Η στραβός είν' ο γιαλός, ή στραβά αρμενίζουμε. Ολο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό προσπαθούμε, μέσα από το ρητό αυτό, να ερμηνεύσουμε τη νέα τάξη πραγμάτων, σε όλα σχεδόν τα επίπεδα του σύγχρονου κόσμου. Η υποψία που βαραίνει πάνω σε γεγονότα, που καταλύουν κάθε έννοια και αξία, αφήνει μια γεύση σύγχυσης. Οσο και να προσπαθούν, όμως, να μας πείσουν ότι φταίει ο γιαλός, γνωρίζουμε ότι, σύμφωνα με τους νόμους της φύσης, ο γιαλός δεν μπορεί να είναι στραβός. Αρα, στραβά αρμενίζουμε. Η αντιδραστική σκέψη πάντα ευχόταν την υποταγή και το "πίστευε και μη ερεύνα" και με πρακτόρικα βήματα μετέτρεψε την ευχή σε μάχη άτυπη, με στόχο την ακινησία του μυαλού. Επειδή, όμως, η ελευθερία της σκέψης είναι ό,τι πιο ακριβό για τον άνθρωπο, η αμφισβήτηση των όσων προσπαθούν να μας περάσουν έρχεται να επιβεβαιώσει ότι "είμαστε ακόμη ζωντανοί". Οσο η λογική αντρειεύει, κάτω από το φωτοστέφανο των αξιών που δεν πεθαίνουν επειδή κάποιοι έτσι θέλουν, θα απαντάμε "δεν είμαστε εμείς οι τρελοί. Τρελοί είστε εσείς, που πάτε να μας βγάλετε τρελούς".
Γιατί όλα αυτά; Για ένα εκατομμύριο λόγους και ...έναν ακόμη. Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Νορβηγικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον βρίσκεται μεταξύ των υποψηφίων για το Νόμπελ Ειρήνης 1999, μεταξύ των υποψηφίων αναφέρονται, επίσης, τα ονόματα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, του Πάπα Ιωάννη Παύλου, του Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, καθώς και του ΝΑΤΟ, που φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την ίδρυσή του.
Μπροστά σε μια τέτοια είδηση, πραγματικά αισθάνεται κανείς ότι καταρρέουν πια τα πάντα. Η εμείς δεν ξέρουμε τι σημαίνει ειρήνη, ή αυτοί νομίζουν πως μας ξεγελούν. Είναι ένα ακόμη παράδειγμα εκδήλωσης έλλειψης σεβασμού προς τις αξίες, ένα παράδειγμα συναίνεσης για το μασκάρεμα των ισχυρών.
Ποιοι ήταν οι Νόμπελ; Οικογένεια Σουηδών εφευρετών και βιομηχάνων. Τα φερώνυμα βραβεία οφείλονται στον Αλφρεντ Νομπέλ, που υπήρξε χημικός μηχανικός και εφευρέτης της δυναμίτιδας. Παρ' όλα αυτά, ο Νομπέλ ήταν ειρηνιστής και πίστευε ότι η απειλή της καταστροφής από τα ισχυρά όπλα, που οι εφευρέσεις του επέτρεπαν να δημιουργηθούν, θα έκανε τον κόσμο να μην επιχειρεί τον πόλεμο και να χρησιμοποιεί τα εκρηκτικά μόνο για ειρηνικούς σκοπούς. Ωστόσο, το φάσμα της καταστροφής δεν πτόησε τους ισχυρούς του κόσμου και του κέρδους και η ανάπτυξη όλο και πιο ισχυρών όπλων συνεχίστηκε. Στον Νομπέλ έμεινε το όνομα του ανθρώπου που επινόησε την καταστροφή και γι' αυτό ποτέ δεν υπήρξε δημοφιλής. Ισως για την υστεροφημία του, ίσως για να απαλύνει το κακό που κληροδότησε στην ανθρωπότητα, ο Νομπέλ άφησε ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας του για την ίδρυση ιδρύματος, που θα απονέμει ετήσια βραβεία σε πρόσωπα που συνεισφέρουν τα μέγιστα στο σκοπό της ειρήνης και σε μεγάλα επιτεύγματα στους τομείς της Φυσικής, της Χημείας, της Ιατρικής, της Οικονομίας και της Λογοτεχνίας.
Ανάμεσα στους βραβευμένους ήταν διακεκριμένοι επιστήμονες και πνευματικοί άνθρωποι, όπως Αϊνστάιν, Κιουρί, Παβλόφ, Σεμιόνοφ, Τσερενκόφ, Μπάσοφ, Σόλοχοφ, Φλέμιγκ, Ταγκόρ, Μπ. Σω, Ρολάν, Χέμινγουεϊ, Καμύ, Σεφέρης, Νερούντα, Ελύτης, Λούθερ Κινγκ, Ζοζέ Σαραμάγκου, αλλά και άλλοι, η βράβευση των οποίων ήταν αποτέλεσμα - στον ένα ή άλλο βαθμό - πολιτικών και άλλων σκοπιμοτήτων.
