπουλου», που οργανώνει η «NEW STAR» σε συνεργασία με την οικογένεια του Θόδωρου Αγγελόπουλου, με την όγδοη κατά σειρά μεγάλου μήκους ταινία του μεγάλου σκηνοθέτη, «Τοπίο στην ομίχλη».

«Ο σπασμένος καθρέφτης» (1980), του Γκάι Χάμιλτον, ταινία βασισμένη σε μυθιστόρημα της Αγκάθα Κρίστι, με τους Ελίζαμπεθ Τέιλορ, Ροκ Χάντσον, Κιμ Νόβακ και Τόνι Κέρτις, δεν χρειάζεται συστάσεις. Είναι μια ταινία που βασίζεται στο εξαιρετικό σενάριο της κορυφαίας στο μυστήριο με εκπληκτικές ερμηνείες. Διαχρονικό αριστούργημα. Ούτε φυσικά η «Ρεβέκκα» (1940) του Αλφρεντ Χίτσκοκ, που στηρίζεται σε μυθιστόρημα της Δάφνης Ντι Μοριέ, χρειάζεται συστάσεις. Είναι η ταινία που εδραίωσε τον σκηνοθέτη στο Χόλιγουντ και ήταν υποψήφια για 11 Οσκαρ, κερδίζοντας τελικά τα βραβεία Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Φωτογραφίας. Υπέροχα και τα δύο και ιδανικά για θερινό σινεμά. Οπως και να το κάνουμε, οι επανεκδόσεις ειδικά τέτοιου μεγέθους είναι συνυφασμένες με το θερινό.

Ξεχωρίζει, βέβαια, «Το Θεώρημα» (1968), του Πιερ Πάολο Παζολίνι, που θα «κλέψουμε» λίγες λέξεις από την εξαιρετικά διεισδυτική κριτική του δικού μας Νίκου Αντωνάκου, γραμμένες τον Ιούλη του 2004, με τίτλο «Υπάρχει και κινηματογραφική σκέψη»... «"Το Θεώρημα", σύμφωνα με το λεξικό, είναι μια πρόταση ή μια αλήθεια που ζητάει αποδείξεις! Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι στο δικό του "Θεώρημα" έκανε τη δική του πρόταση, έδωσε τη δική του απόδειξη στη δική του αλήθεια. Η αστική τάξη, λέει ο ποιητής - σκηνοθέτης, είναι ένα εύθραυστο οικοδόμημα που μόλις δεχτεί μια δυνατή γροθιά - παρέμβαση θα γκρεμιστεί. Και θα γκρεμιστεί γιατί η "σύνθεσή" της, ο τρόπος που ενώνονται τα μέλη της, η έλλειψη ισχυρών ηθικών αξιών που τη διακρίνει, προδικάζουν και τη συντριβή της.

Η ταινία δεν είναι "εύκολη". Γι' αυτό άλλωστε πολλοί, κατά καιρούς, έδωσαν πολλές και διαφορετικές ερμηνείες. Μερικοί, μάλιστα, έφτασαν να την ερμηνεύσουν σαν μια μεταφυσική ταινία και μια αλληγορία για την άφιξη του Ιησού, δήθεν! Κάποιοι άλλοι την είδαν σαν μια προκλητική ερωτική ιστορία. Αυτές οι σκόπιμα λαθεμένες ερμηνείες σκοπό έχουν να αποδυναμώσουν πολιτικά την ταινία. "Το Θεώρημα" του Πιερ Πάολο Παζολίνι είναι καθαρό! Τα σχόλια του διανοούμενου Ιταλού αριστερού σκηνοθέτη για την αστική τάξη, αμέσως με την έναρξη της ταινίας, αποδεικνύουν τη θέλησή του να "κατευθύνει" τον θεατή προς τα πού να κοιτάξει!».

Αυτήν τη βδομάδα είχαμε και την απονομή των βραβείων «Ιρις» από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου, με την ταινία «Πίσω από τις θημωνιές» της Α. Προέδρου να αποσπά 10 βραβεία, ενώ το τιμητικό βραβείο δόθηκε στην Μπ. Λιβανού.

«Ζαν Ντιλμάν» / Jeanne Dielman, 23 quai du Commerce, 1080 Bruxelles / Σαντάλ Ακερμάν / 1975 / 201 λεπτά

Μια γυναίκα που καθαρίζει, μαγειρεύει, βοηθά τον έφηβο γιο της στα μαθήματά του, τακτοποιεί και πηγαίνει για ύπνο, σε μια αδιατάρακτη και επαναλαμβανόμενη ρουτίνα. Κατά την απουσία του γιου της, η γυναίκα εκδίδεται στην κρεβατοκάμαρά της.

