ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τετάρτη 19 Ιούλη 2000
Σελ. /32
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Ασύλληπτη η καταστροφή στη Σάμο

Αποκαΐδια έγιναν το 50% των δασών και το 35% της αγροτικής παραγωγής

Οι εκτιμήσεις των Διευθύνσεων Δασών και Γεωργίας της Σάμου δεν είναι οι τελικές για τις ζημιές απ' τις φωτιές που έκαιγαν οχτώ μέρες.

Αρκούν όμως για να αποκαλύψουν το μέγεθος της καταστροφής στο νησί: Κάηκαν 100.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων και 46.000 στρέμματα αγροτικών καλλιεργειών. Συνολικά δηλαδή 146.000 στρέμματα έμειναν αποκαΐδια.

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της καταστροφής, αναφέρουμε τα εξής στοιχεία που μας έδωσαν απ' τις Διευθύνσεις Δασών και Γεωργίας της Σάμου: Η συνολική δασική έκταση της Σάμου και της Ικαρίας είναι περί τα 200.000 στρέμματα και η έκταση των αγροτικών καλλιεργειών μόνο στη Σάμο είναι περίπου 150.000.

Αυτό σημαίνει ότι η πυρκαγιά έπληξε πάνω από το 50% της δασικής έκτασης και περίπου το 35% της αγροτικής.

Στο οδοιπορικό στην καμένη γη, ο «Ρ» συνάντησε την απογοήτευση των κατοίκων και το βουβό θρήνο για την καταστροφή.

Υπάρχουν όμως και εκείνοι που δε βλέπουν πέρα απ' την «πόρτα του μαγαζιού τους» και κλείνουν τα μάτια μπρος στην καταστροφή, όπως έγινε με τον πρόεδρο της Ενωσης Ξενοδόχων Σάμου Κ. Κυριαζή, που δήλωσε στο ραδιοσταθμό «Πλάνετ» μεταξύ των άλλων και τα εξής: «Για έναν που έχει να κάνει με τον τουρισμό στη Σάμο δε θα το αντιληφθεί γιατί οι φωτιές ήταν ψηλά, πάνω στα βουνά»(!).

Ο ... δαυλός της κυβερνητικής πολιτικής

Αναξιοποίητη έμεινε μελέτη της Τοπικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων Σάμου, για την κατάσβεση των πυρκαγιών, που εκπονήθηκε το 1993

Καμένες ελιές...
Καμένες ελιές...
Η κυβέρνηση διά στόματος του πρωθυπουργού, Κ. Σημίτη, θεώρησε ως κύρια αιτία της πύρινης λαίλαπας τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Ομως, παρά τα «μποφόρ παραπληροφόρησης» που διοχετεύτηκαν απ' τη μεγαλύτερη μερίδα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης η κυβέρνηση δεν μπόρεσε να καλύψει τις ευθύνες ευρύτερα στην κοινή γνώμη και ιδιαίτερα στον κόσμο της Σάμου, που καιγόταν και άκουγε ότι ο κρατικός μηχανισμός... βρίσκεται σε επιφυλακή.

Η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα, στην ομιλία της στα Γιάννενα την περασμένη Παρασκευή, επισήμανε ότι οι πυρκαγιές που έπληξαν τα δάση και τις περιουσίες λαϊκών οικογενειών δεν είναι τυχαίες, αλλά είναι «προϊόν και παραπροϊόν του καπιταλιστικού συστήματος, που καίει, όχι μόνο τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και τη φύση, τα δάση».

Επίσης σε ανακοίνωσή του ΓραφείουΤύπου της ΚΕ του ΚΚΕ για τις πυρκαγιές υπογραμμιζόταν ότι «ο ηθικός αυτουργός αυτών των καταστροφών είναι η πολιτική της κυβέρνησης, που ιδιωτικοποιεί τα δάση και τα προσαρμόζει στην «οικονομία της αγοράς», περικόπτει τις δημόσιες δαπάνες για τα δάση στα πλαίσια της ΟΝΕ και ξεπουλάει τα δάση στους μεγαλοκαταπατητές και οικοπεδοφάγους».

Η μελέτη

Τις προηγούμενες μέρες είχαμε δημοσιεύσει ότι υπάρχει μια μελέτη πρόληψης και κατάσβεσης πυρκαγιών στη Σάμο, που είχε εκπονήσει η Τοπική Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων Σάμου το 1993 και την είχε αποστείλει στη Διεύθυνση Δασών.

