Τετάρτη 24 Γενάρη 2018
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σε Θεσσαλονίκη και Ηράκλειο

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας της Πανελλαδικής Συνάντησης, η Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών Θεσσαλονίκης διοργανώνει την Παρασκευή 26 Γενάρη συναυλία με μαθητικά συγκροτήματα, με στόχο να ενισχυθεί οικονομικά η μετάβαση των μαθητών στην Αθήνα για τη συνάντηση.

Επίσης, στο Ηράκλειο Κρήτης, η Συντονιστική Επιτροπή διοργανώνει τουρνουά ποδοσφαίρου, το Σάββατο 27 Γενάρη, στο γηπεδάκι στα Δειλινά στο Ηράκλειο, με σύνθημα «Η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση για το σχολείο των αναγκών μας!».

Στο σημερινό 4σέλιδο «Νεολαία» μπορούμε να βρούμε:
  • Μπροστά στην Πανελλαδική Συνάντηση των μαθητών στις 28 Γενάρη, ο «Ριζοσπάστης» συζητά με μαθητή από τη Συντονιστική Επιτροπή της Αθήνας.
  • Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Νέες συστάσεις για δεξιότητες συμβατές με τα συμφέροντα των μονοπωλίων.
  • Μια πιο ενδελεχής ματιά στην κατάσταση των ΕΠΑΛ.
Στην τελική ευθεία για την Πανελλαδική Μαθητική Συνάντηση

Την Κυριακή 28 Γενάρη, στη 1 μ.μ., στο 4ο Γυμνάσιο Χαϊδαρίου

Στην τελική ευθεία έχει μπει η προετοιμασία των μαθητών για την Πανελλαδική Συνάντηση που θα γίνει την Κυριακή 28 Γενάρη στην Αθήνα, μετά από κάλεσμα της Συντονιστικής Επιτροπής των μαθητών της Αθήνας προς Συντονιστικές Επιτροπές και Μαθητικά Συμβούλια σε όλη τη χώρα. Η Συνάντηση έχει οριστεί για τη 1 το μεσημέρι, στο 4ο Γυμνάσιο Χαϊδαρίου (Πλουμπίδη 24, Χαϊδάρι).

Ηδη αποφάσεις για συμμετοχή στη Συνάντηση έχουν πάρει πολλές Συντονιστικές Επιτροπές. Δεκάδες είναι ακόμα οι αποφάσεις των 15μελών και 5μελών Μαθητικών Συμβουλίων απ' όλη τη χώρα. Οι συνεδριάσεις των μαθητικών οργάνων συνεχίζονται αυτήν τη βδομάδα και πληθαίνουν οι αποφάσεις συμμετοχής.

Με αφορμή την Πανελλαδική Συνάντηση, μίλησε στον «Ριζοσπάστη» ο μαθητής Δημήτρης Βουρνάς, από το 1ο ΕΠΑΛ Ζωγράφου και τη Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών Αθήνας.

Το κάλεσμα αγκαλιάζεται από μαθητές σε όλη τη χώρα

Η συζήτηση ξεκινάει από το κάλεσμα της Συντονιστικής της Αθήνας, που, όπως φαίνεται από την ανταπόκριση, κατάφερε να φτάσει πλατιά στους μαθητές.

«Λόγω της μεγάλης προβολής που έχει και η ιστοσελίδα mathites.gr και η αντίστοιχη σελίδα στο Facebook, για λόγους προπαγανδιστικούς και για να φτάνει πραγματικά πλατιά κάθε κάλεσμα της Συντονιστικής Επιτροπής (όπως παλιότερα καλέσματα για κινητοποιήσεις που κάναμε), αξιοποιούμε και αξιοποιήσαμε και πάλι το διαδίκτυο για το κάλεσμα πανελλαδικού συντονισμού. Εξάλλου, υπήρχαν στις ιστοσελίδες μας ήδη πολλά μηνύματα και ερωτήματα από παιδιά από όλη την Ελλάδα, ιδιαίτερα μετά τις κινητοποιήσεις που με μεγάλη επιτυχία οργανώθηκαν σε δεκάδες πόλεις στις 30 Οκτώβρη, για το πώς θα δώσουμε συνέχεια στις κινητοποιήσεις και τις δράσεις μας».


Μπροστά στην Πανελλαδική Συνάντηση, η Συντονιστική της Αθήνας βρέθηκε αντιμέτωπη και με πρακτικά προβλήματα που κλήθηκε να λύσει. Ξεπερνώντας τα όμως, πετυχαίνει να κάνει την Πανελλαδική Συνάντηση πραγματικά υπόθεση των μαθητών. Εξηγεί ο Δ. Βουρνάς: «Δυσκολευτήκαμε λίγο να κλείσουμε το χώρο. Από δήμους που ζητήσαμε σχολεία να φιλοξενήσουν την Πανελλαδική Συνάντηση, π.χ. το Μαράσλειο ή τη Σιβιτανίδειο, δεν πήραμε ποτέ απάντηση. Ετσι καθυστερήσαμε να βάλουμε και στην αφίσα το ακριβές ραντεβού για τη συνάντηση. Απευθυνθήκαμε στον δήμο Χαϊδαρίου και πήραμε αμέσως απάντηση. Ετσι, μπορέσαμε πια να το προπαγανδίσουμε στους μαθητές, με αφίσες, ανακοινώσεις, απλά καλέσματα στα 5μελή και τα 15μελή, συζήτηση μέσα στα σχολεία, με πολλές μορφές. Σε κάποια σχολεία έχουν φτιάξει πανό, ενώ είδα ότι στο Μενίδι οι μαθητές έφτιαξαν κι ένα βίντεο για τη Συνάντηση, επισημαίνοντας και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκεί τα παιδιά με την εγκληματικότητα. Ουσιαστικά, από στόμα σε στόμα, από παρέα σε παρέα, από μαθητικό συμβούλιο σε μαθητικό συμβούλιο, προσπαθήσαμε και νομίζουμε ότι καταφέραμε να φτάσει το γεγονός της Πανελλαδικής Συνάντησης σε όλους τους μαθητές».

