Μια γοητευτική περιπλάνηση στην Ελλάδα μέσα από την τέχνη των ήχων. Ενα μελωδικό ταξίδι από το Αιγαίο μέχρι το Ιόνιο και από τη Μακεδονία μέχρι την Πόλη και τη Σμύρνη. Μια ευχάριστη, μουσική κατάθεση σμιλεμένη με τη δημιουργική έμπνευση έξι Ελλήνων συνθετών και τη φρεσκάδα ενός αξιόλογου σχήματος, του συνόλου ξύλινων πνευστών "Tal Quintet".Πρόκειται για την πρώτη δισκογραφική δουλιά του συγκροτήματος, ενός από τα ελάχιστα σύνολα μουσικής δωματίου στον τόπο μας, ένα CD που φέρει ως τίτλο του την ονομασία του κουιντέτου και περιλαμβάνει έργα των: Σπύρου Μαυρόπουλου ("Μικρό Θαλασσινό Ταξίδι"), Γιάννη Κωνσταντινίδη ("Δέκα Ελληνικοί Δημοτικοί Σκοποί"), Διονύση Βισβάρδη ("Πρελούδιο και Φούγκα πάνω σ' ένα Μακεδονικό Τραγούδι"), Αλέκου Ξένου ("Πέντε Κομμάτια απ' τα Τραγούδια Αγάπης"), Γιώργου Μηνά ("Δήλος") και Βασίλη Τενίδη ("Τρεις Ελληνικοί Χοροί"). Συνθετών του αιώνα μας, που, όπως αναφέρει το συγκρότημα, "με τους αγώνες και το έργο τους έβαλαν τη δική τους σφραγίδα στην έντεχνη μουσική του τόπου μας".

Το νεότερο, μάλλον, από τα ελάχιστα ελληνικά σχήματα μουσικής δωματίου, το "Tal Quintet" δημιουργήθηκε το 1997 από πέντε νέους μουσικούς, τους Νίκο Νικολόπουλο (φλάουτο), Χριστίνα Παντελίδου (όμποε), Σταμάτη Δελλαπόρτα (κλαρινέτο), Κώστα Σίσκο (κόρνο) και Εντυ Καλογερόπουλο (φαγκότο). Μέλη των κρατικών μουσικών συγκροτημάτων της χώρας μας και οι πέντε, φιλοδοξούν, όπως αναφέρουν, "να συμβάλουν στην ανάπτυξη και διάδοση των άγνωστων μουσικών θησαυρών της πατρίδας μας". Φιλοδοξία και μεράκι, που όμως βρίσκονται αντιμέτωπα με μια "γκρίζα" πραγματικότητα.

"Στην Ελλάδα", λέει ο Ε. Καλογερόπουλος, "δεν υπάρχει καν η αίσθηση για το τι σημαίνει μουσική δωματίου. Οι όποιες προσπάθειες που γίνονται είναι μεμονωμένες και δυστυχώς μετά από λίγο καιρό διαπιστώνουμε ότι σταματούν. Αυτό κυρίως οφείλεται στην αρνητική στάση της πολιτείας, αλλά και στο ότι το ενδιαφέρον και από πλευράς του κοινού, το οποίο δεν έχει επαφή με κλασική μουσική στη χώρα μας όπως στα άλλα κράτη, δεν είναι το ανάλογο και είναι πολύ περιορισμένο. Ολα είναι ζήτημα παιδείας. Από τη στιγμή που από τις μικρές ηλικίες, από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση δεν υπάρχει επαφή με τη μουσική και την τέχνη γενικότερα, βλέπουμε τα πάντα να καταλήγουν στο τίποτα. Απαιτείται να υπάρξει ένα υπόβαθρο πολιτιστικής αναβάθμισης, αλλά για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζεται χρήμα από την πλευρά του κράτους και καλός συντονισμός από ανθρώπους που έχουν παιδεία και γνώση για κάτι τέτοιο".

