Δ. Γρηγοράτος

Ηδη πάνω από 300 άτομα όλων των ειδικοτήτων του κινηματογράφου, μεταξύ τους πρώην πρόεδροι και πρώην μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων του ΕΚΚ, καθώς και εκπρόσωποι από άλλα καλλιτεχνικά σωματεία, έχουν υπογράψει κείμενο στο οποίο μεταξύ άλλων σημειώνουν ότι «τέτοιου είδους φαινόμενα δεν συνάδουν με τους στόχους του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου» και «δημιουργούν ένα κακό προηγούμενο για όλο τον καλλιτεχνικό χώρο». Παράλληλα, ομάδα σκηνοθετών στρέφεται και νομικά κατά της διαδικασίας που ακολουθήθηκε για τις συγκεκριμένες αποφάσεις.

Ο «Ριζοσπάστης» ζήτησε γνώμη από πέντε σημαντικούς δημιουργούς του κινηματογράφου για τις πρόσφατες εξελίξεις, αλλά και για τη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί στον χώρο. Ακολουθούν οι δηλώσεις τους.

Τάσος Ψαρράς: «Ο ελληνικός κινηματογράφος είναι μια μαχόμενη τέχνη η οποία έχει παίξει σημαντικό ρόλο όχι μόνο στην τωρινή πραγματικότητα, αλλά ακόμα και στα χρόνια της χούντας. Είναι η τέχνη που μετέφερε και ανέδειξε τα κοινωνικά προβλήματα, και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την σπουδαιότητα του ρόλου που έπαιξε στην ελληνική κοινωνία. Η υποχρηματοδότηση είναι ένα πάγιο πρόβλημα και δεν καλύπτει τις ανάγκες της κινηματογραφικής παραγωγής. Το ζήτημα που έχει προκύψει αυτό το διάστημα είναι πρωτοφανές και πάρα πολύ σημαντικό, γι' αυτό και έχει ξεσηκωθεί όλος ο κλάδος. Δεν είναι θεμιτό κριτές και κρινόμενοι να βρίσκονται στο ίδιο στρατόπεδο. Αυτό το ζήτημα πρέπει να λυθεί άμεσα».

Κ. Βάκκας

Λεωνίδας Βαρδαρός: «Οι κυβερνήσεις των δύο τελευταίων δεκαετιών, εκτός από την υποχρηματοδότηση του Κέντρου Κινηματογράφου, με τη βοήθεια και ορισμένων "πρόθυμων" δημοσιογράφων κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν μέρος φορέων του χώρου σαν άλλοθι για να επιβάλουν την αντιδραστική πολιτική τους, με στόχο την ενσωμάτωση του κινηματογράφου στην κυρίαρχη ιδεολογία και τον έλεγχο του οπτικοακουστικού προϊόντος από τα μονοπώλια του χώρου, στο μέτρο που συμβάλλουν στην αδράνεια και ύπνωση της κοινωνίας. Τα πρόσφατα γεγονότα που διαδραματίζονται στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και αφορούν τις εγκρίσεις σεναρίων αποτελούν φυσιολογική συνέχεια της αδιαφάνειας στη λειτουργία του. Καινούργια ήθη. Κριτές και κρινόμενοι να είναι τα ίδια πρόσωπα, και φυσικά κάποιοι κριτές εξασφάλισαν πρώτα την έγκριση των δικών τους σεναρίων, επικαλούμενοι "ευρωπαϊκά πρότυπα". Εγώ θα έλεγα αυτό που λέει πιο καθαρά η Εκκλησία: "Οι εν τω ναώ εργαζόμενοι εκ του ναού ΤΡΑΦΗΣΑΝΤΕΣ". Εκατοντάδες άνθρωποι της Τέχνης καταδικάζουν αυτές τις πρακτικές, ορισμένοι από μας έχοντας και έννομο συμφέρον προσφεύγουμε στη Δικαιοσύνη, εξαντλώντας όλα τα ένδικα μέσα προκειμένου να ανακοπεί αυτή η κατρακύλα, που είναι σε βάρος όλων των δημιουργών».

Λ. Βαρδαρός

Νίκος Καβουκίδης: «Ο κινηματογραφιστής μέχρι να κλείσει τα μάτια ονειρεύεται να κάνει κινηματογράφο, αλλά μόνο με όνειρα δεν γίνονται ταινίες. Χρειάζεται χρηματική και θεσμική υποστήριξη από τις κυβερνήσεις. Εντούτοις συναντά την πλήρη αδιαφορία. Η κινηματογραφική παιδεία απουσιάζει. Δεν υπάρχει καν Ακαδημία Τεχνών και Κινηματογράφου. Η Ταινιοθήκη της Ελλάδας είναι απαξιωμένη, ενώ οι κυβερνήσεις δεν ενδιαφέρονται για τη διατήρηση του αρχειακού υλικού και της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας. Η κατάργηση της επιστροφής φόρου στον κινηματογράφο αφαίρεσε μια τεράστια πηγή χρηματοδότησης από τον κινηματογράφο. Τα 4 εκατομμύρια που έχουν δοθεί για τα επόμενα 3 χρόνια δεν αντιστοιχούν παρά στο 1/4 μίας και μόνης ευρωπαϊκής παραγωγής. Η δημιουργία του ΕΚΟΜΕ πριν από κάποια χρόνια ενίσχυσε τις ξένες παραγωγές και τους μεγαλοκαναλάρχες, επιστρέφοντάς τους το 40% ακόμα και από τα τηλεοπτικά σίριαλ, και εκείνοι δεν απέδωσαν ούτε το 1,5% πίσω στην κινηματογραφική παραγωγή και στο ΕΚΚ. Το υπουργείο Πολιτισμού δεν χρηματοδοτεί το Κέντρο Κινηματογράφου, ούτε καν στον βαθμό που χρηματοδοτούνται τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά, και οι διοικήσεις δεν αντιδρούν στην υποχρηματοδότησή του. Η πρόσφατη κατάσταση στο Κέντρο Κινηματογράφου είναι πρωτόγνωρη και αδιανόητη, δεν γίνεται κριτές και κρινόμενοι να βρίσκονται στην ίδια επιτροπή».