Τα υπαρκτά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, σπρώχνουν τους μαθητές σε οργάνωση και δράση

Με αφορμή και την προηγούμενη αναφορά του στις κινητοποιήσεις του Οκτώβρη, τον ρωτάμε για την οργάνωση των μαθητών στην υπόλοιπη χώρα και ο Δ. Βουρνάς σημειώνει: «Φέτος, απ' ό,τι φαίνεται, έχουν συσταθεί πάρα πολλές Συντονιστικές Επιτροπές μαθητών σε όλη την Ελλαδα, πράγμα που έχει βοηθήσει συνολικά στην καλύτερη συγκρότηση των μαθητών, που δρουν με ένα ενιαίο - σε μεγάλο βαθμό - πλαίσιο, αυτό της Συντονιστικής. Σε δεκάδες πόλεις στην επαρχία, συμβαίνουν και πράγματα που εμείς στην Αθήνα μπορεί να μην τα συναντούμε, από το ότι δεν έχουν φτάσει ποτέ τα βιβλία, το πετρέλαιο, ο καθηγητής, από το ότι είμαστε σε κοντέινερ ή πάγωσε ο δρόμος και δεν φτάνω στο σχολείο μου... Τέτοια προβλήματα φτάνουν τους μαθητές στο να οργανώνονται και να διεκδικούν, να φτιάχνουν Συντονιστικές Επιτροπές με παραδείγματα στη Θεσσαλονίκη, στην Πρέβεζα, που σήκωσαν μεγάλο κύμα κινητοποιήσεων το προηγούμενο διάστημα (όπως π.χ. με την επίσκεψη του υφυπουργού Μπαξεβανάκη στην Πρέβεζα). Στη Θεσσαλονίκη τώρα, που πήραν τις αποφάσεις τους τα μαθητικά συμβούλια, κάνουν διάφορες δράσεις για να ενισχύσουν και τον οικονομικό παράγοντα για να κατέβουν στην Αθήνα στην Πανελλαδική Συνάντηση. Αρα, υπάρχει μια κινητικότητα από την Κρήτη μέχρι τον Εβρο.

Αντίστοιχα, στην Αττική λειτουργούν οι Συντονιστικές Επιτροπές της Αθήνας και του Πειραιά. Οι Συνεδριάσεις της Συντονιστικής της Αθήνας είναι πάντα ανοιχτές, δεν έχουμε ένα κλειστό όργανο για συγκεκριμένα σχολεία. Στη Συντονιστική σταθερά συσπειρώνονται μαθητές από πάνω από 25 σχολεία, από περιοχές όλης της Αθήνας, από το κέντρο (Αμπελόκηπους, Κυψέλη), από τις ανατολικές συνοικίες, από τη Νέα Ιωνία, το Μαρούσι, από το Περιστέρι, από το Ιλιον κ.τ.λ. και υπάρχει έτσι μια αντιπροσωπευτική εικόνα από τα σχολεία όλης της πόλης. Ετσι πολλά σχολεία μπορεί να μη συμμετέχουν άμεσα στη Συντονιστική, αλλά καθώς συμμετέχουν παιδιά από την περιοχή τους, φτάνει και στη Συντονιστική εικόνα για τα προβλήματά τους», τονίζει και φέρνει ως παράδειγμα ένα σχολείο στο Καματερό, όπου προέκυψε ένα πρόβλημα με τον καυστήρα και θέλει 5.000 ευρώ για να φτιαχτεί, με αποτέλεσμα στο ισόγειο να έχουν θέρμανση, αλλά να μην έχουν στους ορόφους και στα προκάτ...

Για τα ιδιαίτερα προβλήματα των ΕΠΑΛ

Προερχόμενος και ο ίδιος από ΕΠΑΛ, ο Δ. Βουρνάς στέκεται ιδιαίτερα στα γενικευμένα προβλήματα αυτών των σχολείων, αλλά και σε καινούργια που προκύπτουν. Σημειώνει χαρακτηριστικά ότι τα βιβλία των ΕΠΑΛ έφτασαν στα σχολεία τον Δεκέμβρη (!), ενώ οι καταργήσεις ειδικοτήτων συνεχίστηκαν για άλλη μια χρονιά φέτος, κλείνοντας εκατοντάδες τμήματα σε όλη τη χώρα, όπως έγινε και πέρσι.

Παράλληλα προσθέτει: «Ενα νέο θέμα άρχισε τώρα να κυριαρχεί και να βγαίνει προς τα έξω - πέρα από τα βασικά προβλήματα κτιριακά, υλικοτεχνικών υποδομών κ.τ.λ. - είναι αυτό της συγχώνευσης του ΤΕΙ Αθήνας και του Πειραιά, που γίνεται Πανεπιστήμιο πλέον Δυτικής Αττικής και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται ο αριθμός των εισακτέων από τα ΕΠΑΛ, αφού ουσιαστικά παύουν να υπάρχουν ΤΕΙ στην Αττική (πέρα από την ΑΣΠΑΙΤΕ που αφορά συγκεκριμένες ειδικότητες). Μας λένε ότι το 1% θέσεων που διέθεταν για τα παιδιά των ΕΠΑΛ στα πανεπιστήμια, τώρα το κάνουν 5%. Ομως εμείς δεν θέλουμε να μπούμε π.χ. στην Κοινωνιολογία, αλλά στην ειδικότητα που έχουμε διδαχθεί». Στην πραγματικότητα, οι ειδικότητες αυτές που απευθύνονται στους αποφοίτους των ΕΠΑΛ, συνεχίζουν να υπάρχουν στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, αλλά μειώνεται ο αριθμός εισακτέων από τα ΕΠΑΛ σε αυτές, στο 5%, από 10% που ήταν στα δυο ΤΕΙ πριν τη συγχώνευση σε πανεπιστήμιο.

