Οι Θέσεις της ΚΕ για το 17ο Συνέδριο του Κόμματος είναι ένα κείμενο με σωστό προσανατολισμό που αντιλαμβάνεται νομίζω τα προβλήματα που παρουσιάζει σήμερα το Κόμμα και επικεντρώνει στο πώς μπορούμε να προχωρήσουμε παραπέρα.

Μπορούμε, είναι στο χέρι μας να οικοδομήσουμε κόμμα ισχυρό που να αντέξει στις συνθήκες του 21ου αιώνα όπως άντεξε μέχρι σήμερα και είναι πρωτοπόρο όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και διεθνώς. Τα βήματά μας πρέπει να είναι προσεκτικά και να έχουμε εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας και στην ηγεσία του Κόμματος. Γιατί πιστεύω ότι σήμερα έχουμε ένα πολύ μεγάλο στελεχικό δυναμικό που βγήκε μέσα από σκληρές ιδεολογικές μάχες ατσαλωμένο και απέκτησε πολιτική πείρα που σε άλλες εποχές θα έπρεπε να περάσουν δεκαετίες για ν' αποκτηθεί. Η ίδια η ζωή έδειξε την ορθότητα των εκτιμήσεων και της πολιτικής του Κόμματός μας ιδιαίτερα στο πρόσφατο παρελθόν.

Γιατί, για να δούμε πού πήγαν κόμματα που έκαναν «ανανέωση», για να πιάσουν το «βηματισμό» τάχα μου της εποχής π.χ. ΕΔΑ, «ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ» και τελευταία ο ΣΥΝ. Ή, για να δούμε τι απέγιναν όσοι αρνήθηκαν δήθεν απ' τα «ΑΡΙΣΤΕΡΑ» το Κόμμα.

Μήπως όλοι αυτοί δεν ήταν στελέχη «πρώτης» γραμμής ή μήπως στις κρίσεις δεν έφυγε μεγάλος αριθμός μελών; Γιατί απέτυχαν όλοι αυτοί, πετώντας από πάνω τους τα βαρίδια, όπως οι ίδιοι έλεγαν του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, ή του Μαρξισμού - Λενινισμού; Αυτό το λέω για να δούμε ότι παρά τις δυσκολίες παρά το ότι ο κόσμος δεν ακολουθεί το Κόμμα όσο θέλουμε, έχουν γίνει βήματα, η κατάσταση δεν είναι απελπιστική, μπορεί και είναι και στο χέρι μας να βελτιωθεί προς όφελος του ΚΚΕ.

Θέλω όμως να σταθώ σε μερικά ζητήματα. Κάπου έχω διαβάσει, πως ο Ζαχαριάδης, νομίζω, είχε εκφράσει τη γνώμη πως το ΚΚΕ μπορεί να ξαναποχτήσει την τεράστια δύναμη, που είχε στην κατοχή αν βρούμε σε κάθε πόλη και χωριό μερικούς τίμιους νέους αγωνιστές. Δε με νοιάζει αν αυτό το είπε ο Ζαχαριάδης ή αν κάποιοι το χρησιμοποιούν για δικούς τους λόγους. Με ενδιαφέρει όμως επειδή αυτό κατά τη γνώμη μου είναι σωστό το πώς μπορεί κάτι τέτοιο να γίνει (να δυναμώσει το Κόμμα). Και εμείς, το ΚΚΕ δηλαδή, λειτουργώντας με βάση το καταστατικό μας μπορούμε να μην έχουμε τουλάχιστον προβλήματα που να σχετίζονται με τη δράση και την ποιότητα των μελών, αφού η κάθε ΚΟΒ είναι εκείνη που ελέγχει και εγκρίνει, αν κάποιος θα γίνει ή όχι μέλος του Κόμματος. Και αν κρίνω απ' το παράδειγμα στη δική μας Οργάνωση που ενώ για διάφορους λόγους που δεν είναι του παρόντος είχαμε πάρει την κάτω βόλτα που λένε, σε σημείο που να φτάσουμε να είμαστε αναξιόπιστη ως ΚΟΒ, μπαίνοντας στο Κόμμα νέοι σύντροφοι άλλαξε το κλίμα δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για δυνάμωμα της Οργάνωσης για αύξηση της επιρροής του Κόμματος στο Λαύριο για καλύτερη παρουσία στο μαζικό λαϊκό κίνημα.