Η ταινία γυρίστηκε από την Ακερμάν σε μια εποχή που το φεμινιστικό κίνημα και τα διάφορα ρεύματά του ήταν σε άνοδο. Η βασική της επιδίωξη, σε ό,τι αφορά τη μορφή, ήταν να κάνει ένα πείραμα «σπάζοντας» τον φιλμικό χρόνο ώστε να δείξει πώς είναι ο χρόνος της καθημερινής ζωής ενός ανθρώπου, με στόχο η αφήγηση να φύγει από χρονικά πλαίσια του κινηματογράφου και να γίνει βίωμα. Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο έχει παρωχημένες έως και αντιδραστικές απόψεις. Η προσωπική επιλογή της εκπόρνευσης από έναν άνθρωπο, πόσο μάλλον από μια γυναίκα, δεν είναι δικαίωμα, είναι υποδούλωση της προσωπικότητάς της και εμπορευματοποίηση του σώματός της αλλά και της σεξουαλικής πράξης. Τίποτα το πρωτοποριακό δεν ενέχει μια τέτοια επιλογή. Γι' αυτό και η τελευταία σκηνή του έργου που η Ακερμάν «σκοτώνει την πατριαρχία», ουσιαστικά στρέφεται εναντίον της ίδιας της γυναίκας και δεν λειτουργεί απελευθερωτικά. Το γεγονός ότι η ταινία ψηφίστηκε πέρυσι ως η καλύτερη ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου, σύμφωνα με το κινηματογραφικό περιοδικό «Sight & Sound», δείχνει πως είναι μια επιλογή στο πλαίσιο της «γυναικείας χειραφέτησης» που «προωθείται» τα τελευταία χρόνια για μεγαλύτερη εκπροσώπηση των γυναικών τόσο στη δημιουργία, όσο και στη θεματολογία των ταινιών. Κανείς δεν διαφωνεί βεβαίως σε αυτά τα αιτήματα. Αντιθέτως, όμως, στο πλαίσιο αυτό έχουν βραβευθεί ουκ ολίγες ταινίες με αμφίβολο περιεχόμενο μόνο και μόνο επειδή είναι γυρισμένες από γυναίκες. Η «Ζαν Ντιλμάν» είναι μια ταινία που ανοίγει μια κουβέντα που δεν τελειώνει σε λίγες γραμμές. Αυτό η Ακερμάν το κατάφερε.

«Μικρό λουλούδι» (ή 15 τρόποι να σκοτώσεις τον γείτονά σου) / Petite Fleur / Σαντιάγο Μίτρε / 2022 / 98 λεπτά

Η ζωή του Xoσέ και της Λουσί είναι όμορφη, όμως αρχίζουν να πλήττουν. Η Λουσί συμβουλεύεται έναν ψυχίατρο για να σώσει τη σχέση τους. Ο άνεργος Χοσέ, που δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στη Γαλλία, πηγαίνει να δει τον σνομπ γείτονά τους. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ακούει το τζαζ κομμάτι «Petite Fleur» και τον σκοτώνει ανεξήγητα. Ομως, την επόμενη μέρα, ο γείτονας είναι ζωντανός, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα. Ετσι τον ξανα-σκοτώνει, αλλά πάντα επανεμφανίζεται...

Ο σκηνοθέτης της πολύ καλής ταινίας «Argentina, 1985» κάνει ένα διαφορετικό είδος σινεμά με εξίσου πολύ ωραία ατμόσφαιρα. Διαπραγματεύεται το ζήτημα της ρουτίνας τόσο στα ζευγάρια, όσο και στην ανθρώπινη φύση. Οταν ακόμα και ακραίες πράξεις, όπως ο φόνος, επαναλαμβάνονται, γίνονται ρουτίνα. Είναι η ρουτίνα για τα ζευγάρια καλή; Μπορεί να αναθερμανθεί ο έρωτας εάν έχει βαλτώσει η σχέση; Ερωτήματα κρίσιμα για όλους μας. Περισσότερο από όλα όμως φαίνεται να σατιρίζει τους τσαρλατάνους δήθεν ψυχολόγους που χρησιμοποιούν «πρωτοποριακές» μεθόδους και πώς τελικά μπορεί να εκμεταλλευτούν την αδύναμη στιγμή του ζευγαριού για ίδιον όφελος. Το τέλος της ταινίας μάς τα χαλάει λίγο κι ας είναι χάπι εντ... Είναι μάλλον πολύ «άρρωστο» για να είναι ευτυχισμένο...