Ν. Καβουκίδης

Τ. Ψαρράς

«Πριν από λίγο καιρό είδε το φως της δημοσιότητας η επιλογή και προέγκριση χρηματοδότησης ταινιών από το ΕΚΚ. Οπως έχει προκύψει από τις καταγγελίες των κινηματογραφιστών, στις επιτροπές αξιολόγησης το ΔΣ του ΕΚΚ συμπεριέλαβε και κρινόμενους, αφού πρώτα είχε ακυρώσει απόφαση προηγούμενου ΔΣ με την οποία θεωρείτο ασυμβίβαστο να υπάρχει στο ίδιο πρόσωπο η ιδιότητα του κριτή ταυτόχρονα με την ιδιότητα του κρινόμενου.

Δεν θα είναι η πρώτη φορά που γίνεται από την πλευρά μας αναφορά για την υποβάθμιση μέχρις ευτελείας του ΕΚΚ από τις κυβερνήσεις που διαδοχικά έχουν διαχειριστεί την εξουσία. Κομβικό σημείο στην κατρακύλα υπήρξε η ίδρυση του ΕΚΟΜΕ με τον νόμο 4339/2015 της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, με τον οποίο νόμο το κέντρο βάρους μετατοπίζεται από αυτή καθαυτή την καλλιτεχνική δημιουργία και την ανάπτυξη της κινηματογραφικής τέχνης στην ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας και της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Το ΕΚΟΜΕ ιδρύεται σαν κατάλληλο εργαλείο για να υλοποιηθεί ο πιο πάνω στόχος και είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού, ενώ το ΕΚΚ μετατρέπεται σε "φτωχό συγγενή". Για να έρθει η κυβέρνηση της ΝΔ και να συνεχίσει από εκεί που ο ΣΥΡΙΖΑ άφησε τα πράγματα. Είναι διαχρονικές οι ευθύνες όλων των κυβερνήσεων για τον προσανατολισμό του κινηματογράφου στη λεγόμενη εξωστρέφεια, που δεν είναι τίποτε άλλο από την εξυπηρέτηση επιχειρηματικών συμφερόντων της κινηματογραφικής βιομηχανίας με τη μετατροπή της χώρας σε κινηματογραφικό πλατό χαμηλού κόστους για τα κινηματογραφικά μονοπώλια, είναι μέρος της γενικότερης προσπάθειας του κεφαλαίου να υπαγάγει τον κινηματογράφο και ευρύτερα το οπτικοακουστικό στους οικονομικούς και ιδεολογικούς σχεδιασμούς του.

Τα τελευταία γεγονότα με αφορμή τη διαδικασία επιλογής και προέγκρισης χρηματοδότησης των προτάσεων από το ΕΚΚ δείχνουν πως η κατάσταση χειροτερεύει, νέα ήθη βγαίνουν στο προσκήνιο. Οι κριτές είναι ταυτόχρονα και κρινόμενοι. Αυτό γίνεται η αφορμή για να ξεσπάσει θύελλα στον κινηματογράφο, μια τέχνη της οποίας οι συντελεστές και οι υποδομές δοκιμάστηκαν σκληρά λόγω του τρόπου που η κυβέρνηση αντιμετώπισε το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19. Το πρόσφατο αυτό κρούσμα αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου και είναι συνέχεια αντίστοιχων προβλημάτων που σημάδεψαν την έγκριση χρηματοδοτήσεων του "προγράμματος COVID". Οι κινηματογραφιστές είναι ανάστατοι. Συγκεντρώνονται εκατοντάδες υπογραφές διαμαρτυρίας. Εχουν κατατεθεί ακόμα και αγωγές. Καταγγελίες σε βάρος των μελών της διοίκησης του ΕΚΚ, απαντήσεις και ανταπαντήσεις δημιουργούν ένα τεταμένο κλίμα. Παλιές αμαρτίες ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια.

Ολος αυτός ο θόρυβος είναι απόλυτα δικαιολογημένος, γιατί πραγματικά τέτοιου είδους φαινόμενα δεν συνάδουν με το πώς θέλουν οι κινηματογραφιστές να λειτουργεί το ΕΚΚ, αλλά κουμπώνουν και εξυπηρετούν τους στόχους του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος.

Ετσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα και επειδή είναι απαράδεκτος αυτός ο ευτελισμός των διαδικασιών επιλογής των προτάσεων που θα χρηματοδοτηθούν, είναι μονόδρομος η υιοθέτηση από το ΥΠΠΟΑ της απαίτησης για εκ νέου εξέταση των προτάσεων υπό όρους ανταποκρινόμενους στις ουσιαστικές και τυπικές απαιτήσεις μιας αδιάβλητης διαδικασίας.

Υστερα από όλα τα πιο πάνω και με δεδομένο ότι το ΕΚΚ είναι εποπτευόμενος από το ΥΠΠΟΑ οργανισμός, ερωτάται η κα υπουργός αν προτίθεται να πάρει μέτρα ώστε να υποχρεωθεί το ΕΚΚ να επανεξετάσει τις προτάσεις με όρους σύμφωνους με τις ουσιαστικές και τυπικές απαιτήσεις μιας αδιάβλητης διαδικασίας».