Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις στα νησιά του Αιγαίου είναι λίγο - πολύ γνωστά κι έχουν απασχολήσει αρκετές φορές τον Τύπο. Πολλές επιχειρήσεις βρίσκονται στα πρόθυρα του λουκέτου ή της εξαγοράς τους έναντι πινακίου φακής,εξ αιτίας της ανύπαρκτης τουριστικής πολιτικής κι ενός σαράφικου τραπεζικού συστήματος. Μια βασική παράμετρος που θα σηματοδοτήσει την παραπέρα εξέλιξη ή την οριστική καταστροφή της τουριστικής μας βιομηχανίας, είναι η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.Είναι αδύνατο να υπάρξουν βιώσιμες επιχειρήσεις, όταν πληρότητα 100% κλινών εμφανίζεται μόνο στο διάστημα 15/7 - 15/8 και τον υπόλοιπο χρόνο είναι άδεια. Ετσι, γίνονται προσπάθειες που στοχεύουν στην προσέλκυση επισκεπτών την άνοιξη και το φθινόπωρο. Κι όλα αυτά, με δεδομένο τον ανταγωνισμό των άλλων μεσογειακών χωρών που διεκδικούν μέρος της τουριστικής πίτας,που μέχρι σήμερα κατείχαν η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία. Η περίπτωση που περιγράφουμε είναι χαρακτηριστική για το γενικότερο αλαλούμ που επικρατεί στη χώρα μας. τρία χρόνια πριν το σωτήριο έτος 2000.

Τα Βατερά είναι μια περιοχή της νότιας Λέσβου με μια εκπληκτική παραλία. Οσοι τη γνώρισαν (και δεν είναι λίγοι), αποτελούν τους διαφημιστές της (σ.σ. μια και ο ΕΟΤ βρίσκεται σε χρόνια ύπνωση) και στέλνουν φίλους και γνωστούς για να γευτούν τη μαγευτική αμμουδιά και το μοναδικό τοπίο. Μέσα σε μια δεκαετία, η δυναμικότητα σε κλίνες ξεπέρασε τις 2.000! Αρκετοί είναι αυτοί που μένουν πλέον σε μόνιμη βάση όλο το χρόνο, προσπαθώντας για την περαιτέρω αναβάθμιση της περιοχής. Ομως στα Βατερά συμβαίνει μια τρελή ιστορία, που οι ρίζες της ξεκινούν από το 1974. Η ελληνοτουρκική κρίση είχε σαν αποτέλεσμα ο στρατός να επιλέξει πιθανούς στόχους και να φροντίσει (σ.σ. ορθά) τη φύλαξή τους. Από τότε, η συγκεκριμένη παραλία αποτελεί πεδίο στρατιωτικών ασκήσεω - με πραγματικά πυρά - για την ετοιμότητα των στρατιωτικών δυνάμεων του νησιού. Και μέχρι εδώ έχει καλώς. Ομως, είναι ανεπίτρεπτο, πριν τελειώσει η τουριστική περίοδος, στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτώβρη, οι λίγοι έστω τουρίστες (σ.σ. που όλοι προσδοκούν να γίνουν περισσότεροι) αντί να απολαμβάνουν το τοπίο και ν' ακούν το κελάηδισμα των πουλιών, να αντικρίζουν έκπληκτοι και έντρομοι τανκς κι ν' ακούν κανιοβολισμούς. Σκηνές που θυμίζουν περισσότερο κωμωδίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, παρά μια πραγματικότητα, που υποτίθεται ότι επιδιώκει την ανάπτυξη της περιοχής.