«Reality» / Τίνα Σάτερ / 2023 / 82 λεπτά

Ενα Σάββατο απόγευμα του 2017, η Reality Winner, μια 25χρονη πρώην υπάλληλος της NSA (Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών), βρίσκεται αντιμέτωπη με πράκτορες του FBI, στο σπίτι της στην Georgia...

Η ταινία βασίζεται στην αληθινή ιστορία της Reality Winner, μιας πρώην μεταφράστριας της NSA. Ολόκληρη η ταινία είναι γυρισμένη πάνω στην απομαγνητοφώνηση της ανάκρισης που έγινε σπίτι της μέχρι να τη συλλάβουν. Η ταινία μάς δείχνει αποκλειστικά αυτήν την ανάκριση και είναι γυρισμένη με κάμερα στο χέρι. Για την ιστορία η Reality Winner διέρρευσε στη δημοσιότητα ένα απόρρητο έγγραφο που αφορούσε στη ρωσική παρέμβαση στις αμερικανικές εκλογές του 2016 και γι' αυτό έλαβε την ποινή των 5 ετών φυλάκισης. Δυστυχώς η ταινία εστιάζει αποκλειστικά σε αυτήν τη συνομιλία κι έτσι δεν μας δίνει τη δυνατότητα να μάθουμε περισσότερα ούτε για τον χαρακτήρα της Ριάλιτι αλλά ούτε και για την τρέχουσα ιστορική περίοδο των ΗΠΑ επί διακυβέρνησης Τραμπ. Περισσότερο μοιάζει με αστυνομική ταινία για τον θεατή που δεν γνωρίζει την υπόθεση, παρά με πολιτική ταινία, ιδιαίτερα αφού η δημοσιοποίηση απόρρητων εγγράφων για τις ΗΠΑ είναι μια πολύ «πονεμένη» ιστορία με πολύκροτες διώξεις.

«O Indiana Jones και ο Δίσκος του Πεπρωμένου» / Indiana Jones and the Dial of Destiny / Τζέιμς Μάνγκολντ / 2023 / 154 λεπτά

Βρισκόμαστε στο 1969 και ο Indiana Jones είναι έτοιμος να αποχωρήσει από την ενεργό δράση. Ολα αλλάζουν με την απρόσμενη επίσκεψη της αποξενωμένης βαφτιστήρας του Helena Shaw, η οποία αναζητά ένα ανεκτίμητο αρχαίο εύρημα που είχε εμπιστευτεί ο πατέρας της στον Indy πριν από χρόνια...

Η τελευταία ταινία της σειράς και ο αποχαιρετισμός του διάσημου καθηγητή είναι γεγονός. Ποιος άλλος θα μπορούσε να είναι ο Ιντιάνα; Βεβαίως η δράση είναι καταιγιστική παρά την πολύ μεγάλη διάρκεια. Ως κεντρική ιδέα έχει ενδιαφέρον διότι το εύρημα, που είναι ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, το κυνηγάει ταυτόχρονα κι ένας πρώην επιστήμονας των ναζί, για δικούς του σκοπούς, που παράλληλα συνεργάζεται με την αμερικανική κυβέρνηση...

Ομως, πλατειάζει πολύ, έχει αχρείαστες σκηνές και τελικά καταλήγει να έχει και στοιχεία χαζομάρας στην όλη υπόθεση... Οι Αμερικανοί για άλλη μια φορά προσπαθούν να περάσουν ως οι μεγαλύτεροι πολέμιοι του ναζισμού, μόνο που εδώ ούτε νοηματικά δεν τους βγαίνει το αφήγημα. Το δε γεγονός ότι ο επιστήμονας ήθελε τον μηχανισμό των Αντικυθήρων για να εκθρονίσει τον Χίτλερ μόνο γέλια μπορεί να προκαλεί. Οπως και να έχει, ο Χάρισον Φορντ είναι υπέροχος, κι εδώ με τις πολύ σύγχρονες τεχνικές τον ξαναβλέπουμε νέο και συγκινούμαστε για το ωραίο σινεμά που μας έχει χαρίσει. Οχι σαν Ιντιάνα φυσικά...


Π. Α.



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