Μια σειρά από μεγάλα προβλήματα που διογκώνονται καθημερινά αντιμετωπίζουν λαϊκά στρώματα στις παράκτιες περιοχές της Νοτιοδυτικής Αιτωλοακαρνανίας και ιδιαίτερα της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου - Αιτωλικού. Η περιοχή, έκτασης περίπου 160.000 στρεμμάτων, αποτελεί το μεγαλύτερο στη χώρα παράκτιο οικοσύστημα που προστατεύεται από διεθνείς συνθήκες και συγκεκριμένο φορέα διαχείρισης.

Πρόκειται για περιοχή ανάμεσα στις εκβολές των ποταμών Εύηνου και Αχελώου, απέναντι από τον Πατραϊκό κόλπο, από τις πιο εύφορες πανελλαδικά, με πλούσια χλωρίδα και πανίδα, όπως επίσης αντίστοιχη δραστηριότητα και στο υδάτινο στοιχείο, αφού από εκεί συνεχίζουν να παράγονται μεγάλες ποσότητες αλατιού και αλιευμάτων.

Η πρόσφατη επίσκεψη του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, η συνάντηση με λαϊκούς φορείς στο Αιτωλικό, ανέδειξαν πολλές από τις ανοιχτές πληγές της περιοχής, που παραμένουν έτσι, με ό,τι αυτό συνεπάγεται συνολικά για τη ζωή ευρύτερα των λαϊκών στρωμάτων.

Ενα από τα σημαντικότερα ζητήματα είναι η κατάσταση που επικρατεί στην κλειστή λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού. Ως μέρος του συνολικότερου οικοσυστήματος - υδροβιότοπου (Μεσολογγίου - Αιτωλικού), βρίσκεται γύρω από το ομώνυμο νησάκι - κωμόπολη, έχει τα μεγαλύτερα βάθη της (υπολογίζεται και ως άνω των 30 μ.) από τη βόρεια πλευρά της και σήμερα αντιμετωπίζει αρκετούς κινδύνους.

Ο «Ριζοσπάστης» βρέθηκε στην περιοχή, κατέγραψε την αγωνία που υπάρχει, αλλά και την ανάγκη για άμεσες λύσεις που θα συμβάλουν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του λαού προς όφελός του, απέναντι στην αδιαφορία γι' αυτά τα ζητήματα των έως και σήμερα κυβερνήσεων (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ κ.ά.), περιφερειακών και δημοτικών αρχών.

Σε δεινή θέση βρίσκονται οι ψαράδες. Οπως εξήγησε ο πρόεδρος του Συλλόγου Επαγγελματιών Αλιέων Αιτωλικού - Μεσολογγίου, Θοδωρής Μπότας, με το επάγγελμα ασχολούνται περίπου 500 οικογένειες από το Αιτωλικό έως το Νεοχώρι και τις γύρω περιοχές. Η κατάσταση για την επιβίωσή τους συνεχώς επιδεινώνεται. Ενώ τα ψάρια αγοράζονται από τους εμπόρους, ανά είδος, σε πολύ χαμηλές τιμές (1 ευρώ το κεφαλόπουλο, 2 ευρώ το λαβράκι, 3,5 ευρώ η τσιπούρα κ.ο.κ.), καταλήγουν πανάκριβα στον λαό, με τους αλιείς πλέον να μην μπορούν να καλύψουν ούτε τα έξοδά τους.

«Για να κινηθεί, μόνο, ένας ψαράς κάθε φορά, χρειάζεται το λιγότερο 25 ευρώ σε καύσιμα. Κατά μέσο όρο τα αλιεύματα φτάνουν τους 150 με 200 τόνους τον χρόνο, απ' όλη την περιοχή και κάθε ψαράς μπορεί να φτάσει από 5 έως 50 κιλά τη φορά. Πόσα κιλά μας χρειάζονται τη φορά για να μείνουμε στο επάγγελμα; Εδώ δεν υπολογίζουμε άλλα έξοδα, όπως συντήρησης των βαρκών, εξοπλισμού, δίχτυα που είναι πανάκριβα κ.ά.», σημειώνει με νόημα υπογραμμίζοντας ότι η δουλειά μπορεί να πάρει μερόνυχτα για κάποιον μέσα στη θάλασσα.

Τα προβλήματα εκτόξευσε για τους επαγγελματίες βιοπαλαιστές ψαράδες η κατάσταση με την εκμετάλλευση των ιβαριών (πασσαλόμπηχτοι φραγμοί που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της αλιείας). Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, απελευθερώθηκαν οι όποιοι περιορισμοί υπήρχαν, για ένταξη στους συνεταιρισμούς που εκμεταλλεύονται τα ιβάρια, νόμο που διατήρησε η ΝΔ.

Οπως ανέφερε ο πρόεδρος, οι συνεταιρισμοί έχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλεύονται τις νησίδες όπου αναπτύσσονται τα ιβάρια μέσω δημοπρασιών. Ενώ παλαιότερα απαγορευόταν η ένταξη σε αυτούς μη επαγγελματιών ψαράδων, σήμερα στην πράξη η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει. «Αποτέλεσμα να χρησιμοποιούνται ακόμη και μόνο οι ΑΦΜ εταιρειών, που εντάσσονται σε τέτοια σχήματα, εκμεταλλευόμενα εν συνεχεία τα ιβάρια, ακόμη και αν δεν έχουν σχέση με την αλιεία!», λέει.

Ως «προκάλυμμα» ουσιαστικά για τη συμμετοχή τους στους συνεταιρισμούς, χρησιμοποιούνται ορισμένες άδειες επαγγελματιών και την ίδια ώρα ένας επαγγελματίας ψαράς που λειτουργεί ως «ελεύθερος» έχει μεγαλύτερους περιορισμούς να αντιμετωπίσει.

«Ως αντάλλαγμα δόθηκε για τους ελεύθερους ψαράδες παλαιότερα η δυνατότητα να ψαρεύουμε σε όλη την έκταση της λιμνοθάλασσας. Ωστόσο, οι άδειές μας περιορίστηκαν μόνο σε αυτή, δεν έχουν πανελλαδική επάρκεια και ενώ είναι αναγνωρισμένες (παλαιότερα από τη Νομαρχία, σήμερα από την Περιφέρεια), δεν είναι από το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Θεωρούνται "κόκκινες εσωτερικών υδάτων", λόγω του ειδικού καθεστώτος που επικρατεί στη λιμνοθάλασσα, αλλά εμείς πληρώνουμε κανονικά φόρους και όλες μας τις υποχρεώσεις, χωρίς το κράτος, διαχρονικά, να μας αντιμετωπίζει όπως αναλογεί», σημειώνει ο Θ. Μπότας.

Παράλληλα εξηγεί ότι την ίδια ώρα, ακόμη και οι συνεταιρισμοί, στους οποίους συμμετέχουν και μικροί ψαράδες, αντιμετωπίζουν προβλήματα. Η λειτουργία τους στηρίζεται ουσιαστικά σε χρηματοδοτικά, αναπτυξιακά προγράμματα που εκμεταλλεύονται ως επί το πλείστον μεγαλομέτοχοι - εταιρείες, οι οποίες συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο μέρος των «μερισμάτων» όπως και τα ΔΣ τους.

Στα επιμέρους προβλήματα προσθέτει τη σχεδόν απελευθέρωση των τρόπων αλιείας (επιτρέπονται και τα δίχτυα ενώ παλαιότερα χρησιμοποιούνταν μέσα με αγκίστρια), αλλά και την υποστελέχωση με προσωπικό και εξοπλισμό υπηρεσιών που μπορούν να διευκολύνουν το επάγγελμα των ψαράδων (Διευθύνσεις Αλιείας, Λιμεναρχείο κ.ά.).

Εντονη ανησυχία προκαλεί και η περιβαλλοντική επιβάρυνση της περιοχής, με την εμφάνιση του υδρόθειου, αερίου επιβλαβούς για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία.

Η εκτροπή των νερών της λίμνης Λυσιμαχείας, που καταλήγουν στη λιμνοθάλασσα Αιτωλικού, δημιούργησε τις προϋποθέσεις ανάπτυξης του φαινομένου με την εισροή γλυκού νερού στο αλμυρό. Ωστόσο, η κατάσταση με ευθύνη των έως και σήμερα κυβερνήσεων (σχεδόν έξι δεκαετίες τώρα), τοπικών και περιφερειακών αρχών, χειροτερεύει.

Το φαινόμενο εμφανίζεται έντονα με την αναστροφή των νερών, ιδιαίτερα σε περιόδους κακοκαιρίας. Τότε, το υδρόθειο αναδύεται από τα βαθύτερα σημεία της λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού, αυτή πρασινίζει, τα ψάρια πεθαίνουν λόγω έλλειψης οξυγόνου και αναδύονται νεκρά στην επιφάνεια, ενώ επικρατεί κακοσμία ευρύτερα. Το υδρόθειο είναι ένα άχρωμο και ιδιαίτερα τοξικό αέριο. Εκθεση σε αυτό προκαλεί από πονοκεφάλους, προβλήματα στην όραση και την αναπνοή έως παράλυση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος και θάνατο, σε πολύ αυξημένες συγκεντρώσεις, σύμφωνα και με ιατρικές γνωματεύσεις.