«Ηδη έχουμε κάποιες καταλήψεις στα ΕΠΑΛ για το θέμα, υπάρχει κινητικότητα στα παιδιά και συζητιέται το θέμα και στους καθηγητές», συμπληρώνει ο Δ. Βουρνάς.

Ανταλλαγή πείρας και ενιαιοποίηση του διεκδικητικού πλαισίου

Στη συνέχεια της συζήτησης στρεφόμαστε στους στόχους της Πανελλαδικής Συνάντησης και ο Δ. Βουρνάς μας περιγράφει:

«Αυτή η Συνάντηση καλείται και οργανώνεται από τους μαθητές της Αθήνας. Θέλουμε να θέσουμε σε αυτήν κάποιες κοινές πρωτοβουλίες και ένα κοινό πλαίσιο πάλης που μπορούν να προχωρήσουν. Θα καταθέσουμε ένα ψήφισμα στη Συνάντηση, που φιλοδοξούμε να το συζητήσουμε και να εμπλουτιστεί από τους μαθητές που θα συμμετέχουν. Στοχεύουμε τώρα που θα φέρει η κυβέρνηση το σχέδιο για το νέο Λύκειο και το εξεταστικό, ίσως και μέσα στο Φλεβάρη να κάνουμε - όπως κάναμε και στις 30 Οκτώβρη - καταλήψεις στα σχολεία και κινητοποιήσεις σε πάνω από 50 πόλεις σε όλη τη χώρα. Θέλουμε ακόμα να δούμε πρωτοβουλίες για τις 21 Μάρτη, που είναι Μέρα κατά του ρατσισμού, ιδιαίτερα σε περιοχές που έχουν πρόσφυγες και εμφανίζονται κρούσματα.

Και πάνω απ' όλα, θέλουμε να μεταφερθεί η πείρα που αποκτήθηκε το προηγούμενο διάστημα που έγιναν κινητοποιήσεις, από πόλη σε πόλη. Π.χ. να ανέβει ο μαθητής του Πειραιά και να μιλήσει ξεκάθαρα για τους φασίστες, ένα θέμα που καίει εκεί, να ανέβει ο μαθητής της Πρέβεζας για να πει για τα προβλήματά τους, πώς οργάνωσαν τον αγώνα τους και τι έχουν ακόμα να αντιμετωπίσουν... Οπότε η μεταφορά πείρας είναι ένα βασικό στοιχείο της Συνάντησης.

Μεταφορά πείρας από Ιταλία και Γερμανία

Εχουμε κι έναν προσκεκλημένο μαθητή από την Ιταλία, ο οποίος είναι αντιπρόεδρος του Μαθητικού Συμβουλίου στο Τορίνο, ο οποίος θα φτάσει στην Ελλάδα το Σαββατοκύριακο και θα παραβρεθεί στη Συνάντησή μας, να μας μεταφέρει κι αυτός τη ζωντανή πείρα από τη χώρα του, με κινητοποιήσεις που είναι σε εξέλιξη.

Θα έχουμε ακόμα μια ζωντανή σύνδεση μέσω skype με Ελληνες μαθητές που φοιτούν σε ένα σχολείο αντίστοιχο με τα δικά μας ΕΠΑΛ στη Γερμανία, το οποίο αριθμεί πάνω από 3.000 μαθητές. Και εκεί, πολλά απ' όσα μας λένε εδώ για την αναβάθμιση των ΕΠΑΛ, τα έχουν ήδη προχωρήσει, οπότε θα μας μεταφέρουν και δικιά τους πείρα, γιατί αυτό το σχολείο είναι σε κινητοποιήσεις αυτήν την περίοδο.

Κι ακόμα θα υπάρχουν μαθητικά συγκροτήματα που θα "κλείσουν" μελωδικά και με κέφι τη Συνάντηση: Θα έχουμε hip hop, metal, κιθάρες, μπουζούκια...

Επιδιώκουμε να σηματοδοτηθεί μια αρχή για το στοιχείο αυτό του πανελλαδικού συντονισμού των μαθητών, που τα τελευταία δέκα χρόνια τουλάχιστον δεν υπήρχε», καταλήγει ο Δ. Βουρνάς.

Ματιές στα πεπραγμένα της κυβέρνησης για τα θέματα των ΕΠΑΛ

Από τις φετινές κινητοποιήσεις ενάντια στο κόψιμο ολιγομελών τμημάτων
Από τις φετινές κινητοποιήσεις ενάντια στο κόψιμο ολιγομελών τμημάτων
Από την αρχή της χρονιάς, το υπουργείο Παιδείας έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα διαφήμισης των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ) και των ρυθμίσεων που έχει επιφέρει σε αυτά, με στόχο τη μαζικοποίηση του μαθητικού πληθυσμού τους. Στο πλαίσιο αυτό, στις αρχές Φλεβάρη διοργανώνει έκθεση στο Μετρό του Συντάγματος με τίτλο «Το ΕΠΑΛ δημιουργεί», με στόχο, όπως το ίδιο λέει, «την ανάδειξη του σύγχρονου Επαγγελματικού Λυκείου και των θεσμικών αλλαγών που υλοποιήθηκαν και που αφορούν την αναμόρφωση της δομής του, τη διεύρυνση της πρόσβασης των μαθητών/-τριών των ΕΠΑΛ σε ΤΕΙ και σε Πανεπιστήμια, τη θεσμοθέτηση του "Μεταλυκειακού Ετους - Τάξης Μαθητείας" για αποφοίτους ΕΠΑΛ» κ.λπ.