Δεν πάνε πολλές μέρες που δημοσιεύτηκε στις τοπικές εφημερίδες του νησιού ανακοίνωση, με αποδέκτες διάφορα υπουργεία, τον πρωθυπουργό, τον ΕΟΤ και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, που τους κάνουν κοινωνούς του προβλήματός τους. "Ολοι εμείς που επενδύσαμε τους κόπους μιας ζωής, τα όνειρα και τις ελπίδες για ανάπτυξη και την προκοπή του τόπου μας, που φυλάμε Θερμοπύλες, ζώντας κι επενδύοντας στην περιοχή των Βατερών, δηλώνουμε ότι δεν είναι δυνατό να αντέξουμε άλλο να είμαστε ένα διαρκές πεδίο βολής και στρατιωτικών ασκήσεων. Φτάνει πια". Και λίγο παρακάτω σημειώνουν: "Εδώ και πολλά χρόνια είμαστε αδιάψευστοι μάρτυρες στρατιωτικών ασκήσεων σε μια περιοχή κατοικημένη, τουριστική κι αναπτυσσόμενη με αλματώδεις ρυθμούς, Παλιότερα, ενδεικνυόταν για την υλοποίηση των ανωτέρω στρατιωτικών ασκήσεων - επειδή ήταν ακατοίκητη - σήμερα κατοικείται και είναι ένα από τα ομορφότερα τουριστικά θέρετρα του νησιού μας... κι ως εκ τούτου ακατάλληλη για στρατιωτικές ασκήσεις". Την ανακοίνωση συνυπογράφουν η Κοινότητα Βρύσας, το Σωματείο Τουριστικής Ανάπτυξης Βατερών, ο Σύλλογος Ιππέων Βρύσας, Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός του νησιού, ο Εκπολιτιστικός του Σύλλογος, ο Δήμος Πολυχνίτου, η Ενωση Ξενοδόχων Λέσβου κι άλλοι φορείς.

Οι λόγοι που πρέπει να βάλουν τέρμα στο σημερινό καθεστώς δεν είναι απλά οικονομικοί. Κι έτσι να ήταν, θα έπρεπε να υπάρχει ευαισθησία σε μια παραμεθόρια περιοχή με οξυμένα δημογραφικά προβλήματα (μείωση του πληθυσμού, αύξηση της γεροντικής ομάδας, μείωση της γεννητικότητας). Ο τουρισμός είναι μια δραστηριότητα, που μπορεί να κρατήσει κάποιους στο νησί. Ομως υπάρχει κι ο κίνδυνος ατυχήματος - υπαρκτός πέρα για πέρα - σε κατοίκους και τουρίστες από τις βολές και τα υπολείμματα των πυρομαχικών. Οσο για το περιβάλλον, είναι σαφές ότι υφίσταται μια άνευ προηγουμένου καταστροφή. Η επιλογή από το υπουργείο Αμυνας άλλου πεδίου ασκήσεων πρέπει να γίνει χωρίς την παραμικρή χρονοτριβή. Οι κάτοικοι δηλώνουν: "Θα αντισταθούμε μ' όλες μας τις δυνάμεις στην καταστροφή της περιοχής μας και στη μετατροπή της σε πεδίο στρατιωτικών ασκήσεων και βολών".Οι αγωνιστικές παραδόσεις του νησιού είναι γνωστές και δεν αφήνουν την παραμικρή αμφιβολία ότι οι αντιδράσεις θα είναι οι πρέπουσες. Κανείς δεν μπορεί να παίζει με τη ζωή των ανθρώπων. Πολύ περισσότερο, όταν αυτοί είναι αποφασισμένοι να την υπερασπίσουν με κάθε μέσο και τρόπο. Οι διαμαρτυρίες φαίνεται πως έπιασαν τόπο. Ετσι, για φέτος, οι ασκήσεις μετατέθηκαν για ένα μήνα μετά (σ.σ. πραγματοποιήθηκαν το Νοέμβρη). Ελπίζουμε οι επιτελείς του Πενταγώνου, στο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι το επόμενο φθινόπωρο, να προγραμματίσουν τις ασκήσεις σ' άλλη περιοχή.