Την κατάσταση επιβαρύνουν η χρήση φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες, τα προβληματικά δίκτυα όμβριων υδάτων, αλλά και τα γεφύρια που συνδέουν το νησάκι του Αιτωλικού με τις ακτές που έχουν σχεδόν «φρακάρει» στις καμάρες τους, εμποδίζοντας τη δίοδο του νερού.

Επιπλέον, αρνητικά συμβάλλει η ελλιπέστατη, όπως ανέφερε και η δημοτική σύμβουλος Μεσολογγίου με τη «Λαϊκή Συσπείρωση», Βάνα Πατρινού, λειτουργία των βιολογικών καθαρισμών της περιοχής εφόσον τα υποτιθέμενα επεξεργασμένα λύματα καταλήγουν στη λιμνοθάλασσα.

Κάνοντας λόγο για επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης του φαινομένου, που προκαλεί και τεράστια οικονομικά προβλήματα στους ψαράδες, υπογραμμίζει:

«Μια σειρά από παρεμβάσεις ή η απουσία αυτών έφεραν την κατάσταση στο "μη παρέκει". Τα πολυδιαφημιζόμενα από Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και δήμο έργα ανάπλασης της λιμνοθάλασσας είναι αποσπασματικά, εν μέρει αμφιλεγόμενα. Δεν λύνουν το πρόβλημα.

Βρίσκονται μακριά από αυτό, αφού στόχο έχουν την τουριστική ανάπτυξη ή άλλες εναλλακτικές παρόμοιες δράσεις, όμως η βασική προϋπόθεση είναι να υπάρχει λιμνοθάλασσα, υγιής, με σεβασμό στη χλωρίδα και την πανίδα της, πηγή πλούτου και πολιτισμού για τους κατοίκους της.

Δεν νοείται μια περιοχή θεωρητικά προστατευμένη περιβαλλοντικά (Natura) να αντιμετωπίζεται σαν βορά των εκάστοτε εργολαβικών και άλλων συμφερόντων, μακριά απ' τις ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων που ζουν γύρω από αυτή».

Οπως δήλωσε και ο πρόεδρος των επαγγελματιών αλιέων, τα έργα, ύψους 22 εκατ. ευρώ, που προβλέπονται για την ευρύτερη περιοχή, που επανέρχονται από τα αρμόδια υπουργεία με τη συνδρομή της περιφερειακής αρχής, εκτός της αμφίβολης αποτελεσματικότητάς τους, στηρίζονται σε μελέτη του 1999 (!), που δεν έχει επικαιροποιηθεί. Στην ίδια μελέτη αναφέρεται ότι υπάρχει ακόμη εν λειτουργία ιβάρι σε σημείο της λιμνοθάλασσας, που δεν υφίσταται από τις αρχές της δεκαετίας του 1990!

«Καλούμε τους κατοίκους σε συναγερμό και κινητοποίηση. Να υποχρεωθούν οι αρμόδιοι φορείς, κυβέρνηση, φορέας διαχείρισης, Περιφέρεια, δήμος να προβούν άμεσα σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες περιορισμού του φαινομένου ανάπτυξης του υδρόθειου καταρχάς, με μέτρα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, του πρωτογενούς τομέα της αλιείας κατ' επέκταση», είπε η Β. Πατρινού.

Τόνισε ότι εκτός της αναγκαίας χρηματοδότησης, πρόσληψης προσωπικού για τη βελτίωση της λειτουργίας των βιολογικών καθαρισμών και της Δημόσιας Επιχείρησης Υδρευσης - Αποχέτευσης Μεσολογγίου συνολικά, απαιτούνται, με ευθύνη του κράτους, σειρά έργων και παρεμβάσεων, όπως σύστημα επεξεργασίας απορροών στράγγισης νερών γεωργικής εκμετάλλευσης και εργοστασιακών αποβλήτων, διευκόλυνσης ανανέωσης υδάτων με άρση αναχωμάτων, εκβάθυνση διόδων κ.λπ., υλοποίηση της εκφρασμένης επιστημονικής πρότασης για μηχανική οξυγόνωση των υδάτων, μελέτη για την υποστήριξη των γεφυριών σύνδεσης του Αιτωλικού που κινδυνεύουν με κατάρρευση, αποζημίωση των ψαράδων κ.ά.

Πάνω σ' αυτήν τη βάση, κάλεσε σε πρωτοβουλίες όχι μόνο για την ανάδειξη των προβλημάτων, αλλά και σε πάλη για την επίλυσή τους με τον λαό να πρωταγωνιστεί.