Ποιοι πρότειναν όλους αυτούς τους κυρίους, από τον Κλίντον, τον Χόλμπρουκ μέχρι το ΝΑΤΟ για το Νόμπελ Ειρήνης; Και μόνο η υποψηφιότητά τους αναιρεί την αρχική πρόθεση του Νομπέλ, προσβάλλει τη νοημοσύνη μας, καταργεί κάθε έννοια και αξία σε παγκόσμιο επίπεδο. Και καλά, ας πούμε πως είναι μια απλή υποψηφιότητα που απέχει πολύ (;) από την τελική απόφαση που θα ανακοινωθεί στις 10 Δεκεμβρίου 1999, ημερομηνία θανάτου του ιδρυτή των βραβείων, αν όμως απονεμηθεί σ' αυτούς το Νόμπελ Ειρήνης, θα είναι εντυπωσιακό και πρωτότυπο, η απονομή να πραγματοποιηθεί στο Ιράκ, ή στο Κόσσοβο, με φόντο τα πτώματα των αθώων και τα φοβισμένα μάτια των αμάχων, εκεί όπου τον τελευταίο καιρό Κλίντον και ΝΑΤΟ έχουν επιδείξει με "αξιοθαύμαστο" ζήλο τις προθέσεις τους και τη συνεισφορά τους στο σκοπό της ειρήνης. Θα μπορούσε, μάλιστα, να τους το επιδώσει ο "φιλαράκος" τους Ετσεβίτ. Ετσι, η αυλαία αυτού του παράλογο θεάτρου θα κλείσει με γέλια και με κλάματα.
Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ
Το σημείωμά μου της προηγούμενης Κυριακής με τίτλο "Ελλάδα και Ευρώπη" τελείωνε με τη λέξη "συνεχίζεται". Κι αυτό σήμαινε πως δεν είχα πει όσα ήθελα να πω. Εξάλλου, πώς να τελειώσεις ένα τέτοιο θέμα με 10 αράδες; Πώς να τελειώσεις την πικρή ιστορία της ζωής σου με τη σελίδα μιας εφημερίδας; Αυτή την ιστορία του τρόμου πώς να τη διηγηθείς σε μια Κυριακή και να καταλάβουν οι άλλοι πως κινδυνεύεις; Κι όμως, σήμερα δε θα συνεχίσω. Οι μέρες που ξημέρωσαν δεν ήταν απλές, ούτε ωραίες, και η πατρίδα μου η Θεσσαλονίκη, μέσα σ' αυτό το δύσκολο ξημέρωμα, δεν ήτανε πια η ερωτική πόλη των ποιητών και των τρυφερών εραστών. Κι έτσι όπως έβλεπε με το χέρι αντήλιο κατά τον Ολυμπο, δεν έβλεπε τους ξοφλημένους θεούς του δωδεκάθεου. Τους πεζοναύτες του Κλίντον έβλεπε και τα δισέγγονα του Ροβεσπιέρου να ακονίζουν τα "ειρηνοφόρα" νύχια τους και να καθρεφτίζουν τις παραγεμισμένες μπαλάσκες τους στο βρώμικο Θερμαϊκό.
Πώς να συνεχίσω, λοιπόν, την κουβέντα για την πικρή ιστορία της Ευρώπης, όταν η "Νέα Τάξη Πραγμάτων" χτυπάει τη διπλανή μου πόρτα με το ψυχρό ρόπτρο του πολέμου; Οταν στο όνομα μιας ύποπτης "ανακωχής" απειλεί να εκχερσώσει τις αυλές των σπιτιών μας και κει να φυτέψει τα κακτοειδή της αμερικάνικης χλωρίδας, που μόνο στις έρημες πολιτείες των αφανισμένων Ινδιάνων μπορούν να ευδοκιμήσουν; Γιατί αυτός ο πόλεμος, που προαναγγέλλεται τον τελευταίο καιρό με όλους τους τυχοδιωκτικούς τρόπους της αλλοτριωμένης στη λογική της καουμποϊστικης "αντρειοσύνης" Ευρώπης, δεν είναι δική μας υπόθεση και γι' αυτό δεν μπορούμε να τον καταλάβουμε και να τον δεχτούμε. Είναι το προϊόν μιας εφιαλτικής διαπραγμάτευσης, που φοβούμαι πως, έτσι κι αλλιώς, πρέπει να πουληθεί εδώ, κοντά μας. Κι όλ' αυτά που διαβάζουμε και ακούμε είναι τα καλογυαλισμένα επιχειρήματα, που βγαίνουν μέσα από τις πονηρές μήτρες της αμερικάνικης φιλειρηνικής κουλτούρας. Επιχειρήματα όμοια με κείνα που κατασκευάζουν οι πλασιέ, όταν θέλουν να σας πουλήσουν τους 12 τόμους μιας παλιάς εγκυκλοπαίδειας, που εδώ και καιρό δεν τη διαβάζει κανείς!
Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι ρητορικό. Δε λέγεται για να περάσει ο τηλεοπτικός μας χρόνος και να γυρίσουμε από το άλλο πλευρό, για να συνεχίσουμε τον ύπνο του δικαίου της αγοράς και του χρηματιστηρίου. Το ερώτημα αυτό είναι σταράτο και πονάει, γιατί κόβει, όπως έκοβε το ξουράφι του παππού μου του Νικολάκη, που δεν έλεγε ποτέ να το ακονίσει και όλο αφάνιζε τα κουρασμένα του μάγουλα, κάθε φορά που αποφάσιζε να ξυριστεί, για να βγει κι αυτός, κάτω από την γκρίνια της γιαγιάς μου της Χρηστίτσας, στην εκκλησία.
Και το ερώτημα λέει: Τι κάνουμε, λοιπόν; Θα μείνουμε έτσι στο πεζοδρόμιο και θα χειροκροτούμε τα τανκς που περνούνε, όπως στις γραφικές παρελάσεις των εθνικών επετείων; Θα μείνουμε αδιάφοροι, γιατί νομίζουμε πως αυτός ο πόλεμος δε μας αφορά, γιατί τα κανόνια του είναι στημένα σε ξένες αυλές και θερίζουν ξένα κεφάλια; Θα μείνουμε έτσι, γαλήνιοι, γιατί αυτός ο πόλεμος είναι "νόμιμος", μια και έχει νόμιμους σκοπούς και σκοπεύει σε φιλάνθρωπα αποτελέσματα; Θα πιστέψουμε, με άλλα λόγια, πως στην περίπτωση αυτή οι αλβανόφωνοι είναι οι ελευθερωτές, αφού ζητούνε να χτίσουν τη δική τους πατρίδα και ο Μιλόσεβιτς ο τρομοκράτης; Ενώ, στην άλλη, οι Κούρδοι είναι οι τρομοκράτες, αφού ζητούνε να χτίσουν τη δική τους πατρίδα και ο Τούρκος αφέντης ο ελευθερωτής;
Θα πιστέψουμε πως όλες αυτές οι συσκέψεις και οι διπλωματικές επαφές, το "πάνε κι έλα" των προεδρικών εκπροσώπων μέσα κι έξω από τα στρατόπεδα του πολέμου γίνονται για το καλό της ειρήνης και ψάχνουν να βρούνε τις δίκαιες λύσεις, που θα ταιριάζουν στα όνειρα των λαών να ζήσουν ήσυχοι στα χωράφια και στ' αμπέλια τους; Δίπλα στις ισχνές αγελάδες τους και απέναντι στα ορμητικά τους ποτάμια; Δε θ' αντιδράσουμε; Δε θα ανεβούμε στην καρέκλα, όπως όταν είμαστε μικροί και κάναμε πρόβα στο ποίημα της σχολικής μας γιορτής, μην τύχει και ξεχάσουμε τα λόγια και δε μας χειροκροτήσει η μικρή γειτονοπούλα, που από καιρό την είχαμε βάλει στο μάτι; Δε θ' ανεβούμε, λοιπόν, στην καρέκλα, για να φωνάξουμε πως δε μας ξεγελούν; Για να φωνάξουμε πως ξέρουμε τι θα πει πόλεμος και τι εννοούν οι μεγάλοι προστάτες, όταν ανεμίζουν πάνω από τα κεφάλια μας αυτό το ξεφτισμένο κλαδί της ευρωαμερικανικής ελιάς;
Καλές μου συντρόφισσες, έτσι είναι το σωστό: Πόλεμο αυτοί; Πόλεμο κι εμείς. Κανόνια αυτοί; Κανόνια κι εμείς. Μόνο που ο δικός τους ο πόλεμος και τα δικά τους κανόνια είναι φτιαγμένα από ατσάλι, ενώ τα δικά μας από φτερούγες περιστεριών. Πολεμοφόροι αυτοί; Ειρηνοφόροι εμείς. Αυτοί με τους τρομοκράτες; Εμείς με τους ελευθερωτές. Δεν μπορεί, θα νικήσουμε κι εμείς κάποια φορά. Μη φοβάστε!
Τι κάνουμε, λοιπόν; Θα μείνουμε έτσι στο πεζοδρόμιο και θα χειροκροτούμε τα τανκς που περνούνε, όπως στις γραφικές παρελάσεις των εθνικών επετείων; Θα μείνουμε αδιάφοροι, γιατί νομίζουμε πως αυτός ο πόλεμος δε μας αφορά, γιατί τα κανόνια του είναι στημένα σε ξένες αυλές και θερίζουν ξένα κεφάλια; Θα μείνουμε έτσι, γαλήνιοι, γιατί αυτός ο πόλεμος είναι "νόμιμος", μια και έχει νόμιμους σκοπούς και σκοπεύει σε φιλάνθρωπα αποτελέσματα;
Feeds