Δύο αποφάσεις των τελευταίων ημερών του ΣτΕ έβαλαν πάγο στα σχέδια του ΥΠΕΧΩΔΕ και του υπουργείου Ανάπτυξης, τα οποία είχαμε καταγγείλει από τις στήλες του "Ρ" ως παράνομα και περιβαλλοντοκτόνα. Ας αρχίσουμε με τις δεξαμενές "Μαμιδάκη" στον Κόλπο της Γέρας στη Λέσβο. Μια ευαίσθητη περιοχή που λίγο έλειψε να νεκρωθεί από τη λειτουργία ενός βυρσοδεψείου που έκλεισε ευτυχώς πριν από μερικά χρόνια και οι ισορροπίες του οικοσυστήματος τείνουν να επανέλθουν στην πρότερη κατάσταση. Κάποιοι βάλθηκαν - με τη συνεργία της πράσινης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης - να εγκαταστήσουν δεξαμενές υγρών καυσίμων. Ευτυχώς οι κάτοικοι και η κοινότητα ξεσηκώθηκαν, έκαναν προσφυγή στο ΣτΕ και δικαιώθηκαν. Τέλος καλό, όλα καλά. Η δεύτερη περίπτωση αφορά το λιμάνι της Ραφήνας, κόστους 1 δισ. δρχ. Τα υπουργεία Ναυτιλίας και ΠΕΧΩΔΕ έδωσαν έγκριση στους περιβαλλοντικούς όρους. Ομως τα τεχνικά έργα δεν αφορούσαν τη βελτίωση των λιμενικών εγκαταστάσεων, αλλά την επέκτασή του και την εξυπηρέτηση και εμπορικών πλοίων, σ' ένα χώρο που παραδοσιακά εξυπηρετούσε μόνο εμπορικά. Αυτό θα είχε αποτέλεσμα τη δραματική επιδείνωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων του οικισμού. Και σ' αυτή την περίπτωση οι κάτοικοι δικαιώθηκαν και κάποιοι - συνήθως λαλίστατοι - κατάπιαν τη γλώσσα τους.

Ν

Πολύ καλή η ιδέα του WWF να καθιερώσει ένθετο τετρασέλιδο με οικολογικά θέματα για παιδιά. Η φαντασία των μαθητών και η αθωότητα στη ματιά τους είναι ό,τι καλύτερο για την ευαισθητοποίηση των αυριανών πολιτών στα περιβαλλοντικά ζητήματα.

Στις αρχές του επόμενου μήνα θα συζητηθεί και πάλι το πρόβλημα με τις κλιματικές αλλαγές. Οι αναπτυγμένες χώρες αρνούνται να δεσμευτούν στη μείωση των εκπομπών του CO2 μέχρι το 2010, όταν επιστήμονες και περιβαλλοντικές οργανώσεις μιλούν για μείωση 20% μέχρι το 2005. Αλλη μια απόδειξη για το πώς αντιμετωπίζουν το περιβάλλον αυτοί που είναι και οι κύριοι υπεύθυνοι της οικολογικής καταστροφής του πλανήτη. Μας το θύμισε η Εκθεση της "Grenpeace" την προηγούμενη Παρασκευή.

Η τεράστια καταστροφή που έχει επέλθει στο περιβάλλον τις τελευταίες δεκαετίες σ' ολόκληρο το πλανήτη, έχει αναγκάσει ακόμα και τους πιο φανατικούς υποστηριχτές της ελεύθερης οικονομίας να παραδεχτούν ότι κάτι πρέπει να γίνει. Αυτό το κάτι φυσικά εξαρτάται πάντα από την ύπαρξη ή όχι πράσινων και αντικαπιταλιστικών κινημάτων, τις πιέσεις που ασκούν τα ΜΜΕ κλπ. Δεν πάνε πολλά χρόνια που τα πράσινα οικονομικά κάνουν την εμφάνισή τους αρχικά στα πανεπιστήμια - σε θεωρητικό επίπεδο - και δειλά - δειλά αρχίζουν να το προσεγγίζουν και πολιτικοί φορείς. Ο δρόμος για την εφαρμογή τους σε μεγάλη έκταση είναι πολύ μακρύς. Ομως η αρχή έχει γίνει. Από την άποψη αυτή η έκδοση του βιβλίου του Tom Tietenberg από τις εκδόσεις "Gutenberg" είναι καλοδεχούμενη. Ελπίζουμε σύντομα να κυκλοφορήσει ο δεύτερος τόμος, οπότε θα έχουμε την ευκαιρία να μιλήσουμε αναλυτικότερα για το συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο.