1α. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του κράτους. Για τη διαφύλαξή του το κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα.

1β. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων.

1γ. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δημοσίων δασών και των δημοσίων δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει, για την εθνική οικονομία, η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.

2. Η χωροταξική αναδιάρθρωση της χώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του κράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης.

1α. Καθένας έχει δικαίωμα στην προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, καθώς και το δικαίωμα στη διασφάλιση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, καθώς και η διασφάλιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής αποτελούν αντίστοιχη υποχρέωση του κράτους. Για τη διαφύλαξή του το κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα.

1β. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την έννοια και την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων.

1γ. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων εκτός αν προέχει, για λόγους δημοσίου συμφέροντος, η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση στο πλαίσιο της παραγράφου 3.

2. Η χωροταξική αναδιάρθρωση της χώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του κράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης.

3α. Ο χωροταξικός, πολεοδομικός και οικιστικός σχεδιασμός γίνεται με νόμο κι έχει επίσης ως σκοπό να διασφαλίζονται για όλον τον πληθυσμό το δικαίωμα στην κατοικία και οι αναγκαίες υποδομές, έτσι ώστε να διατηρείται πάντοτε θετικό το συνολικό περιβαλλοντικό ισοζύγιο.

3β. Οι χρήσεις γης και οι όροι δόμησης στις πόλεις, στους οικισμούς και στις λοιπές περιοχές της χώρας ορίζονται με νόμο, έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη και να σταθμίζονται όλα τα δεδομένα, οι δε σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις να γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης.

Προστίθεται η λέξη «έννοια» για τον καθορισμό των δασών και δασικών εκτάσεων. Σύμφωνα με τη λογική και την επιστήμη, το ισχύον Σύνταγμα και τη νομολογία, ο καθορισμός της έννοιας δάσος και δασική έκταση αδιαφιλονίκητα είναι έργο της επιστήμης της δασικής οικολογίας. Δεν είναι δυνατόν κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, ανάλογα με τα εκάστοτε συμφέροντα, να νομοθετούν για το τι είναι δάσος ή δασική έκταση. Με τη συγκεκριμένη διατύπωση περνά σε ανώτερα επίπεδα ή «επιστήμη» της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, της εκποίησης της δημόσιας περιουσίας, της ψηφοθηρίας και της εξυπηρέτησης συγκεκριμένων συμφερόντων κάθε φορά, ανάλογα με το τι μας βολεύει ή τι «επιβάλλουν οι κοινωνικές ανάγκες», που εμείς φροντίσαμε να δημιουργήσουμε.

Επειδή ακριβώς ο χαρακτηρισμός δασικών εκτάσεων «ως χορτολιβαδικών» και η εξαίρεσή τους από τη συνταγματική προστασία (Ν.998/79) δε φάνηκε αρκετός, επειδή οι αντιεπιστημονικές αλχημείες μετονομασίας των δασικών εκτάσεων σε βοσκότοπους απέτυχαν (ο Ν. 1734/87 «περί βοσκότοπων» κρίθηκε αντισυνταγματικός από το ΣτΕ και δεν επιτέλεσε το σκοπό για τον οποίο προοριζόταν), η λύση είναι πλέον η απευθείας αναπροσαρμογή του άρθρου 24 του Συντάγματος!

Στο σημείο αυτό αξίζει να σταθεί κανείς ιδιαίτερα, καθώς ο χαρακτηρισμός μιας έκτασης ως δασικής χαρακτηρίζει στις περισσότερες περιπτώσεις και το ιδιοκτησιακό της καθεστώς. Για λόγους ιστορικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς είναι σήμερα γενική η παραδοχή και από τη δασική νομολογία ότι τα δάση και οι δασικές εκτάσεις είναι κατά μαχητό τεκμήριο δημόσια. Το θέμα επομένως της έννοιας του δάσους και των δασικών εκτάσεων σχετίζεται άμεσα και με την ιδιοκτησία τους.

Είναι προφανές εδώ ότι ο όποιος «καθένας» προηγείται στο Σύνταγμα από το ίδιο το κράτος, όσον αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος. Πίσω από τις λεπτές και «ευαίσθητες» αυτές διατυπώσεις διαφαίνονται οι «εκσυγχρονιστικές» προθέσεις της ιδιωτικοποίησης της προστασίας και της διαχείρισης των δασικών και φυσικών οικοσυστημάτων και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Η παλαιά διατύπωση του Συντάγματος και η αρχική πρόταση αναθεώρησης περιλάμβαναν τη μεταβολή του προορισμού σε περίπτωση δημοσίου συμφέροντος, που το επιβάλλει η εθνική οικονομία. Η συγκεκριμένη διατύπωση έχει αφαιρέσει τον όρο «εθνική οικονομία», καθιστώντας έτσι πιο ασαφές το «δημόσιο συμφέρον».

Το νέο στοιχείο σ' αυτό το σημείο είναι το «δικαίωμα στην κατοικία», που τίθεται εδώ σε ίση μοίρα με τις έννοιες προστασίας του περιβάλλοντος, των δασών και δασικών εκτάσεων. Το πρώτο πράγμα που θα υλοποιηθεί με τη συγκεκριμένη διάταξη είναι η ένταξη στο σχέδιο πόλης δεκάδων περιοχών σε Αττική, Θεσσαλονίκη και αλλού, που έχουν οικοδομηθεί παράνομα σε δάση και δασικές εκτάσεις είτε πρόκειται να οικοδομηθούν. Με την ψήφιση της συγκεκριμένης παραγράφου εκατοντάδες οικοδομικοί συνεταιρισμοί θα σπεύσουν - επικαλούμενοι το δικαίωμα στην κατοικία - να εντάξουν τις περιοχές τους σε σχέδια πολεοδόμησης.

Εκτός από το «δικαίωμα στην κατοικία», στο άρθρο αυτό θα εμφανίζεται για πρώτη φορά στο Σύνταγμα ο όρος «θετικό περιβαλλοντικό ισοζύγιο». Τι σημαίνει αλήθεια ο νεφελώδης όρος «θετικό περιβαλλοντικό ισοζύγιο και πώς έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι τώρα; Είναι το άλλοθι για επικείμενες ή πραγματοποιηθείσες καταστροφές, δίνοντας ίσως κάτι άλλο για αντάλλαγμα!

Με βάση το ισχύον Σύνταγμα και την εκδοθείσα νομολογία, ο χωροταξικός πολεοδομικός και οικιστικός σχεδιασμός πρέπει κατ' αρχήν να σέβεται και να διασφαλίζει τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος και στη συνέχεια να προβλέπει την ποιότητα και ανάπτυξη του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Με την προτεινόμενη διατύπωση αλλάζει η «βαρύτητα», που πριν ήταν σαφώς υπέρ της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, όλα σταθμίζονται με ίσο (θεωρητικά) τρόπο και παραβλέπεται η ανάγκη υπεροχής της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.

- Ενα από τα επιχειρήματα που είχε προτάξει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ για να προωθήσει την αναθεώρηση του άρθρου 24, είναι ότι έρχεται να επιλύσει ένα πολύ μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα. Είναι έτσι;

- Η κυβέρνηση λέγοντας μία αλήθεια σε όλους γνωστή, προσπαθεί να κρύψει τους πραγματικούς της σκοπούς. Πρώτα απ' όλα η κυβέρνηση κρύβει το ότι είναι η ίδια και οι προκάτοχες κυβερνήσεις που συνέβαλαν στη δημιουργία και στη διόγκωση του προβλήματος. Η άναρχη δόμηση, η συγκέντρωση του πληθυσμού γύρω από δύο μεγάλες πόλεις με ταυτόχρονη εγκατάλειψη της υπαίθρου, είναι αποτέλεσμα μιας πολιτικής που ακολουθείται μεταπολεμικά στη χώρα μας και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το δεύτερο σημαντικό που κρύβει η κυβέρνηση πίσω από ωραία λόγια, είναι ότι με την προτεινόμενη από εκείνην και την υποστηριζόμενη από τη ΝΔ αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος, θα χειροτερεύσει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, για το σύνολο των κατοίκων της χώρας μας όσο και βέβαια για το περιβάλλον στο οποίο ζούμε.

- Είναι αλήθεια ότι ένα σημαντικό τμήμα του ελληνικού λαού θα ωφεληθεί από αυτήν την κατάσταση;

- Αυτοί που σίγουρα θα κερδίσουν είναι τα μεγάλα οικονομικά και άλλα συμφέροντα. Από εκεί κι έπειτα ακόμη κι εκείνοι που έχουν στην κατοχή τους κάποιες μικρές δασικές εκτάσεις και ελπίζουν στη νόμιμα πια οικοδόμησή τους, θα χάσουν πολύ περισσότερα από αυτά που θα κερδίσουν. Το συγκεκριμένο ζήτημα απασχολεί δύο κατηγορίες πολιτών. Εκείνους που είχαν πράγματι στην κατοχή τους εκτάσεις οι οποίες εγκαταλείφθηκαν για διάφορους λόγους από τους ίδιους και μεταβλήθηκαν σε δάση που πλέον δεν μπορούν να εκμεταλλευτούν αφού προστατεύονται από το ισχύον νομικό καθεστώς. Είναι αλήθεια ότι ο νόμος προβλέπει μια σειρά χρονοβόρες και πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες που δεν επιτρέπουν σε αυτούς τους πολίτες να εκμεταλλευτούν μια - δασική μεν - αλλά δική τους έκταση. Βέβαια γι' αυτές τις περιπτώσεις οι αρμόδιοι επιστημονικοί σύλλογοι έχουν υποβάλλει δεκάδες προτάσεις στις εκάστοτε κυβερνήσεις για να κάνουν πιο απλές αυτές τις διαδικασίες, σεβόμενοι τόσο το περιβάλλον αλλά και τον ιδιώτη. Τέλος πάντων αυτό το πρόβλημα μπορεί πολύ εύκολα να λυθεί με έναν νόμο.

Υπάρχουν ακόμη και κάποιοι άλλοι. Είναι οι μερικές χιλιάδες μέλη διαφόρων οικοδομικών συνεταιρισμών, που απέκτησαν (παράνομα κυρίως, αυτό πρέπει να τονιστεί) κάποιες δασικές εκτάσεις τις προηγούμενες δεκαετίες και οι οποίοι πιέζουν για να μπουν εντός σχεδίου πόλης. Με μια πρόχειρη εκτίμηση μιλάμε περίπου για 300.000 ψήφους. Η κυβέρνηση λοιπόν τώρα χρησιμοποιεί πραγματικά τον καημό αυτών των συμπολιτών μας, να αποκτήσουν ένα σπίτι ή ακόμη αν θες και μια εξοχική κατοικία λίγο έξω από τις πόλεις στις οποίες ζουν. Απευθυνόμενος προς αυτούς τους πολίτες θέλω να πω, ότι για να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους θα πρέπει να ξαναβάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να πληρώσουν στο κράτος και στις κατασκευαστικές εταιρίες, τους δρόμους, τα υδρευτικά ηλεκτρικά δίκτυα κλπ., και όλες τις απαραίτητες υποδομές των οικισμών, που θα αρχίσουν να δημιουργούνται. Στη γωνία καραδοκούν οι κατασκευαστικές εταιρίες, εκείνοι που λυμαίνονται τα κοινοτικά προγράμματα για «τουριστική ανάπτυξη» και «τουριστικές υποδομές», εκείνοι που περιμένουν τις αναθέσεις των ολυμπιακών έργων. Ολοι αυτοί θα πέσουν μέσα στις πρώην δασικές εκτάσεις, στον περιβαλλοντικό πλούτο της χώρας μας για να τον απομυζήσουν όσο μπορούν. Με πολύ απλά λόγια, έπειτα από κόπους που μόνο οι ίδιοι γνωρίζουν για να περιγράψουν, θα αποκτήσουν ένα σπίτι, σε ένα περιβάλλον που πλέον δε θα έχει και μεγάλη διαφορά από τις μεγαλουπόλεις που θέλουν να ξεφύγουν. Και βέβαια το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας θα χάσει μέσα σε απίστευτα σύντομο χρόνο και τα τελευταία εναπομείναντα δάση.

- Η κυβέρνηση προσπαθεί παράλληλα να αποδυναμώσει και το ρόλο του Συμβουλίου της Επικρατείας μέσω της αναθεώρησης. Ταυτόχρονα κυβερνητικά στελέχη κάνουν αρνητικές δηλώσεις για το 5ο Τμήμα του ΣτΕ. Τι κρύβεται πίσω από αυτήν την τακτική;

- Το 5ο Τμήμα του ΣτΕ πήρε πολλές αποφάσεις που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος και τη χωροθέτηση στη χώρα μας. Επανειλημμένα είχε θέσει το ζήτημα της πρόταξης της χωροθέτησης και του ευρύτερου συμφέροντος από τα μικροσυμφέροντα. Αυτό λοιπόν στάθηκε αγκάθι σε πολλές περιπτώσεις στην ανάπτυξη επεμβάσεων και επενδύσεων που ήταν καταστροφικές για το περιβάλλον. Δεν είναι τυχαίο που η Συντονιστική Επιτροπή λέει ότι η νομολογία αυτή που διαμορφώθηκε από το 5ο Τμήμα του ΣτΕ, αποτελεί την τελευταία γραμμή άμυνας του κινήματος για τη σωτηρία του περιβάλλοντος της χώρας. Εχουν ξεκινήσει λοιπόν, μια σκόπιμη διαδικασία δυσφήμισης αλλά και αποδυνάμωσης του ΣτΕ για να ψαλιδίσουν τις όποιες θετικές αποφάσεις έχει πάρει μέχρι σήμερα. Γιατί κάποιες από αυτές τις αποφάσεις έχουν δημιουργήσει ένα θετικό νομικό προηγούμενο. Οτι θετικές αποφάσεις που έχουν παρθεί, θα ακυρώνονται μέσω της προτεινόμενης αναθεώρησης των άρθρων 94 και 95, με την οποία ουσιαστικά αφαιρείται η δυνατότητα του πολίτη να απευθύνεται στο ΣτΕ αλλά και για τέτοια θέματα θα αποφασίζει πλέον η Ολομέλεια του ΣτΕ. Σε αυτό το σημείο έρχεται και η προσωπική κριτική σε αρκετούς αξιόλογους και άτεγκτους δικαστές ότι «ασκούσαν πολιτική». Μέχρι σήμερα οι κυβερνήσεις αισθάνονταν τον έλεγχο του ΣτΕ, αυτός ο έλεγχος περιορίζεται. Αυτό σχετίζεται άμεσα με το θέμα που συζητάμε, γιατί το 5ο Τμήμα του ΣτΕ είχε πάρει αποφάσεις πραγματικά σωτήριες για το περιβάλλον μακριά από μικρά ή μεγάλα συμφέροντα και μικροπολιτικές σκοπιμότητες.

- Πιστεύετε ότι υπάρχουν τα περιθώρια να ανατραπεί αυτή η κατάσταση;

- Περιθώρια υπάρχουν και μάλιστα πολλά. Ολα εξαρτώνται από το αν θα αναπτυχθεί μαζικό κίνημα αντίστασης σε εκείνους που θέλουν να βάλουν ταφόπλακα στο περιβάλλον της χώρας μας. Ηδη έχει συσταθεί Συντονιστική Επιτροπή κατά της αναθεώρησης του άρθρου 24 στην οποία συμμετέχουν πάρα πολλοί επιστημονικοί, οικολογικοί, τοπικολαϊκοί, συνδικαλιστικοί και άλλοι μαζικοί φορείς, καθώς και πολλές προσωπικότητες από όλους τους χώρους της κοινωνικής ζωής της χώρας. Μέχρι σήμερα η Συντονιστική Επιτροπή έχει προχωρήσει σε ενημερωτικές για το κοινό εκδηλώσεις, έχει συναντηθεί με τα κόμματα και έχει εκφράσει τις θέσεις της, ενώ αναμένονται και άλλες κινητοποιήσεις μέσα στις επόμενες μέρες. Κάνουμε έκκληση προς τον ελληνικό λαό, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, όλους τους μαζικούς φορείς, να κινητοποιηθούν άμεσα για να μην επιτρέψουν να περάσει η πολιτική της πλήρους καταστροφής του περιβάλλοντος. Θέλουμε να στείλουμε το μήνυμα προς όλους: Αν περάσει η προτεινόμενη αναθεώρηση, τις επιπτώσεις δε θα τις πληρώσουμε μόνο εμείς, αλλά όλες οι επερχόμενες γενιές.