Με αφορμή αυτά, αξίζει να σταθούμε λίγο πιο αναλυτικά στις κυβερνητικές ρυθμίσεις για τα ΕΠΑΛ, που αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι του χώρου της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ) και επιδιώκουμε να συνεχίσουμε με σειρά δημοσιευμάτων που αφορούν αυτά τα σχολεία, τα οποία συγκεντρώνουν ένα σημαντικό μέρος παιδιών λαϊκών οικογενειών.

Οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ

Αρχικά να σημειώσουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, ερχόμενος στην κυβέρνηση διατήρησε τον νόμο 4186/2013 της ΝΔ, τροποποιώντας τη Β' Λυκείου (όπου η ΝΔ προέβλεπε ειδικότητες, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ το άλλαξε σε τομείς), κάνοντας μικρές προσθαφαιρέσεις στο ωρολόγιο πρόγραμμα, καθώς και συγχωνεύοντας 44 τομείς πανελλαδικά. Επαναπροσέλαβε ακόμα τους εκπαιδευτικούς των ΕΠΑΛ, που η ΝΔ είχε θέσει σε διαθεσιμότητα, ενώ στο 3ο μνημόνιο έχει συμπεριλάβει για πρώτη φορά δομικές αλλαγές στην επαγγελματική εκπαίδευση και ειδικά στην επέκταση της μαθητείας. Ουσιαστικά, πρόκειται για μέτρα που έχουν καταλήξει οι υπουργοί Παιδείας της ΕΕ από τον Ιούνη του 2015 και δίνουν έμφαση στην πιο στενή σύνδεση της ΕΕΚ με τις κλαδικές και περιφερειακές τάσεις και στη γενίκευση της μαθητείας.

Η κατανομή των θέσεων μαθητείας σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας
Η κατανομή των θέσεων μαθητείας σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας
Πιο συγκεκριμένα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ αναμόρφωσε τα προγράμματα σπουδών προκειμένου να αποκτήσουν τα ΕΠΑΛ μια πιο ελκυστική δομή, κάνοντας μια προσπάθεια ειδικά στην Α' Λυκείου να δίνονται περισσότερες γενικές γνώσεις και να εξασφαλίζεται η δυνατότητα περάσματος από το Γενικό στο Επαγγελματικό Λύκειο και αντίστροφα. Ετσι, η Α' Λυκείου έχει 22 ώρες μαθήματα Γενικής Παιδείας και 13 μαθήματα ειδικότητας ανά ομάδα προσανατολισμού, ενώ η Β' και η Γ' Λυκείου έχουν ακριβώς το αντίστροφο, από 12 ώρες μαθήματα Γενικής Παιδείας και 23 ώρες μαθήματα ειδικότητας.

Ωστόσο, τα μαθήματα Γενικής Παιδείας δεν έχουν το ίδιο περιεχόμενο με αυτά του Γενικού Λυκείου, γιατί δίνονται και διαφορετικά βιβλία, αλλά και άλλη διδακτέα ύλη ακόμα και σε κοινά βιβλία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα με τη συνένωση των δυο βιβλίων της Γλώσσας και της Λογοτεχνίας σε ένα, αμφίβολης αξίας, από πέρσι στην Α' και Β' Λυκείου και από φέτος και στη Γ' τάξη. Επίσης, η διδασκαλία της Ιστορίας έχει εδώ και χρόνια περιοριστεί σε μία ώρα τη βδομάδα και μόνο στην Α' τάξη των ΕΠΑΛ!

Ακόμα, αυτή η κυβέρνηση νομοθέτησε τυπικά ευνοϊκότερες δυνατότητες για την πρόσβαση των μαθητών των ΕΠΑΛ σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ. Στο ζήτημα αυτό, μάλιστα, «απογειώθηκε» η κυβερνητική προπαγάνδα, με δημοσιεύματα της «Αυγής» και της «Εφημερίδας των Συντακτών» να κάνουν λόγο για μαθητές των ΕΠΑΛ που μπορούσαν με το βαθμό τους να περάσουν Ιατρική αλλά επέλεξαν κομμωτική (!), κάτι που δεν στέκει γιατί η πρόσβαση σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ με βάση το ειδικό επιπλέον ποσοστό του 1% (που τώρα εξαγγέλλει η κυβέρνηση ότι θα το κάνει 5%) γίνεται σε σύνδεση με τους κλάδους τους οποίους παρακολουθούν οι μαθητές στα ΕΠΑΛ.

Το 4ο έτος με το πρόγραμμα της μαθητείας

Ενα ακόμα ζήτημα στο οποίο η κυβέρνηση εναρμονίζεται πλήρως με τη στρατηγική της ΕΕ είναι αυτό της μαθητείας, που εντάχθηκε μάλιστα και στο 3ο μνημόνιο και ξεκίνησε η υλοποίησή του από πέρσι. Ετσι η κυβέρνηση διεύρυνε τις θέσεις μαθητείας στο προαιρετικό «μεταλυκειακό» τέταρτο έτος των ΕΠΑΛ, καταργώντας προηγούμενες προβλέψεις για μαθητεία μέσα στα τρία χρόνια των ΕΠΑΛ. Το υπουργείο Παιδείας και το υπουργείο Εργασίας συγκρότησαν - ως δυο πυλώνες της μαθητείας - πλατφόρμα που συνδέεται με ενιαίο δίκτυο εργοδοτών. Στόχος είναι να γίνεται πιο γρήγορα και ουσιαστικά η αποτύπωση των αναγκών σε δεξιότητες ανά κλάδο, μέσω και της τήρησης και επικαιροποίησης μητρώου επιχειρήσεων που συμμετέχουν στα προγράμματα μαθητείας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, το σχολικό έτος 2016-2017 συμμετείχαν 1.175 απόφοιτοι ΕΠΑΛ, ενώ φέτος (σχολικό έτος 2017-2018) έχουν γραφτεί 3.452 απόφοιτοι. Τα 2/3 των θέσεων αφορούν στο Δημόσιο, την Τοπική Διοίκηση και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και το 1/3 των θέσεων στον ιδιωτικό τομέα.