- Ακόμη και οι κρατικές μας ορχήστρες βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Πρόσφατα ακούστηκαν ακόμη και σκέψεις για ιδιωτικοποίηση κρατικού συμφωνικού συνόλου.

"Τα πάντα, λέει ο Ε. Καλογερόπουλος, στη χώρα μας κρίνονται με το πότε θα γίνει απόσβεση. Απόσβεση από τι; Από την τέχνη; Τι είναι η τέχνη, η μουσική; Μηχανήματα, βιομηχανία, που βγάζει μακαρόνια; Μα η τέχνη δίνει στον κόσμο, δεν περιμένει να πάρει. Κάποια στιγμή ίσως γίνει και αυτό, όμως σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός. Η τέχνη δεν μπορεί να έχει σχέση με οικονομικά μεγέθη αλλά με τη διάπλαση καλλιεργημένων και με ευρεία γνώση ανθρώπων. Διαφορετική όμως είναι η αντίληψη, που χαρακτηρίζει το ελληνικό κράτος. Ενδεικτική είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι ελάχιστες ορχήστρες που διαθέτουμε και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Οποιαδήποτε προσπάθεια πάει να γίνει προς το καλύτερο, βρίσκει εμπόδια από την πολιτεία. Θεωρώ ότι όσο η μουσική αναβάθμιση του τόπου δεν αποτελεί στόχο της, όσο και να θέλουν και ν' αγωνίζονται οι μουσικοί, δεν πρόκειται ν' αλλάξει το σκηνικό. Είναι μια "επένδυση", που αφορά κυρίως τις μικρότερες ηλικίες και φυσικά είναι μακροχρόνια, από την οποία βεβαίως δεν περιμένεις να βγάλεις χρήματα".

- Αναφερθήκατε στη μουσική παιδεία. Ποια η θέση της στη χώρα μας;

- "Είμαστε ίσως η μοναδική χώρα της Ευρώπης που δεν έχει Μουσική Ακαδημία και κρατικά ωδεία. Αν δεν υπάρξουν, πιστεύω, ότι ποτέ δε θα είμαστε στη θέση να έχουμε ορχήστρες ανάλογες των ευρωπαϊκών. Οποιαδήποτε θέληση των νέων καλλιτεχνών να κάνουν κάτι, μετά από λίγα χρόνια καταρρακώνεται από το ίδιο το υπάρχον σύστημα. Ολα μπαίνουν σε μια ρουτίνα, μια μιζέρια. Δεν υπάρχει συνέχεια σε αυτές τις προσπάθειες που ξεκινούν από κάποιους, οι οποίοι έχουν τη διάθεση να προσφέρουν. Οι αμοιβές των μουσικών στις ελληνικές ορχήστρες είναι τρεις και τέσσερις φορές χαμηλότερες από αυτές που ισχύουν στις ευρωπαϊκές χώρες, με αποτέλεσμα αυτοί οι άνθρωποι να στρέφουν τα ενδιαφέροντά τους και αλλού. Η μονοθεσία, πάγιο αίτημα των μουσικών, έγινε για πολύ μικρό αριθμό μουσικών και οι περισσότερες οργανικές θέσεις στις κρατικές ορχήστρες συνεχίζουν να καλύπτονται από εκτάκτους. Ολα αυτά έχουν επιπτώσεις στην πολιτιστική ζωή του τόπου. Οι ελληνικές ορχήστρες μπορούν ν' ανεβάσουν αυτόματα το επίπεδό τους από τη στιγμή που έχουν μια θετική αντιμετώπιση από την πολιτεία. Οι Ελληνες καλλιτέχνες έχουν αποδείξει κατά καιρούς ότι και κάτω από δυσκολότατες συνθήκες εργασίας και αντιμετώπισης μπορούν ν' αντεπεξέλθουν στο έργο τους".