...και καμένη μαύρη πεύκη
...και καμένη μαύρη πεύκη
Ο δασάρχης Α. Αναστασίου, αναφερόμενος στη μη αξιοποίηση της μελέτης, είπε: «Η μελέτη αυτή είχε πάρα πολλά θετικά στοιχεία, που θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε. Ομως, τη στείλαμε στην τότε Επιθεώρηση Δασών και δεν έχουμε πάρει καμιά απάντηση. Εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε ολοκληρωμένη μελέτη, γιατί οι πιστώσεις και το προσωπικό είναι λίγο. Είμαστε τρεις δασολόγοι».

Μάλιστα σε ό,τι αφορά τη μεταφορά αρμοδιοτήτων από τα δασαρχεία στην πυροσβεστική τόνισε ότι η διασπορά των αρμοδιοτήτων στο ζήτημα της πυρόσβεσης ήταν κάτι για το οποίο φωνάζουμε και το φωνάζαμε πιο έντονα πριν μεταφερθεί η δασοπυρόσβεση στην Πυροσβεστική. Τότε δεχτήκαμε την κριτική ότι διαμαρτυρόμαστε, γιατί χάνουμε το φιλέτο. Δηλαδή ότι χάνουμε αποδοχές, αυτό μας απάντησε η πολιτική ηγεσία και αυτή είναι η δικιά μας πικρία».

Υπενθυμίζουμε ότι η μελέτη προέβλεπε την κατάταξη των δασικών περιοχών ανάλογα με το βαθμό επικινδυνότητας της πυρκαγιάς, την κατασκευή πυροφυλακίων, πλήρους δασικού δικτύου με προβλεπόμενα πλατώματα για αναστροφή των οχημάτων, υδατοδεξαμενών κ.α.

Ανάγκη αντιπλημμυρικών έργων

Ο γεωλόγος του Τμήματος Υδροοικονομίας της Διεύθυνσης Γεωργίας, Μ. Μιχαλιάδης μάς επισήμανε ότι γεωτρήσεις πυρόσβεσης στη Σάμο δεν υπάρχουν. Για τα άμεσα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ανέδειξε ως κυρίαρχη «την άμεση κατασκευή αντιδιαβρωτικών - αντιπλημμυρικών μικρών φραγμάτων σε όλη την περιοχή, γιατί το έδαφος δε συγκρατείται πλέον από πουθενά και θα αρχίσει να κατολισθαίνει προς τις χαμηλότερες περιοχές. Θα έχουμε πλημμύρες και η καλλιεργήσιμη γη θα καταλήξει στη θάλασσα και θα εξαφανιστεί».

Διαπιστώνεται, λοιπόν, ότι η κυβέρνηση, μέσω των αρμόδιων υπηρεσιών της, δεν είχε λάβει τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης και έγκαιρης κατάσβεσης πυρκαγιών. Αντίθετα, κάνει ό,τι είναι δυνατόν, για να συρρικνώσει τον αγροτικό πληθυσμό και ταυτόχρονα ενδιαφέρεται για εκείνα τα δάση που μπορεί να αποτελέσουν πηγή οικονομικού κέρδους για το κεφάλαιο με οποιαδήποτε μορφή.

Αλλωστε, το τι επιφυλάσσει η κυβέρνηση και οι σύμμαχοί της γίνεται φανερό από τη βιαστική σύσκεψη του βουλευτή Σάμου του ΠΑΣΟΚ, Π.Βαρδίκου και του νομάρχη Θ. Θαλασσινού που πρόσκειται στη ΝΔ, όπου -χωρίς καταγραφή των ζημιών- αποφάσισαν ότι τέσσερα δισ. δραχμές φτάνουν για την αποκατάσταση των αγροτών, των κτηνοτρόφων και των μελισσοκόμων.

Ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Σάμου (ΕΚΣ), Α. Δράκος, αναφερόμενος στη σύσκεψη τόνισε «τα ποσά που βγάλανε δε στηρίζονται σε καμία καταγραφή ζημιών και δεν τις καλύπτουνε. Η σύσκεψη ήταν σικέ, έτσι ώστε να προετοιμάσουν το έδαφος για την επίσκεψη του πρωθυπουργού (αναμενόταν την περασμένη Παρασκευή αλλά αναβλήθηκε), ο οποίος θα έκανε τα αιτήματα δεκτά χωρίς όμως να δώσει ουσιαστική βοήθεια. Ο Σαμιακός λαός πρέπει να καταδικάσει αυτή την προσπάθεια που γίνεται, για να σταματήσουν οι αντιδράσεις και οι διεκδικήσεις. Εμείς ως ΕΚΣ σε καμιά περίπτωση δε θα επιτρέψουμε, ό,τι και να δώσει η κυβέρνηση, να μοιραστεί η πίττα από το πολιτικό γραφείο του βουλευτή για να δημιουργήσουν νέες σχέσεις εξάρτησης».