Σύμφωνα με τον υφυπουργό Παιδείας, Δ. Μπαξεβανάκη (υπεύθυνο για θέματα ΕΕΚ), στόχος είναι ο αριθμός των θέσεων μαθητείας να υπερβεί τους 8.000 για τα επόμενα δυο χρόνια με την κινητοποίηση του Δημοσίου, ευρύτερου Δημοσίου και Επιμελητηρίων. Η μαθητεία γίνεται με εποπτεία του σχολείου, με 75% του υποκατώτου μισθού, πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Με την ολοκλήρωση του 4ου έτους μαθητείας και με εξετάσεις πιστοποίησης αποκτιέται πτυχίο επιπέδου 5, δηλαδή επιπέδου ΙΕΚ. Το εβδομαδιαίο πρόγραμμα που ακολουθείται είναι: 28 ώρες για τέσσερις μέρες στην εργασία και ένα 7ωρο εργαστηριακό μάθημα σε εργαστηριακό κέντρο ή σε ΕΠΑΛ (μια φορά τη βδομάδα).

Τα ολιγομελή τμήματα στα ΕΠΑΛ και η μείωσή τους

Κινητοποιήσεις είχαμε φέτος στην αρχή της χρονιάς ενάντια στις αποφάσεις του υπουργείου Παιδείας, που οδηγούσαν σε κόψιμο εκατοντάδων τμημάτων (τομέων και ειδικοτήτων) από ΕΠΑΛ σε όλη τη χώρα.

Να εξηγήσουμε ότι τα ολιγομελή τμήματα στα ΕΠΑΛ, τα τμήματα δηλαδή με μικρότερο αριθμό μαθητών από τα κανονικά τμήματα, προϋπήρχαν ως πραγματικότητα όλα τα προηγούμενα χρόνια. Αυτά τα τμήματα προέκυπταν λόγω της φύσης αλλά και της δομής της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Από τη μια, υπάρχει ανάγκη να υπάρχουν μικρά τμήματα λόγω των εργαστηριακών μαθημάτων και της ανάγκης πιο άμεσης εμπλοκής των εκπαιδευτικών στη μαθησιακή διαδικασία. Από την άλλη, λόγω της επιλογής τομέα και ειδικότητας στη Β' και στη Γ' τάξη αντίστοιχα, ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα μεταβάλλεται από χρονιά σε χρονιά.

Το πρόβλημα της μη έγκρισης των ολιγομελών τμημάτων εμφανίζεται πιο οξυμένο τα τελευταία χρόνια. Οφείλεται κύρια στο γεγονός ότι μειώθηκαν κατά πολύ οι προσλήψεις των εκπαιδευτικών και ταυτόχρονα στην προσπάθεια καλύτερης διαχείρισης του υπάρχοντος προσωπικού (αυστηροποίηση του ελέγχου από τη διοίκηση, εξάντληση του υποχρεωτικού ωραρίου των εκπαιδευτικών κ.ά.). Δεν πρέπει όμως να παραγνωρίζεται ότι όλες οι κυβερνήσεις προσπάθησαν και προσπαθούν να «συμμαζέψουν» την επαγγελματική εκπαίδευση, έτσι ώστε αυτή να μπορεί να ανταποκρίνεται καλύτερα στη σύνδεσή της με την καπιταλιστική οικονομία.

Τη φετινή χρονιά, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, εγκρίθηκαν συνολικά 1.460 ολιγομελή τμήματα σε σύνολο τμημάτων 5.465, περίπου το 26%. Από αυτόν τον αριθμό, τα 652 τα ενέκρινε αρχικά το υπουργείο Παιδείας, ενώ τα υπόλοιπα εγκρίθηκαν με συμπληρωματικές αποφάσεις μετά και από τις δυναμικές κινητοποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε αρκετές πόλεις σε όλη την Ελλάδα. Ωστόσο, πάρα πολλά είναι τα ολιγομελή τμήματα που δεν εγκρίθηκαν, για άλλη μια χρονιά φέτος, γιατί το ίδιο φαινόμενο είχαμε και πέρσι.

Πλευρές γύρω από το ζήτημα της ελκυστικότητας της ΕΕΚ

Παρά τις διάφορες νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ αλλά και της προηγούμενης της ΝΔ (που όπως είπαμε βασικό στόχο έχουν να κάνουν τη Δευτεροβάθμια ΕΕΚ αλλά και την ΕΕΚ γενικότερα πιο ελκυστική, για να παίξει πιο αποφασιστικό ρόλο στην καπιταλιστική ανάπτυξη και τις κλαδικές και περιφερειακές προτεραιότητες), και μέσα στις συνθήκες της κρίσης δεν έχει αναστραφεί ο γενικός συσχετισμός Γενικό Λύκειο - ΕΠΑΛ, ούτε φαίνεται να κινείται έστω σε πορεία αναστροφής.

Στην Ελλάδα η συμμετοχή σε αυτές τις δομές είναι 31% των μαθητών, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 48%. Αυτό που έχει όμως ιδιαίτερη αξία να τονίσουμε, είναι ότι παρόλο που στην Ελλάδα οι απόφοιτοι αυτών των εκπαιδευτικών δομών είναι σχετικά λίγοι και θα περίμενε κανείς να απορροφούνται από την αγορά εργασίας, τα ποσοστά απασχόλησης για τους πρόσφατα αποφοιτήσαντες (το 2015) στην Ελλάδα είναι μόνο 37,5%, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ φτάνει στο 73%. Αποδεικνύεται και από αυτήν την αναφορά ότι το πρόβλημα της ανεργίας δεν αφορά τα προσόντα, ούτε τον προσανατολισμό των σπουδών προς τις ανάγκες της αγοράς.

Το υπουργείο Παιδείας τον Απρίλη του 2016 δημοσίευσε ένα αναλυτικό κείμενο με τίτλο «Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και της μαθητείας». Στο κείμενο διαπιστώνονται διαρθρωτικές αδυναμίες σε σχέση με το χώρο της ΕΕΚ όπως: Η χαμηλή ελκυστικότητα, η υψηλή μαθητική διαρροή, η πολυνομία, η ασυνέχεια και η έλλειψη εστίασης στο σχεδιασμό και στην εφαρμογή της πολιτικής, το μεγάλο ποσοστό εκπαιδευτικών σε ματαίωση, η μειωμένη αποτελεσματικότητα και η χαλαρή έως ασαφής διασύνδεση της ΕΕΚ με την αγορά εργασίας. Ταυτόχρονα, σημειώνονται προβλήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη του καπιταλισμού στη χώρα μας όπως: Εξαιρετικά υψηλό ποσοστό μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, αυξημένη συμμετοχή των υπηρεσιών στο ΑΕΠ, χαμηλή τεχνολογική ετοιμότητα και οργάνωση των ελληνικών επιχειρήσεων, χαμηλή κουλτούρα ποιότητας, έλλειψη καινοτομίας, χαμηλά ποσοστά συμμετοχής σε ενδοεπιχειρησιακή επιμόρφωση.

Από αυτήν την άποψη, το αντικειμενικό έδαφος της χαμηλής ελκυστικότητας της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης συνδέεται με μια πραγματικότητα που καταδεικνύει τη μεταπήδηση παιδιών αγροτικών οικογενειών σε ελεύθερους επαγγελματίες, σε δημόσιους υπαλλήλους μέσω της πανεπιστημιακής μόρφωσης.

Η αντικειμενική αυτή τάση ώθησε και συνεχίζει να ωθεί μεγάλα τμήματα μαθητών που προέρχονται από την εργατική τάξη να αποστρέφονται την Τεχνικοεπαγγελματική Εκπαίδευση ως εκπαίδευση που παράγει χειρώνακτες εργάτες. Φυσικά, δεν πρέπει να διαφεύγει και το γεγονός ότι η διεύρυνση της ΕΕΚ έγινε με υποβαθμισμένους όρους σπουδών, χωρίς εργαστήρια, υποδομές, βιβλία, ειδικευμένο εκπαιδευτικό προσωπικό κ.ά.

Αλλά και η κατάσταση στα ΕΠΑΛ διαμορφώνει στη λαϊκή οικογένεια την ανάγκη να κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να ξεφύγει το παιδί της από τα ΕΠΑΛ. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει πειθαρχία, αυστηρότητα από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Είναι πολλά τα φαινόμενα παραβατικότητας, ακόμα και χρήσης και διακίνησης ναρκωτικών.

Γι' αυτούς τους λόγους, διαπιστώνεται διαχρονικά ότι τα ΕΠΑΛ προσελκύουν μαθητές με χαμηλές επιδόσεις, ουσιαστικά τα ΕΠΑΛ είναι μια δεύτερη επιλογή για τα παιδιά και τις οικογένειες. Αυτό εκφράζεται και στο γεγονός ότι πολλά παιδιά των ΕΠΑΛ αντιμετωπίζουν σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες, που το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα εντείνει. Ιδιαίτερα οξυμένο εμφανίζεται το πρόβλημα της Γλώσσας, της γλωσσικής έκφρασης και κατανόησης κειμένων καθώς και της μαθηματικής σκέψης. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι η μαθητική διαρροή στα ΕΠΑΛ π.χ. για τα έτη 2013-2016 ανήλθε στο 11%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα ΓΕΛ ανήλθε στο 1,92%.

Στην πραγματικότητα, η απόσταση που χωρίζει τις διακηρύξεις της κυβέρνησης περί αναβάθμισης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης από την πραγματικότητα που βιώνουν οι νέοι στα ΕΠΑΛ, είναι τεράστια. Οι μαθητές των ΕΠΑΛ, όμως, δεν είναι «παιδιά ενός κατώτερου θεού». Εχουν όνειρα και τα κυνηγούν. Παλεύουν να μορφώνονται ολόπλευρα, παλεύουν να δουλεύουν σε αυτό που σπουδάζουν, παλεύουν ενάντια στην εκμετάλλευση, για τα εργασιακά τους δικαιώματα, παλεύουν για τη ζωή που τους αξίζει. Και σε αυτόν τους τον αγώνα και τις διεκδικήσεις τους έχουν στο πλευρό τους τους συμμαθητές τους από τα Γενικά Λύκεια, τους γονείς και το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα, που με τα συνδικάτα του μπαίνει μπροστά για τα δικαιώματά τους στη μόρφωση και στη δουλειά.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Νέες συστάσεις για δεξιότητες συμβατές με τα συμφέροντα των μονοπωλίων