Αν όλα τα παραπάνω περιγράφουν ένα γκρίζο τοπίο, μέσα στο οποίο καλούνται να λειτουργήσουν οι συμφωνικές ορχήστρες, η κατάσταση είναι πολύ δυσκολότερη για τη μουσική δωματίου στον τόπο μας... "Η οποιαδήποτε προσπάθεια - αναφέρει ο Ε. Καλογερόπουλος - γίνεται σε φιλικό επίπεδο μεταξύ των μουσικών. Αυτό συνέβη και στη δική μας περίπτωση. Φυσικά δεν περιμένουμε χρήματα, αντίθετα βάζουμε εμείς χρήματα από την τσέπη μας για να λειτουργήσει το σχήμα μας. Στην Ελλάδα υπάρχουν ελάχιστα σχήματα, τα οποία και υπολειτουργούν. Το δικό μας, το νεότερο από όλα, δημιουργήθηκε πριν από δύο χρόνια, από πέντε φίλους, μουσικούς σε ορχήστρες της ΕΡΤ, της Λυρικής, της Ορχήστρας Χρωμάτων, της ΚΟΑ. Από τον Οκτώβρη του '97 έχουμε εμφανιστεί 18 φορές, στην Αθήνα και την επαρχία. Εχουμε κάνει ζωντανές ηχογραφήσεις στο Γ' Πρόγραμμα της ΕΡΑ, ενώ το αποκορύφωμα της δραστηριότητάς μας είναι η έκδοση του CD, που κυκλοφόρησε πριν ένα μήνα. Περιλαμβάνει έργα Ελλήνων συνθετών, σε πρώτη εκτέλεση και αυτή είναι η καινοτομία. Είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται η ελληνική έντεχνη μουσική για τέτοιο σύνολο, παρ' όλο που πολλοί συνθέτες που έχουν γράψει πολλά έργα αυτού του είδους. Η μουσική τους πηγάζει από την ελληνική παράδοση, είναι ένα ταξίδι στην Ελλάδα μέσα από τους ήχους. Σε αυτή την προσπάθεια δεν είχαμε καμιά βοήθεια, αν εξαιρέσουμε την Ενωση Ελλήνων Μουσουργών, που εν μέρει μας βοήθησε στην έκδοση του CD. Ολα τα άλλα τα χρήματα τα βάλαμε από την τσέπη μας. Επειδή ήδη έχουμε καλές κριτικές από το εξωτερικό, αλλά και στην Ελλάδα, θέλουμε να κάνουμε και δεύτερο, με ελληνική μουσική επίσης. Εχουμε βρει τα έργα, όμως ψάχνουμε απεγνωσμένα να βρούμε τα χρήματα που απαιτούνται. Οσο για σπόνσορες, αυτοί ενδιαφέρονται για την... απόσβεση".

"Δεν υπάρχει υποδομή στη χώρα μας", τονίζει ο Ε. Καλογερόπουλος. "Μπορεί οι Ελληνες μουσικοί να διαπρέπουν στο εξωτερικό, όμως από τη στιγμή που από την ελληνική πολιτεία δε δίνεται το παραμικρό ερέθισμα, η παραμικρή βοήθεια είναι δύσκολο ν' αλλάξει η κατάσταση. Εμείς από την πλευρά μας προσπαθούμε, τολμάμε ν' αρθρώσουμε ένα διαφορετικό λόγο. Θέλω να πιστεύω, ότι όσο έχουμε οι νεότεροι μουσικοί δύναμη να παλεύουμε ενάντια στο τέλμα, ίσως κάτι να γίνει, ίσως κάποια στιγμή να φανεί "φως στο τούνελ". Το Σκαλκώτα τον είχαν καταδικάσει στα τελευταία αναλόγια της ΚΟΑ, όμως σήμερα αναγνωρίζεται διεθνώς σαν ένας από τους σημαντικότερους μουσικούς δημιουργούς του αιώνα μας".

Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ

"Tal Quintet", Κουιντέτο ξύλινων πνευστών