Ξεχειλίζει η οργή

«Εβγαζα 2,5  τόνους λάδι το χρόνο. Τώρα πήγα κι αγόρασα ένα μπουκάλι σπορέλαιο και μ' έπιασαν τα κλάματα», είπε στο «Ρ» ο παπάς απ' τους Μαυρατζαίους που - όπως και σε άλλα χωριά - οι καταστροφές στις αγροτικές καλλιέργειες ξεπέρασαν το 80% 

Στο χωριό Μαυρατζαίοι κάηκαν και 46 σπίτια
Στο χωριό Μαυρατζαίοι κάηκαν και 46 σπίτια
Στα χωριά Πύργο, Μήλους, Σπαθαραίους, Κουμαραδαίους, Μαυρατζαίους και Παγώνδα, η πλειοψηφία των κατοίκων είναι αγρότες. «Εχει καταστραφεί το 80% των καλλιεργειών μας», λένε με απόγνωση και εξαρτούν την επιβίωσή τους από την ενίσχυσή τους απ' την πολιτεία.

Ο Μ. Κεχαγιάς από τους Μύλους επισήμανε ότι «χρειάζονται αναδασώσεις και αντικαταστάσεις των καμένων ελαιοδέντρων. Χρειάζεται να ληφθούν άμεσα μέτρα, όμως δεν πιστεύω ότι η κυβέρνηση θα μας βοηθήσει ουσιαστικά και θα μας πει ότι δεν υπάρχουν λεφτά. Βέβαια εγώ βλέπω καθημερινά τις δηλώσεις των υπουργών μας ότι η οικονομία πάει καλά. Γι' αυτό δεν μπήκαμε και στην ΟΝΕ, έτσι δεν είπαν;».

Ο Ζαρμπάνης Μανώλης από τον Παγώνδα μάς είπε: «Ξέρω ότι αν ο κόσμος δεν αγωνιστεί δε θα υπάρξει αποτέλεσμα. Είμαστε οργισμένοι γιατί δεν υπήρξε καμιά φροντίδα ώστε να προληφθεί η πυρκαγιά».

Τις ίδιες αντιδράσεις συναντήσαμε και στα άλλα χωριά. Ο παπάς του χωριού Σπαθαραίοι λέει: «Η καταστροφή, όπως και αλλού, είναι μεγάλη, σχεδόν ολοκληρωτική. Πρέπει να γίνει μελέτη να δούμε τι σηκώνει το έδαφος. Εμείς από μόνοι μας δεν ξέρουμε αν γίνεται να ξαναφτιάξουμε ελιές. Επίσης χρειάζονται βοήθεια και οι νέοι αγρότες. Πρέπει να βοηθηθεί ο κόσμος να μείνει στα χωριά του. Αν η κυβέρνηση δε θέλει να μαζέψει τον αγρότη στις πόλεις, πρέπει να του αναπληρώσει την απώλεια εισοδήματος μέχρι να αποδώσουν ξανά οι ελιές. Αν θέλει να βρει τα λεφτά θα τα βρει. Οπως τα δίνει αλλού να δώσει και σε εμάς».

Απογοητευμένοι και οργισμένοι είναι οι κάτοικοι των χωριών για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών απ' την κυβέρνηση
Απογοητευμένοι και οργισμένοι είναι οι κάτοικοι των χωριών για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών απ' την κυβέρνηση
Ο Γ. Βογιατζής από τον Πύργο ανέφερε χαρακτηριστικά για τα μέτρα που παίρνει η κυβέρνηση, ώστε να προστατέψει τους αγρότες: «Δεν τους ενδιαφέρει τους αρμόδιους η γεωργία. Μας είχανε ξεγραμμένους από παλιά. Αργά ή γρήγορα αυτό θα γινόταν. Γιατί εγώ έχω μάθει ότι αν ενδιαφέρεσαι για κάτι σχεδιάζεις, προβλέπεις στο μέλλον. Αυτό όμως δεν έγινε. Καιγόμασταν και δεν υπήρχε νερό γιατί κανένας αρμόδιος δεν είχε προβλέψει ότι σε περίπτωση πυρκαγιάς υπάρχει πιθανότητα διακοπής ρεύματος».