Σε βασικούς πυλώνες της στρατηγικής της για την Εκπαίδευση επανέρχεται η ΕΕ, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εγκρίνει νέα μέτρα για τη βελτίωση των βασικών ικανοτήτων και των ψηφιακών δεξιοτήτων, την προώθηση «των κοινών αξιών» και την ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Οπως τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση που εκδόθηκε στις 17 Γενάρη, «σκοπός των προτάσεων είναι να μειώσουν τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες ενώ παράλληλα υποστηρίζουν την ανταγωνιστικότητα, έτσι ώστε να οικοδομηθεί μια πιο ενωμένη, ισχυρή και δημοκρατική Ευρώπη». Ξεκαθαρίζει έτσι εξαρχής τον σταθερό στόχο της συμβολής και της Εκπαίδευσης - κοντά στα αντεργατικά και αντιλαϊκά μέτρα που παίρνονται σε όλο το φάσμα της ζωής - στην ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, στην ενδυνάμωση των μεγάλων επιχειρηματικών της ομίλων στο πεδίο του διεθνούς ανταγωνισμού αλλά και στη στήριξη του «οράματος» που εκπροσωπεί η ΕΕ. Είναι ενδεικτικό και αναμενόμενο ότι στις προτάσεις - που συνδέονται άμεσα με το περιεχόμενο της Εκπαίδευσης - δεν κυριαρχεί η παιδαγωγική τεκμηρίωση αλλά οι αναφορές στην ενίσχυση της ΕΕ και στην απασχόληση.

Σύσταση για τις «βασικές δεξιότητες»

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατυπώνει μεταξύ άλλων νέα σύσταση «για τις βασικές ικανότητες και τη διά βίου μάθηση», στην οποία επισημαίνεται πως «η Εκπαίδευση και η κατάρτιση είναι μέρος της λύσης προκειμένου περισσότεροι άνθρωποι να έχουν αξιοπρεπείς δουλειές, να ανταποκριθούν καλύτερα στις δεξιότητες που έχει ανάγκη η οικονομία και να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα της Ευρώπης». Πρόκειται για συνέχεια της αντίστοιχης σύστασης του 2006 με προσαρμογές, μεταξύ άλλων, στα ζητήματα των βασικών δεξιοτήτων (ανάγνωση, ξένες γλώσσες και βασικές ψηφιακές ικανότητες), ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση της επιχειρηματικότητας σε όλα τα επίπεδα Εκπαίδευσης, επικαιροποίηση του ορισμού των ψηφιακών δεξιοτήτων.

Η έμφαση στις βασικές δεξιότητες και τη διά βίου μάθηση είναι στοιχείο με το οποίο φωτίζεται ιδιαίτερα η στρατηγική της ΕΕ σε ό,τι αφορά τη σχέση της Εκπαίδευσης με την παραγωγή. Εισάγοντας την έννοια της διά βίου μάθησης, τα αστικά επιτελεία επιχειρούν να απαντήσουν στις νέες ανάγκες που έχουν δημιουργήσει οι αντικειμενικές αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία. Γιατί οι βασικές δεξιότητες απαντούν στην τάση που δημιουργεί η τεχνολογική πρόοδος για μείωση της χειρωνακτικής εργασίας και αύξηση της πολυπλοκότητας στις νέες θέσεις εργασίας. Ετσι εγείρονται απαιτήσεις για τα εκπαιδευτικά συστήματα, καταλήγοντας βέβαια στην αποδοτικότητα στην εργασία, στην αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων, σε νέους τρόπους εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης.

Ωστόσο, η ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας δημιουργεί παράλληλα και νέους όρους και πρωτόγνωρες προϋποθέσεις ώστε οι άνθρωποι να μορφώνονται ολόπλευρα, να διαμορφώνονται πολύπλευρα καλλιεργημένες προσωπικότητες, κάτι που ωστόσο δεν είναι στις προτεραιότητες της ΕΕ ούτε των μεγάλων επιχειρήσεων που εκφράζει. Αντίθετα, και από το συγκεκριμένο κείμενο της ΕΕ προκύπτει μία προσπάθεια να δοθεί βάρος σε δεξιότητες που έχουν και ιδεολογική διάσταση και αφορούν στην καθιέρωση συγκεκριμένων αντιλήψεων και συμπεριφορών από νωρίς. Στο πλαίσιο αυτό και σε σύνδεση με τα παραπάνω, έμφαση δίνεται «στην προώθηση της επιχειρηματικής δυναμικότητας και του πνεύματος καινοτομίας, προκειμένου να απελευθερωθούν οι δυνατότητες των ατόμων, η δημιουργικότητα και η προσωπική τους πρωτοβουλία». Ειδικά η επιχειρηματικότητα, που έχουν αξιώσει και πετύχει οι φορείς του μεγάλου κεφαλαίου να μπει μέσα στα σχολεία, με διαγωνισμούς, προγράμματα και πολύμορφες δραστηριότητες να διατρέχουν όλο το φάσμα της Εκπαίδευσης, έχει διπλό στόχο. Αφενός να καλλιεργήσει την ψευδαίσθηση ότι τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών μπορούν αύριο να ξεφύγουν από τη μιζέρια στην οποία τους καταδικάζει αυτή η πολιτική παίζοντας με τους όρους του συστήματος και να γίνουν επιχειρηματίες. Αφετέρου, η εισαγωγή από μικρές ηλικίες στο πνεύμα της επιχειρηματικότητας έχει στόχο την ταύτιση με τις αξίες των καπιταλιστικών επιχειρήσεων από τους αυριανούς εργαζομένους τους. Να κατανοήσουν δηλαδή τα προβλήματα των επιχειρήσεων και να συμβάλουν στη λύση τους, να τα δώσουν όλα για την κερδοφορία τους.