Στο σημείο αυτό να τονίσω ότι πάντα υπάρχει κίνδυνος το υποκείμενο (είτε μιλάμε για όργανα του Κόμματος είτε για μέλη) που ενεργεί να μην μπορεί να αντιληφθεί επακριβώς την κατάσταση μέσα στην οποία κινείται και δρα, όντας το ίδιο μέρος της δράσης και αυτής της κατάστασης. Η αποστασιοποίηση που θα μπορούσε ενδεχομένως να του επιτρέψει μια καλύτερη προσέγγιση, πολλές φορές, είναι δύσκολη έως αδύνατη.

Αυτό φαίνεται και από βιβλία που έχουν γράψει πολλοί σύντροφοι για την αντίσταση και τον εμφύλιο, που τώρα αποστασιοποιημένοι χρονικά μπορούν και κρίνουν καλύτερα πράγματα που τότε έβλεπαν αλλιώς. Επίσης, όταν σήμερα συζητάμε για τις αιτίες ανάδειξης στελεχών που έκαναν ζημιά στο Κόμμα καταλήγουμε σε συμπεράσματα που όταν γινόταν η ανάδειξη των στελεχών, ίσως δεν μπορούσε να φανταστεί κανένας πως τα πράγματα θα εξελιχθούν έτσι. Νομίζω ότι πάντα υπάρχει ένας τέτοιος κίνδυνος, γενικά, σήμερα όμως, υπάρχει ένας τέτοιος κίνδυνος συγκεκριμένος. Αυτός κατά τη γνώμη μου είναι η ύπαρξη μελών δυο ταχυτήτων, στις ΚΟΒ κυρίως.

Το κακό είναι πως μερικοί σύντροφοι που έχουν μείνει πίσω δεν κάνουν προσπάθεια βελτίωσης της προσφοράς τους. Κάπου ίσως υπάρχει η αντίληψη ότι επειδή το Kόμμα μειώθηκε αριθμητικά μετά τις αποχωρήσεις όλοι είναι συγκρατημένοι στην κριτική μήπως παρεξηγηθεί κάποιος και φύγει. Βλέπεις, το να αποχωρεί κάποιος απ' το Κόμμα από εκεί που πριν ήταν κάτι που το αισθανόσουν ως βαριά προδοσία έφτασε να γίνει μόδα. Αυτό το εκμεταλλεύονται κάποιοι και σκέφτονται κάπως έτσι: «Και να μην προσφέρω στο Κόμμα τι θα μου κάνουν, λίγοι είναι, δε θα με διαγράψουν, με έχουν ανάγκη». Και η κατάσταση συνεχίζεται έτσι προς το χειρότερο. Γενικεύουν μερικοί μάλιστα την προσωπική τους στάση και ουσιαστικά απαιτούν απ' όλο το κομματικό δυναμικό να κάνει πίσω να έχει τη δική τους συμμετοχή, που είναι συμπεριφορά απογοήτευσης και ήττας.

Αυτό το κομματικό δυναμικό πρέπει με γρήγορους ρυθμούς να ακολουθήσει το υπόλοιπο κόμμα, γιατί αλλιώς θα παρουσιαστεί φαινόμενο να έχουμε οργανώσεις του Κόμματος που να λειτουργούν ως οπαδοί, ως οργανώσεις της προδικτατορικής ΕΔΑ. Αλλιώς με λύπη λέω πως η αποχώρησή τους απ' το κόμμα θα είναι η μοναδική πράξη προσφοράς που μπορούν να κάνουν.

Για το ζήτημα των ανατροπών. Εχουμε τα υλικά απ' την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του Κόμματος. Παράλληλα, έχουμε αφήσει το θέμα και για παραπέρα μελέτη και σωστά. Ομως αυτό δε σημαίνει ότι κάθε σύντροφος μπορεί να λέει ό,τι θέλει για το θέμα αυτό.

