Αγαλμα της Αφροδίτης - ένα από τα 350, αμφίβολης προέλευσης, εκθέματα του «Γκετί»

Η «εσωτερική επιθεώρηση» στο μουσείο έγινε πέρυσι(!) (ένα χρόνο δηλαδή το είχαν κρυφό και από την Ιταλία, με την οποία είναι ήδη στα δικαστήρια και φυσικά από την Ελλάδα) και «έδειξε» ότι 350 ελληνικά, ρωμαϊκά και ετρουσκικά αντικείμενα αγοράστηκαν από «εμπόρους» που έχουν χαρακτηριστεί από ξένες αρχές ως ύποπτοι ή ήδη καταδικασμένοι για αρχαιοκαπηλία. Το κωμικοτραγικό... είναι ότι η επιθεώρηση έγινε με αφορμή τις αξιώσεις που έχουν εγερθεί για αντικείμενα της συλλογής του «Γκετί» και αυτό που προέκυψε είναι ότι το μουσείο «αγόρασε πολύ περισσότερα κομμάτια από τους ύποπτους εμπόρους» από όσα έχουν ήδη αποκαλυφθεί.

Ο «εμπιστευτικός» κατάλογος των 350 αντικειμένων περιλαμβάνει βάζα, δοχεία, αγάλματα και άλλα γλυπτά, που η αρχική οικονομική εκτίμηση τα ανεβάζει κοντά στα 100 εκ. δολάρια. Μάλιστα, δε συμπεριλαμβάνονται τα 52 αντικείμενα των συλλογών που η Ιταλία απαιτεί να επιστραφούν, λόγω παράνομης ανασκαφής και εξαγωγής. Η αξιολόγηση των επιθεωρητών του μουσείου, σημειώνει η εφημερίδα, «δεν εξετάζει το εάν οποιαδήποτε από τα 350 αντικείμενα αγοράστηκαν παράνομα, ούτε αξιολογεί την καλλιτεχνική σημασία τους», αλλά τα αρχεία του «Γκετί» δείχνουν ότι ο κατάλογος περιλαμβάνει 35 από τα 104 αριστουργήματα του μουσείου.

Φυσικά, το «Γκετί» δεν έδωσε τον κατάλογο στους Ιταλούς, «κάτι που θα μπορούσε να περιπλέξει τις συζητήσεις», οι οποίες θα επαναλαμβάνονταν χτες στη Ρώμη μεταξύ του μουσείου και του ιταλικού υπουργείου Πολιτισμού, αφού, ευλόγως, η Ιταλία - και όχι μόνο - βρίσκεται μπροστά σε έναν λεηλατημένο θησαυρό που ξεπερνά τα 52 διεκδικούμενα από εκείνη και τα τέσσερα δικά μας.

Ο Μαουρίτσιο Φιορίλι, μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας του ιταλικού κράτους, εξέφρασε την έκπληξή του για το γεγονός και ανησυχίες για την ειλικρίνεια των επερχόμενων συζητήσεων. Η απάντηση του «Γκετί» διά του εκπροσώπου του, Ρον Χάρτγουιγκ, είναι «μνημειώδους» θράσους: «Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασής μας με την ιταλική κυβέρνηση τον Ιανουάριο, και οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι θα περιορίζαμε τα δημόσια σχόλιά μας. Εχουμε προσπαθήσει επιμελώς να τηρήσουμε εκείνη τη συμφωνία, και επομένως δεν έχουμε κανένα περαιτέρω σχόλιο»!

Η αποκάλυψη αυτή έρχεται σε μια στιγμή που οι Ιταλοί έχουν ήδη προσθέσει άλλα 15 λεηλατημένα αντικείμενα στις διεκδικήσεις τους από το μουσείο, ενώ συνεχίζεται η ποινική δίωξη της πρώην εφόρου του «Γκετί», Μάριον Τρου, στην Ιταλία. Οι κατήγοροι έχουν παρουσιάσει στοιχεία συναλλαγών της με ένα δίκτυο εμπόρων που βρίσκονται στο επίκεντρο του παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων. Αν και ο νέος κατάλογος του «Γκετί» δεν προσδιορίζει τους συγκεκριμένους εμπόρους ως υπεύθυνους για την πώληση των 350 αντικειμένων, άλλα αρχεία του μουσείου δείχνουν ότι μερικά από τα αντικείμενα προέρχονται από τους Τζιάκομο Μεντίτσι και Ρόμπερτ Χεκτ, επίσης κατηγορούμενους.

«Επικοινωνιακού» τύπου επισκέψεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους ανά την Ελλάδα εγκαινίασε ο υπουργός Πολιτισμού, Γ. Βουλγαράκης, αρχίζοντας από την Κρήτη.

Από τα ανάκτορα των Μαλίων, όπου βρέθηκε (16/6), αρκέστηκε σε διαπιστώσεις, υποσχέσεις και δηλώσεις του τύπου «η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου χρειάζεται μια ώθηση από την πλευρά της Πολιτείας. Προβλήματα φύλαξης, περαιτέρω οργάνωσης του επισκέψιμου χώρου και προστασίας του μνημείου, πρέπει να αντιμετωπιστούν»! Αραγε από ποιον;

Οι γενικόλογες υποσχέσεις συνεχίστηκαν και στην απάντησή του για το πολύπαθο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, για το οποίο είπε, μεταξύ άλλων, ότι «πρόθεσή μας είναι να ξεκινήσουμε διάλογο με τους τοπικούς φορείς, ώστε να εξευρεθεί ο κατάλληλος χώρος, που θα μπορεί να φιλοξενήσει με ασφάλεια όσο το δυνατόν περισσότερα εκθέματα του Μουσείου Ηρακλείου, μέχρις ότου ολοκληρωθούν οι εργασίες που πρέπει να γίνουν στο Μουσείο». Πότε θα ολοκληρωθούν; «Υπάρχουν μελέτες γι' αυτό, η προεργασία έχει γίνει» απάντησε ο υπουργός (!), υποσχόμενος νέα επίσκεψή του στο Ηράκλειο «ειδικά» για το θέμα.

Ο υπουργός, όμως, ήταν σαφέστατος στα εγκαίνια της έκθεσης του Γιάννη Παρμακέλη «Μηχανικά» (16/6) στο ξενοδοχείο «Minos Beach», στον Αγιο Νικόλαο. Στην ομιλία του «έσταξε μέλι» για την «επιχειρηματικότητα», σημειώνοντας: «Δεν είναι τυχαίο ότι το Ιδρυμα Γεωργίου και Αριστέας Μαμιδάκη, που αναπτύσσει, εδώ και χρόνια, πλούσια εικαστική δραστηριότητα, προέρχεται από τους κόλπους μιας οικογένειας η οποία επενδύει στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και την τουριστική ναυτιλία. Η παρούσα έκθεση στους εκθεσιακούς χώρους του "Minos Beach" επιβεβαιώνει τη σχέση ιδιωτικής επιχειρηματικότητας και καλλιτεχνικού γίγνεσθαι και τη σχέση της σύγχρονης τέχνης με τις απαιτήσεις των καιρών μας».