Ο Τ. Χατζηλαγός από τους Κουμαραδαίους, αγρότης και δημοτικός σύμβουλος Πυθαγορείου, είπε: «Ο νόμος για την προστασία των δασών εφαρμόζεται λάθος. Λόγω της αστυφιλίας τη δεκαετία του '60 και της μετανάστευσης, πολλά κτήματα εγκαταλείφθηκαν και δασώθηκαν φυσικά. Οταν ξαναγύρισαν πίσω να καλλιεργήσουν πάλι τα χωράφια τους, φάγανε πρόστιμα γιατί λέει καταστρέφανε το δάσος».

Τέλος, αναφέρουμε τα λόγια του αγρότη παπά από το χωριό Μαυρατζαίοι, στο οποίο κάηκαν 46 σπίτια. Αυτά τα λόγια περιγράφουν ίσως με τον πιο ανάγλυφο τρόπο την κατάσταση των καλλιεργητών: «Εγώ έβγαζα λάδι 2,5 τόνους και τώρα θα πρέπει να πάω να αγοράσω. Πήγα και αγόρασα ένα μπουκάλι σπορέλαιο από την ένωση και με πιάσανε τα κλάματα».

Ανάγκη κάλυψης του χαμένου αγροτικού εισοδήματος

Το συνολικό μέγεθος των καταστροφών στις αγροτικές καλλιέργειες θα φανεί αργότερα.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των κατεστραμμένων καλλιεργειών είναι ελαιόδεντρα. Τόσο τα δέντρα που δεν κάηκαν, όσο και τα νέα που θα αντικαταστήσουν τα καμένα θα αποδώσουν ύστερα από χρόνια. Αν, λοιπόν, δε μεριμνήσει η κυβέρνηση για την αναπλήρωση του εισοδήματος που θα χαθεί, τότε οι ελαιοπαραγωγοί θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις καλλιέργειές τους γιατί δε θα μπορούν να ζήσουν.

Ο Γ. Θάνος, γεωπόνος του Κέντρου Γεωργικής Εκπαίδευσης στη Σάμο, μας τόνισε ότι «ειδικά τα ελαιόδεντρα θα αρχίσουν να αποδίδουν και πάλι μετά από 5-7 χρόνια. Γι' αυτό το ζήτημα εστιάζεται στον τρόπο που θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση το πρόβλημα. Αν δεν αναπληρώσει το χαμένο εισόδημα, κανένας δε θα προβεί στην αντικατάσταση των δέντρων και θα εγκαταλείψουν τις καλλιέργειες. Ούτε μπορεί να απαιτεί, όπως έκανε παλιά, από τους πληγέντες να έχουν ως αποκλειστική απασχόληση τη γεωργία για να τους δώσει το επίδομα. Αυτό δε γίνεται, αφού όλοι ξέρουμε ότι η αποκλειστική απασχόληση με τη γεωργία δε σου επιτρέπει να ζήσεις λόγω των χαμηλών τιμών πώλησης των προϊόντων».

Ο πρόεδρος Μελισσοκόμων Σάμου Γ. Δεσποίνης επισήμανε ότι «στη Σάμο υπάρχουν 13.000 μελίσσια, από τα οποία κάηκαν 4.000. Αλλά και οι μέλισσες που γλίτωσαν δε θα μπορούν να βρουν τροφή στην καμένη γη».

Μάλιστα, ο Γ. Δεσποίνης καταθέτει και την εξής οδυνηρή εμπειρία: «Πήγαμε, είπε, να πάρουμε σκουπίδια από τον Πύργο. Και κει είδαμε τις μέλισσες πάνω στα κουτιά των αναψυκτικών. Η κατάσταση είναι τραγική».

Το ίδιο πρόβλημα με τους μελισσοκόμους αντιμετωπίζουν και οι κτηνοτρόφοι, αφού πλέον δεν υπάρχει φυσική βλάστηση για τροφή των κοπαδιών τους. Επίσης έχουν καεί και πολλά ποιμνιοστάσια.

Σε ό,τι αφορά την καταστροφή των δασικών εκτάσεων, ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δασών Σάμου Α. Αναστασίου υπογράμμισε: «Εχουν καεί κυρίως τα είδη της μαύρης και της τραχείας πεύκης. Εκτάσεις που κάηκαν για πρώτη φορά μπορούν, στη διάρκεια δύο με τριών χρόνων, να αποκατασταθούν εύκολα. Δε συμβαίνει, όμως, το ίδιο για εκτάσεις που κάηκαν ξανά την τελευταία δεκαετία. Επιπλέον πρέπει να γίνουν έργα συγκράτησης των εδαφών εκεί που υπάρχει το ενδεχόμενο να φύγουν».

ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Χρήστος ΜΑΝΤΑΛΟΒΑΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιώργος ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ


Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