Εχω ακούσει από μέλη του Κόμματος και την εκδοχή του πουλημένου Γκορμπατσόφ και το ότι η καταστροφή άρχισε με το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ αλλά και ότι μπορεί να είναι όλες αυτές οι ανατροπές ένα «κόλπο», για να δουν οι λαοί των χωρών αυτών τι πάει να πει καπιταλισμός, αφού δεν τον είχαν γνωρίσει και έτσι να ζητήσουν μόνοι τους να ξαναφέρουν το σοσιαλισμό.

Θέλει προσοχή νομίζω, γιατί αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, χωρίς να το θέλουμε θα οδηγηθούμε σε διαμορφωμένες προσωπικές απόψεις όχι επιστημονικά τεκμηριωμένες, αλλά με βάση τις προσωπικές εμπειρίες που μετά θα είναι δύσκολο να αντικατασταθούν από την επιστημονική απάντηση που θα δοθεί είτε από σώμα του Κόμματος είτε από τους ιστορικούς ερευνητές αν αυτή η απάντηση δε συμφωνεί με τη διαμορφωμένη άποψη του καθενός μας. Το χειρότερο είναι ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει κάτω από συνθήκες βέβαια σε συνολικό φιλελευθερισμό απόψεων που καταλαβαίνουμε τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει.

Η λεγόμενη καταδίκη της «προσωπολατρίας» είχε το εξής παράλογο ή παράδοξο: Απ' τη μια μεριά όλα τα επιτεύγματα αποδίδονταν στο σοβιετικό λαό και απ' την άλλη μεριά όλα τα στραβά στο πρόσωπο του Στάλιν. Ομως επειδή μετά το θάνατο του Στάλιν υπήρχαν και διογκώθηκαν τα προβλήματα αυτή ακριβώς η καταδίκη της «προσωπολατρίας» έφερε λατρεία για το πρόσωπό του, αφού τώρα που ο Στάλιν έλειπε αντί τα προβλήματα να μειώνονται αυτά αυξάνονταν. Βεβαίως, το κείμενο για τις αιτίες της ανατροπής απαντάει ότι δεν είναι θέμα προσώπων οι εξελίξεις στη Σοβιετική Ενωση. Ωστόσο, όμως απ' ό,τι φαίνεται και αυτό το θέμα (η σημασία των προσώπων στην οικοδόμηση του Σοσιαλισμού και στη διαδικασία των ανατροπών) έχει παίξει ρόλο και πρέπει να δώσουμε πειστικές απαντήσεις.

Τέλος, να πούμε ότι παρά τις δυσκολίες ακόμα και στο σημείο που είχαν φτάσει τα πράγματα ήταν δυνατή η παραπέρα ανάπτυξη του Σοσιαλισμού και αυτό το μαρτυρούν και μελέτες που υπήρχαν, αλλά και η σημερινή στάση των ΗΠΑ και των άλλων ιμπεριαλιστικών κρατών. Το ότι υπολογίζουν και προσπαθούν να διαλύσουν ακόμα, οι ιμπεριαλιστές ένα μικρό σοσιαλιστικό κράτος όπως είναι η Κούβα δείχνει τη δυναμική που μπορεί να έχουν οι ιδέες μας για το μέλλον της ανθρωπότητας.

Συντροφικά

Ανδρέας Μέντης

Λαύριο

Σε ένα πρόσφατο δημοσίευμα διάβαζα ότι τα πλήθη είναι συχνά «εξυπνότερα» από τα άτομα, και η άποψη του συγγραφέα ήταν ότι για είναι ένα σύνολο (ανθρώπων) «έξυπνο» πρέπει να είναι αυτόνομο, αποκεντρωμένο και διαφορετικών γνωστικών προσεγγίσεων.

