Οπως τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση που εκδόθηκε στις 17 Γενάρη, «σκοπός των προτάσεων είναι να μειώσουν τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες ενώ παράλληλα υποστηρίζουν την ανταγωνιστικότητα, έτσι ώστε να οικοδομηθεί μια πιο ενωμένη, ισχυρή και δημοκρατική Ευρώπη». Ξεκαθαρίζει έτσι εξαρχής τον σταθερό στόχο της συμβολής και της Εκπαίδευσης - κοντά στα αντεργατικά και αντιλαϊκά μέτρα που παίρνονται σε όλο το φάσμα της ζωής - στην ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, στην ενδυνάμωση των μεγάλων επιχειρηματικών της ομίλων στο πεδίο του διεθνούς ανταγωνισμού αλλά και στη στήριξη του «οράματος» που εκπροσωπεί η ΕΕ. Είναι ενδεικτικό και αναμενόμενο ότι στις προτάσεις - που συνδέονται άμεσα με το περιεχόμενο της Εκπαίδευσης - δεν κυριαρχεί η παιδαγωγική τεκμηρίωση αλλά οι αναφορές στην ενίσχυση της ΕΕ και στην απασχόληση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατυπώνει μεταξύ άλλων νέα σύσταση «για τις βασικές ικανότητες και τη διά βίου μάθηση», στην οποία επισημαίνεται πως «η Εκπαίδευση και η κατάρτιση είναι μέρος της λύσης προκειμένου περισσότεροι άνθρωποι να έχουν αξιοπρεπείς δουλειές, να ανταποκριθούν καλύτερα στις δεξιότητες που έχει ανάγκη η οικονομία και να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα της Ευρώπης». Πρόκειται για συνέχεια της αντίστοιχης σύστασης του 2006 με προσαρμογές, μεταξύ άλλων, στα ζητήματα των βασικών δεξιοτήτων (ανάγνωση, ξένες γλώσσες και βασικές ψηφιακές ικανότητες), ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση της επιχειρηματικότητας σε όλα τα επίπεδα Εκπαίδευσης, επικαιροποίηση του ορισμού των ψηφιακών δεξιοτήτων.

Η έμφαση στις βασικές δεξιότητες και τη διά βίου μάθηση είναι στοιχείο με το οποίο φωτίζεται ιδιαίτερα η στρατηγική της ΕΕ σε ό,τι αφορά τη σχέση της Εκπαίδευσης με την παραγωγή. Εισάγοντας την έννοια της διά βίου μάθησης, τα αστικά επιτελεία επιχειρούν να απαντήσουν στις νέες ανάγκες που έχουν δημιουργήσει οι αντικειμενικές αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία. Γιατί οι βασικές δεξιότητες απαντούν στην τάση που δημιουργεί η τεχνολογική πρόοδος για μείωση της χειρωνακτικής εργασίας και αύξηση της πολυπλοκότητας στις νέες θέσεις εργασίας. Ετσι εγείρονται απαιτήσεις για τα εκπαιδευτικά συστήματα, καταλήγοντας βέβαια στην αποδοτικότητα στην εργασία, στην αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων, σε νέους τρόπους εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης.

Ωστόσο, η ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας δημιουργεί παράλληλα και νέους όρους και πρωτόγνωρες προϋποθέσεις ώστε οι άνθρωποι να μορφώνονται ολόπλευρα, να διαμορφώνονται πολύπλευρα καλλιεργημένες προσωπικότητες, κάτι που ωστόσο δεν είναι στις προτεραιότητες της ΕΕ ούτε των μεγάλων επιχειρήσεων που εκφράζει. Αντίθετα, και από το συγκεκριμένο κείμενο της ΕΕ προκύπτει μία προσπάθεια να δοθεί βάρος σε δεξιότητες που έχουν και ιδεολογική διάσταση και αφορούν στην καθιέρωση συγκεκριμένων αντιλήψεων και συμπεριφορών από νωρίς. Στο πλαίσιο αυτό και σε σύνδεση με τα παραπάνω, έμφαση δίνεται «στην προώθηση της επιχειρηματικής δυναμικότητας και του πνεύματος καινοτομίας, προκειμένου να απελευθερωθούν οι δυνατότητες των ατόμων, η δημιουργικότητα και η προσωπική τους πρωτοβουλία». Ειδικά η επιχειρηματικότητα, που έχουν αξιώσει και πετύχει οι φορείς του μεγάλου κεφαλαίου να μπει μέσα στα σχολεία, με διαγωνισμούς, προγράμματα και πολύμορφες δραστηριότητες να διατρέχουν όλο το φάσμα της Εκπαίδευσης, έχει διπλό στόχο. Αφενός να καλλιεργήσει την ψευδαίσθηση ότι τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών μπορούν αύριο να ξεφύγουν από τη μιζέρια στην οποία τους καταδικάζει αυτή η πολιτική παίζοντας με τους όρους του συστήματος και να γίνουν επιχειρηματίες. Αφετέρου, η εισαγωγή από μικρές ηλικίες στο πνεύμα της επιχειρηματικότητας έχει στόχο την ταύτιση με τις αξίες των καπιταλιστικών επιχειρήσεων από τους αυριανούς εργαζομένους τους. Να κατανοήσουν δηλαδή τα προβλήματα των επιχειρήσεων και να συμβάλουν στη λύση τους, να τα δώσουν όλα για την κερδοφορία τους.

Στο ίδιο πεδίο - εκείνο της διαμόρφωσης αντιλήψεων από νωρίς - αποσκοπεί και σύσταση της Κομισιόν «για τις κοινές αξίες, την Εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και την ευρωπαϊκή διάσταση της διδασκαλίας». Οπως σημειώνεται στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «η πρωτοβουλία αυτή προτείνει τρόπους με τους οποίους η Εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει τους νέους να κατανοήσουν τη σημασία των κοινών αξιών που ορίζονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ενωση και να τις ενστερνιστούν», με στόχο μεταξύ άλλων την «ενίσχυση της ευρωπαϊκής διάστασης της διδασκαλίας, ώστε τα παιδιά να μάθουν για την κοινή κληρονομιά και την ποικιλομορφία της Ευρώπης και να κατανοήσουν καλύτερα τη λειτουργία της ΕΕ». Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή ανακοινώνει πως θα λάβει μέτρα για την αύξηση του αριθμού των εικονικών ανταλλαγών μεταξύ των σχολείων, ιδίως μέσω του επιτυχημένου δικτύου ηλεκτρονικής αδελφοποίησης (e-Twinning) και για την τόνωση της κινητικότητας των μαθητών μέσω του προγράμματος Erasmus+.

Στο κείμενο της σύστασης «για την προώθηση των κοινών αξιών, της Εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς και της ευρωπαϊκής διάστασης της διδασκαλίας» γίνεται αναφορά στη δήλωση του προέδρου Γιούνκερ ότι «η Ευρώπη είναι κάτι περισσότερο από μία κοινή αγορά. Κάτι περισσότερο από χρήματα, περισσότερο από το ευρώ. Πάντα αφορούσε αρχές». Αρχές βέβαια που δεν ξεφεύγουν από το όραμα του μεγάλου κεφαλαίου. Γι' αυτό και στις προτάσεις δεν θα βρει κανείς λύσεις σε αυτά που πραγματικά απασχολούν τις λαϊκές οικογένειες στην προσπάθεια να μορφωθούν τα παιδιά της ολοκληρωμένα, σε συνθήκες που αντικατοπτρίζουν τις τεράστιες σύγχρονες δυνατότητες και με προοπτική στην απασχόληση. Τις αξίες της άλλωστε η ΕΕ τις δείχνει με κάθε ευκαιρία με τη γενικευμένη επίθεση στα δικαιώματα των λαών στις χώρες - μέλη της.

Οι προτάσεις της Κομισιόν αποτελούν συνέχεια της Συνόδου Κορυφής στο Γκέτεμποργκ, από την οποία προέκυψαν μια σειρά αρχών προκειμένου να προσαρμοστούν τα κράτη - μέλη στα δεδομένα που διαμόρφωσαν η καπιταλιστική κρίση και η ανάγκη του κεφαλαίου για φτηνό ευέλικτο εργατικό δυναμικό αλλά και για συναίνεση και ταξική συνεργασία προκειμένου να περάσουν τα αντιλαϊκά μέτρα. Τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Παιδεία θα βρεθούν στο επίκεντρο στην προσεχή Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής για την Εκπαίδευση στην οποία θα συμμετάσχουν υπουργοί και εταίροι από το χώρο της Εκπαίδευσης και των επιχειρήσεων.

Στο ζήτημα των δεξιοτήτων που χρειάζονται σήμερα οι επιχειρήσεις αφιερώνει ο ΣΕΒ την ειδική μελέτη που δημοσιοποίησε χτες, με τίτλο «Σύγχρονες Δεξιότητες για Διεθνώς Ανταγωνιστικές Επιχειρήσεις: 12 + 1 προκλήσεις για να μειώσουμε το χάσμα δεξιοτήτων στην Ελλάδα». Για μια ακόμα φορά καταγράφει τις ανάγκες και αξιώσεις των επιχειρήσεων και ζητά μέτρα, που θα υποτάξουν ακόμα περισσότερο όλο το φάσμα της Εκπαίδευσης στις ανάγκες τους, με ενεργή συμμετοχή τους. Αυτό άλλωστε διατυπώνεται και στο κείμενο, που καταλήγει σε μια σειρά από προτάσεις «για το πώς οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και στη δημιουργία μιας κρίσιμης μάζας γνώσεων και δεξιοτήτων που θα αυξήσουν την παραγωγικότητά τους, θα τις καταστήσουν διεθνώς ανταγωνιστικές».

Ακόμα, ο ΣΕΒ κάνει λόγο για «ριζική μεταρρύθμιση και αναβάθμιση των συστημάτων εκπαίδευσης και παραγωγής δεξιοτήτων» και προτείνει, μεταξύ άλλων, προώθηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων από την Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και έμφαση στη διά βίου μάθηση με βάση την εργασία και στη συνεργασία επιχειρήσεων - εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όλων των βαθμίδων. Στην κατεύθυνση της ανάπτυξης επαγγελματικών και οριζόντιων δεξιοτήτων προτείνει «σύνδεση των συστημάτων Εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας» και δημιουργία συμβουλίων δεξιοτήτων (skills councils) «με εκπροσώπους των επιχειρήσεων και της Εκπαίδευσης σε κρίσιμους και εξωστρεφείς κλάδους της οικονομίας». Ιδιαίτερα στέκεται στον ανασχεδιασμό της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και πάλι «με ενεργό συμμετοχή των επιχειρήσεων» στην ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών, στα όργανα διακυβέρνησης κ.ά. Πάντα από τη σκοπιά των επιχειρήσεων, ο ΣΕΒ αναφέρεται στα ζητήματα της πρακτικής άσκησης για φοιτητές και τη συνεργασία Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης - επιχειρήσεων, στην προώθηση της μαθητείας κ.ά., με στόχο οι δομές Εκπαίδευσης και Κατάρτισης να προσανατολιστούν στην παραγωγή εργατικού δυναμικού κομμένου και ραμμένου στα μέτρα των επιχειρήσεων.