«Ευρωπαϊκή διάσταση» στη διδασκαλία

Στο ίδιο πεδίο - εκείνο της διαμόρφωσης αντιλήψεων από νωρίς - αποσκοπεί και σύσταση της Κομισιόν «για τις κοινές αξίες, την Εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και την ευρωπαϊκή διάσταση της διδασκαλίας». Οπως σημειώνεται στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «η πρωτοβουλία αυτή προτείνει τρόπους με τους οποίους η Εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει τους νέους να κατανοήσουν τη σημασία των κοινών αξιών που ορίζονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ενωση και να τις ενστερνιστούν», με στόχο μεταξύ άλλων την «ενίσχυση της ευρωπαϊκής διάστασης της διδασκαλίας, ώστε τα παιδιά να μάθουν για την κοινή κληρονομιά και την ποικιλομορφία της Ευρώπης και να κατανοήσουν καλύτερα τη λειτουργία της ΕΕ». Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή ανακοινώνει πως θα λάβει μέτρα για την αύξηση του αριθμού των εικονικών ανταλλαγών μεταξύ των σχολείων, ιδίως μέσω του επιτυχημένου δικτύου ηλεκτρονικής αδελφοποίησης (e-Twinning) και για την τόνωση της κινητικότητας των μαθητών μέσω του προγράμματος Erasmus+.

Στο κείμενο της σύστασης «για την προώθηση των κοινών αξιών, της Εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς και της ευρωπαϊκής διάστασης της διδασκαλίας» γίνεται αναφορά στη δήλωση του προέδρου Γιούνκερ ότι «η Ευρώπη είναι κάτι περισσότερο από μία κοινή αγορά. Κάτι περισσότερο από χρήματα, περισσότερο από το ευρώ. Πάντα αφορούσε αρχές». Αρχές βέβαια που δεν ξεφεύγουν από το όραμα του μεγάλου κεφαλαίου. Γι' αυτό και στις προτάσεις δεν θα βρει κανείς λύσεις σε αυτά που πραγματικά απασχολούν τις λαϊκές οικογένειες στην προσπάθεια να μορφωθούν τα παιδιά της ολοκληρωμένα, σε συνθήκες που αντικατοπτρίζουν τις τεράστιες σύγχρονες δυνατότητες και με προοπτική στην απασχόληση. Τις αξίες της άλλωστε η ΕΕ τις δείχνει με κάθε ευκαιρία με τη γενικευμένη επίθεση στα δικαιώματα των λαών στις χώρες - μέλη της.

Οι προτάσεις της Κομισιόν αποτελούν συνέχεια της Συνόδου Κορυφής στο Γκέτεμποργκ, από την οποία προέκυψαν μια σειρά αρχών προκειμένου να προσαρμοστούν τα κράτη - μέλη στα δεδομένα που διαμόρφωσαν η καπιταλιστική κρίση και η ανάγκη του κεφαλαίου για φτηνό ευέλικτο εργατικό δυναμικό αλλά και για συναίνεση και ταξική συνεργασία προκειμένου να περάσουν τα αντιλαϊκά μέτρα. Τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Παιδεία θα βρεθούν στο επίκεντρο στην προσεχή Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής για την Εκπαίδευση στην οποία θα συμμετάσχουν υπουργοί και εταίροι από το χώρο της Εκπαίδευσης και των επιχειρήσεων.

ΣΕΒ
Προτάσεις στενότερης σύνδεσης Εκπαίδευσης - επιχειρήσεων

Στο ζήτημα των δεξιοτήτων που χρειάζονται σήμερα οι επιχειρήσεις αφιερώνει ο ΣΕΒ την ειδική μελέτη που δημοσιοποίησε χτες, με τίτλο «Σύγχρονες Δεξιότητες για Διεθνώς Ανταγωνιστικές Επιχειρήσεις: 12 + 1 προκλήσεις για να μειώσουμε το χάσμα δεξιοτήτων στην Ελλάδα». Για μια ακόμα φορά καταγράφει τις ανάγκες και αξιώσεις των επιχειρήσεων και ζητά μέτρα, που θα υποτάξουν ακόμα περισσότερο όλο το φάσμα της Εκπαίδευσης στις ανάγκες τους, με ενεργή συμμετοχή τους. Αυτό άλλωστε διατυπώνεται και στο κείμενο, που καταλήγει σε μια σειρά από προτάσεις «για το πώς οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και στη δημιουργία μιας κρίσιμης μάζας γνώσεων και δεξιοτήτων που θα αυξήσουν την παραγωγικότητά τους, θα τις καταστήσουν διεθνώς ανταγωνιστικές».

Ακόμα, ο ΣΕΒ κάνει λόγο για «ριζική μεταρρύθμιση και αναβάθμιση των συστημάτων εκπαίδευσης και παραγωγής δεξιοτήτων» και προτείνει, μεταξύ άλλων, προώθηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων από την Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και έμφαση στη διά βίου μάθηση με βάση την εργασία και στη συνεργασία επιχειρήσεων - εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όλων των βαθμίδων. Στην κατεύθυνση της ανάπτυξης επαγγελματικών και οριζόντιων δεξιοτήτων προτείνει «σύνδεση των συστημάτων Εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας» και δημιουργία συμβουλίων δεξιοτήτων (skills councils) «με εκπροσώπους των επιχειρήσεων και της Εκπαίδευσης σε κρίσιμους και εξωστρεφείς κλάδους της οικονομίας». Ιδιαίτερα στέκεται στον ανασχεδιασμό της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και πάλι «με ενεργό συμμετοχή των επιχειρήσεων» στην ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών, στα όργανα διακυβέρνησης κ.ά. Πάντα από τη σκοπιά των επιχειρήσεων, ο ΣΕΒ αναφέρεται στα ζητήματα της πρακτικής άσκησης για φοιτητές και τη συνεργασία Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης - επιχειρήσεων, στην προώθηση της μαθητείας κ.ά., με στόχο οι δομές Εκπαίδευσης και Κατάρτισης να προσανατολιστούν στην παραγωγή εργατικού δυναμικού κομμένου και ραμμένου στα μέτρα των επιχειρήσεων.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