Ασφαλώς είναι οι κοινωνικές τάξεις, οι λαοί που κινούν τους τροχούς της ιστορίας στην πορεία της στο ίσωμα, στην ανηφοριά, στη λάσπη και στην άσφαλτο. Οι ομάδες όμως αποτελούνται από άτομα με τη δημοκρατική έννοια του όρου. Ανθρώπινα όντα που δεν τέμνονται, που έχουν την προσωπικότητά τους, που εξελίσσονται και ανάλογα με συνθήκες, προδιαθέσεις, εμπειρίες, μέσα ανάπτυξής τους κλπ. αναδεικνύονται σε ηγέτες, σε ήρωες, υπηρετούν το λαό τους ή την τάξη τους, εκμεταλλεύονται το λαό τους ή την τάξη τους, υποτάσσουν το καθετί στην εξυπηρέτηση του ατόμου τους, περνούν από τη ζωή αδιάφοροι κλπ. κλπ. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι ρολόι που υποδύεται κάποιο άτομο αλλάζουν στη διάρκεια της ζωής του και μάλιστα δραστικά.

Η ηλικία του σύμπαντος είναι μερικά δισεκατομμύρια χρόνια, της ζωής μετριέται σε εκατομμύρια χρόνια, του ανθρώπινου είδους σε εκατ. χιλιάδες χρόνια, της ζωής του κάθε ατόμου σε περίπου 80 χρόνια. Σε αυτό το χρονικό διάστημα (γιατί απλά δεν υπάρχει άλλο) το άτομο έχει ως σκοπό να επιβιώσει, να ζήσει «καλά» και να αποκτήσει ένα νόημα η ζωή του (ειδικά όταν διαπιστώσει ποσό γρήγορα περνάει αυτή η μόνη και μοναδική ζωή του).

Ετσι η γνώση της λεγόμενης ανθρώπινης φύσης, της συνείδησης, πώς επιδρά το οικονομικοκοινωνικό περιβάλλον στη διαμόρφωση της ποιότητας και των χαρακτηριστικών της φύσης και συνείδησής μας, πώς «εγγράφονται» οι όποιες αλλαγές που διαμορφώνουν το χαρακτήρα μας και τη «στάση ζωής» μας είναι ζητήματα που οφείλουμε να ασχοληθούμε πολύ σοβαρά αν θέλουμε να κατανοήσουμε τη λειτουργία των ατόμων στη διαλεκτική τους σχέση με την κοινωνική τους ένταξη και δράση.

Για παράδειγμα, γεννιέται ένα παιδί σε μια μεταβατική κοινωνία, π.χ. προς μια κοινωνία σοσιαλιστικού τύπου. Τι ξέρουμε για το τι «κουβαλάει», δηλαδή τι είναι «γραμμένο» στα γονίδια του; Πώς επιδρά πάνω του το οικογενειακό, το σχολικό, το κοινοτικό περιβάλλον; Πώς το διαδίκτυο; Με τη γνώση της ιστορίας, το σύντομο της ζωής, η σχέση - αντίθεση (;) απολαύσεων - προσφοράς πώς προωθείται σε ανώτερο επίπεδο;

Αλλο θέμα αυτό της εξουσίας. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της; Τι θα πει να είναι η εξουσία υπηρέτης των λαϊκών συμφερόντων; Ακόμα και στη λαϊκή εξουσία δημιουργούνται δομές, κάποιο είδος πυραμίδας, παίρνονται αποφάσεις, απαιτείται δίκτυο πληροφοριών, υπάρχουν ανταγωνισμοί, υποκρισίες, κρυφοί υπολογισμοί, διατήρηση στην εξουσία «για την ολοκλήρωση του έργου» κλπ. Πώς θα τα αντιμετωπίζουμε αυτά και άλλα συναφή θέματα, ειδικά όταν ξεκινάει μια νέα απόπειρα οικοδόμησης σοσιαλιστικής κοινωνίας σε μια χώρα, σε συνθήκες περικύκλωσης κλπ.;

Τα γενικά χαρακτηριστικά μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας συνιστούν έναν τρόπο ζωής που είναι ό,τι καλύτερο έχει δημιουργήσει η ανθρωπότητα μέχρι σήμερα. Είναι όραμα (πολλές φορές σπρωγμένο στο πίσω μέρος του μυαλού, λόγω των πρόσφατων εξελίξεων) της τεράστιας πλειοψηφίας των ανθρώπων, ακόμα και στην Ελλάδα. Γιατί όμως ο κόσμος είναι επιφυλακτικός; Γιατί είναι κουμπωμένος - παραιτημένος; Επειδή βλέπει. Επειδή διαβάζει την ιστορία (πλευρές της οποίας ξαναγράφτηκαν ακόμα και στην ίδια την ΕΣΣΔ). Εδώ να πω ότι ακόμα και σήμερα υπάρχουν μεγάλοι δρόμοι σε πόλεις της Ιταλίας και Γαλλίας με το όνομα Στάλινγκραντ, κάτι που διέγραψαν στην ίδια τη ΣΕ... Και επιπλέον η κυρίαρχη εξουσία με την καλοπληρωμένη προπαγάνδα της διαστρεβλώνει, ψεύδεται αλλά και μεγεθύνει τις λαθεμένες αποφάσεις που έχουν παρθεί στην πάλη για τη λαϊκή εξουσία (στην Ελλάδα) ή στη διαδικασία λειτουργίας σοσιαλιστικών σχέσεων στις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Ο κόσμος βλέπει και στην ιστορία του Κόμματός μας διαπάλη, φράξιες, διασπάσεις, αποχωρήσεις σε τέτοιο ρυθμό και ένταση που κλονίζεται η εμπιστοσύνη του, δε βλέπει μια σταθερή προσήλωση, κι ούτε έχει το υπόβαθρο αλλά και τη θέληση να ασχοληθεί και να εξηγήσει όλα αυτά τα φαινόμενα.

Ο κόσμος βλέπει τις κόντρες Κίνας - ΕΣΣΔ, μέχρι και μικροσυρράξεις στον ποταμό Αμουρ, πόλεμο Κίνας - Βιετνάμ, Πολ-Ποτ, ευρωκομμουνισμό, 2-3 ή και περισσότερα κομμουνιστικά κόμματα σε χώρες όπως Ινδία, Ρωσία, Συρία κλπ. και αναρωτιέται. Τι θα κάνετε εσείς όταν θα πάρετε την τύχη της χώρας στα χεριά σας; Είναι καιρός, ήρθε ο καιρός, να μιλήσουμε όσο πιο καθαρά γίνεται. Να μας εμπιστευτεί εκείνος ο κόσμος που λαχταράει να ζήσει τη ζωή του με νόημα, με προοπτική για τον εαυτό του και τις επερχόμενες γενιές. Οχι γιατί μας πιέζει η αντίδραση και οι αποστάτες, αλλά γιατί είναι χρέος μας να αναδείξουμε τα ιδανικά του σοσιαλισμού ως το επιστέγασμα της ανθρώπινης πορείας προς την απελευθέρωσή της.

Δε χρειάζονται συνταγές. Χρειάζεται όμως να μη στρουθοκαμηλίζουμε. Το ΚΚΕ δεν έχει να φοβηθεί από τις διαφορετικές γνώμες, ειδικά όταν αυτές εκφράζονται από μέλη και οπαδούς του που τις συνοδεύουν με την καθημερινή τους πράξη στους λαϊκούς αγώνες. Πρέπει να φοβάται τη συνέχιση μιας πρακτικής, που δυστυχώς έχει επιβιώσει, να υπερισχύει ο πρακτικισμός, να υποτιμάται η θεωρητική κατάρτιση των μελών του, και να μην αποπειράται η προσέγγιση των τεράστιων νέων γνώσεων και κοινωνικών επιφαινομένων με στόχο την κατανόησή τους για τον εμπλουτισμό των μελών και στελεχών του Κόμματος με τα σύγχρονα δεδομένα. Αντί να ευλογούμε το Μαρξισμό -Λενινισμό και το διαλεκτικό υλισμό, ας ξαναδουλέψουμε αυτή την παρακαταθήκη. Μήπως, αν ζούσαν οι κλασικοί μας δε θα έκαναν το ίδιο;

Γιάννης Μισιρλής

Πάτρα